کارشناسان ریلی معتقدند دلایل عدم تمایل عراق به تکمیل راه آهن شلمچه بصره را می توان از جنبه های مختلف اقتصادی، استراتژیک، سیاسی و حتی زیرساختی مورد بررسی قرار داد.

به گزارش تین نیوز، اسدالله اسد بیگی کارشناس حوزه ریلی در ادامه، موارد مختلفی را که ممکن است در این تصمیم گیری کشور عراق تأثیر گذار باشند، به تفکیک آورده  است.

او تاکید کرده است: عراق به دلایل متعددی از تکمیل راه آهن شلمچه بصره امتناع می کند که در نهایت به منافع استراتژیک و اقتصادی بلندمدت این کشور مربوط می شود.

وی منافع اقتصادی عراق از بندر فاو، رقابت با ایران در زمینه ترانزیت و حمل و نقل، مسائل ژئوپلیتیکی و امنیتی، توسعه روابط با کشورهای دیگر و حساسیت به امنیت و نقش ایران در منطقه‌ را از دلایل این عملکرد کشور عراق برشمرده است. 

اسدبیگی همچنین پیشنهاد داده است: ایران توسعه پروژه های دیگر با عراق و گسترش روابط با کشورهای ثالث: را پیگیری کند.

متن کامل یادداشت اسدالله اسدبیگی در ادامه آمده است:

1. منافع اقتصادی عراق از بندر فاو
توسعه بندر فاو و پروژه های ترانزیتی در عراق جزو مهم ترین اولویت های اقتصادی این کشور است. عراق قصد دارد تا از بندر فاو به عنوان یک مرکز تجاری و ترانزیتی مهم در منطقه استفاده کند. این پروژه می تواند به کاهش وابستگی به کانال سوئز و تنگه هرمز کمک کند و نقش عراق را در تجارت جهانی تقویت کند.
• حجم سرمایه گذاری در بندر فاو: پروژه بندر فاو با سرمایه گذاری بیش از ۶ میلیارد دلار در حال توسعه است و پیش بینی می شود که این پروژه می تواند بزرگ ترین بندر خاورمیانه شود.
• ارتباطات بندر فاو با شبکه های ریلی جهانی: بندر فاو به خط آهن جنوبی شمالی عراق متصل خواهد شد که به سرعت ۳۰۰ کیلومتر بر ساعت طراحی شده است. این اتصال می تواند عراق را به یک نقطه ترانزیتی بین آسیا و اروپا تبدیل کند.

با توجه به حجم سرمایه گذاری های سنگین در بندر فاو و پروژه های ترانزیتی، عراق ممکن است راه آهن شلمچه بصره را تهدیدی برای اهمیت اقتصادی این پروژه ها بداند.

2. رقابت با ایران در زمینه ترانزیت و حمل و نقل
عراق به دنبال تقویت مسیرهای ترانزیتی خود از طریق کشورهای مختلف است، به ویژه ترکیه و امارات. این مسئله به ویژه با توجه به پروژه های کلانی مانند راه آهن عراق ترکیه و کانال خشک که عراق قصد دارد آن را به اروپا متصل کند، بسیار مهم است.
• عدم تمایل به وابستگی به ایران: عراق تمایلی ندارد که زیرساخت های حمل و نقل خود را به ایران وابسته کند، به ویژه زمانی که ایران خود به عنوان یک رقیب در زمینه حمل و نقل و ترانزیت شناخته می شود.
• رقابت راه آهن های ایران و عراق: در حالی که ایران در حال گسترش شبکه ریلی خود به سمت آسیای مرکزی و اروپا است، عراق نیز در تلاش است تا بدون وابستگی به ایران، به یک مسیر ترانزیتی جهانی تبدیل شود.

3. مسائل ژئوپلیتیکی و امنیتی
عراق به ویژه پس از جنگ ها و تحولات سیاسی در دهه های اخیر، به دنبال حفظ استقلال خود از کشورهای همسایه به ویژه ایران است. گسترش روابط ترانزیتی با ایران ممکن است به ویژه در شرایط کنونی باعث تشدید نگرانی های امنیتی و سیاسی در داخل عراق شود.
• عدم تمایل به وابستگی به ایران: عراق در تلاش است تا هم زمان با بهبود روابط اقتصادی با کشورهای دیگر، به ویژه در حوزه ترانزیت، به استقلال بیشتری دست یابد و خود را از روابط اقتصادی و ترانزیتی وابسته به ایران رها کند.

4. توسعه روابط با کشورهای دیگر
عراق به دنبال تقویت روابط اقتصادی و ترانزیتی با ترکیه، امارات و چین است. این کشورها در حال حاضر بزرگ ترین شرکای تجاری عراق به شمار می روند.
• پروژه های ترانزیتی با ترکیه و امارات: راه آهن عراق ترکیه و پروژه های بندری عراق با امارات، امکان ایجاد مسیرهای جدید ترانزیتی را فراهم می آورد که وابستگی به ایران را کاهش دهد.

5. حساسیت به امنیت و نقش ایران در منطقه
عراق ممکن است نگران باشد که همکاری بیشتر با ایران، به ویژه در زمینه ترانزیت و حمل و نقل، باعث ایجاد فشارهای امنیتی و سیاسی از سوی کشورهای غربی و برخی کشورهای عربی منطقه شود.

نتیجه گیری و تحلیل مقایسه ای
عراق به دلایل متعددی از تکمیل راه آهن شلمچه بصره امتناع می کند که در نهایت به منافع استراتژیک و اقتصادی بلندمدت این کشور مربوط می شود. سرمایه گذاری های سنگین در پروژه هایی مانند بندر فاو، ارتباطات ترانزیتی با ترکیه و کشورهای خلیج فارس، و نگرانی های ژئوپلیتیکی و امنیتی همگی عواملی هستند که عراق را از توسعه راه آهن شلمچه بصره باز می دارند.

پیشنهادات برای ایران:

1. توسعه پروژه های دیگر با عراق: ایران می تواند تمرکز خود را بر روی پروژه هایی مانند راه آهن کرمانشاه بغداد و سنندج سلیمانیه بگذارد تا به جای تکیه بر شلمچه بصره، به شبکه های دیگر ترانزیتی عراق وصل شود.
2. گسترش روابط با کشورهای ثالث: ایران می تواند در کنار عراق با کشورهای دیگر مانند ترکیه و امارات روابط خود را گسترش دهد تا همکاری های ترانزیتی بیشتری را رقم بزند.