اولین علت مرگ‌ومیر در دنیا بیماری‌های قلبی عروقی هستند. به بیان دیگر، انسان‌ها در سرتاسر جهان بیشتر از هر علت دیگری به دلیل بیماری‌های قلبی عروقی جان خود را از دست می‌دهند.
حدود سه‌چهارم مرگ‌ومیرهای ناشی از بیماری‌های قلبی در کشورهایی با سطح اقتصادی پایین یا متوسط اتفاق می‌افتند. اغلب بیماری‌های قلبی عروقی قابل‌پیشگیری هستند و باتوجه‌به عوامل خطری مانند مصرف دخانیات، رژیم غذایی نامناسب، چاقی و اضافه‌وزن، بی‌تحرکی و مصرف الکل می‌توان میزان مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری‌ها را کاهش داد.
شایع‌ترین بیماری‌های قلبی عروقی کدام‌ها هستند؟
بیماری‌های قلبی و عروقی که به‌اختصار به آنها «بیماری قلبی» نیز گفته می‌شود، به دسته‌ای از مشکلات اطلاق می‌شود که اغلب آنها به پروسه‌ای با عنوان «آترواسکلروزیس» مرتبط‌اند.
آترواسکلروزیس موقعی ایجاد می‌شود که کانون‌های تجمع چربی (پلاک) در دیواره سرخرگ‌ها ایجاد شود. ایجاد این پلاک‌ها باعث تنگ شدن عروق شده و موجب می‌گردد که خون به‌سختی در آنها جریان یابد. با تشکیل لخته خون در نقطه تنگ‌شده، جریان خون به طور کامل قطع می‌شود. به این حالت سکته می‌گوییم که ممکن است در مغز یا قلب اتفاق بیفتد.
نسرین بیات، با بیان اینکه بیماری‌های قلبی عروقی به‌عنوان مهم‌ترین علت مرگ‌ومیر در دنیا مطرح و به‌صورت اپیدمی جهانی شناخته شده است، گفت: طبق آمار سازمان جهانی بهداشت، 40 درصد از علل مرگ و 300 میلیون از کار افتادگی‌ها را می‌توان از عوارض این بیماری دانست.
وی افزود: بیماری‌های قلبی عروقی در ایران نیز جایگاه اول ابتلا و مرگ‌ومیر را دارد. در مطالعه سیمای مرگ‌ومیر در 31 استان کشور، از میان ۲۰ علت اول مرگ‌ها در تمامی سنین و در هر دو جنس، شایع‌ترین علت مرگ‌ومیر در جامعه به علت بیماری‌های ایسکمیک قلب (از جمله سکته‌های قلبی (۲۱ درصد)) است.
حمله قلبی چیست؟
وی در خصوص حمله قلبی نیز بیان کرد: حمله قلبی یا سکته قلبی زمانی رخ می‌دهد که یکی از عروق کرونر (معمولاً توسط لخته خون) بسته می‌شود. این حمله باعث کمبود یا فقدان خون در بخشی از قلب می‌شود که می‌تواند باعث مرگ آن بخش از قلب شود.
بیات با بیان اینکه 25 تا ۴۵ درصد از این حملات قلبی با تغییرات نواری مانند بالارفتن قطعه ST است که با گرفتن نوار قلب قابل‌تشخیص و درمان به‌موقع است، خاطرنشان کرد: در حال حاضر در مرکز مدیریت پیوند و درمان بیماری‌های معاونت درمان وزارت بهداشت با تأکید بر اهمیت نقش سرعت رسیدگی به بیمار سکته قلبی، اقدام به راه‌اندازی سیستم های اعلان و فراخوان مانند کد 247 (۲۴ ساعت شبانه‌روز در ۷ روز هفته) شده است.
وی ادامه داد: این کد به مفهوم اورژانسی درنظرگرفتن این بیماری و مداخلات درمانی سریع جهت این بیماران است که با گرفتن نوار قلبی توسط اورژانس‌های پیش بیمارستانی و با مشاهده بالارفتن قطعه ST در نوار اقدامات درمانی باید زیر دو ساعت جهت نجات جان بیمار یا پیشگیری از آسیب انجام شود و خوشبختانه در حال حاضر، کادر درمان در اکثر بیمارستان‌های مراکز استان‌ها با این کد آشنا بوده و طبق دستورالعمل و استانداردهای جهانی در حال ارائه خدمت هستند.
در مطالعه سیمای مرگ‌ومیر در 31 استان کشور، از میان ۲۰ علت اول مرگ‌ها در تمامی سنین و در هر دو جنس، شایع‌ترین علت مرگ‌ومیر در جامعه به علت بیماری‌های ایسکمیک قلب (از جمله سکته‌های قلبی (۲۱ درصد) است.
وی در خصوص علائم هشداردهنده بروز سکته قلبی بیان کرد: درد قفسه سینه، درد در پشت، دست‌ها، گردن و یا فک، تنگی نفس، تهوع یا استفراغ، تپش قلب سریع و یا نامنظم، خستگی، اضطراب، سوءهاضمه و یا سوزش معده، از جمله علائم هشداردهنده بروز سکته قلبی است.
بیات نشانه‌های بروز حمله قلبی را تشریح و بیان کرد: نشانه‌های حمله قلبی ممکن است در بعضی از بانوان متفاوت از مردان باشد، این نشانه‌ها می‌تواند شامل سوزش معده، تپش قلب نامنظم و یا ازدست‌دادن اشتها باشد.
وی افزود: نادیده‌گرفتن نشانه‌های بیماری‌های قلبی عروقی باعث به تأخیر افتادن درمان و در نتیجه صدمه بیشتر به بافت قلب می‌شود. اگر دچار حمله قلبی شدید، سریعاً با اورژانس تماس بگیرید و خودتان به‌صورت عادی سعی در مراجعه به پزشک و یا بیمارستان نکنید، چراکه پرسنل اورژانس می‌توانند، درمان‌های اولیه را روی شما انجام دهند. تأخیر در درمان می‌تواند باعث آسیب بیشتر به قلب و یا حتی مرگ شود.
وی در خصوص پیشگیری و کنترل بیماری‌های قلبی، خاطرنشان کرد: سیگارکشیدن و یا استفاده از هرگونه تنباکو یکی از مهم‌ترین عوامل خطر برای بیماری‌های قلبی است. سیگارکشیدن فشارخون شما را افزایش می‌دهد و خطر ابتلا به حمله قلبی و سکته را افزایش می‌دهد.
روزانه 30 دقیقه ورزش کنید
بیات گفت: ورزش منظم در طول هفته یکی از راه‌های پیشگیری و کنترل بیماری‌های قلبی و عروقی است. ورزش دارای مزایای زیادی از جمله، تقویت قلب و بهبود گردش خون است.
این متخصص قلب متذکر شد: فعالیت بدنی می‌تواند به شما کمک کند تا وزن خود را کنترل کرده و شانس خود را برای ایجاد شرایط دیگری که ممکن است بر روی قلب شما تأثیرگذار باشد، مانند فشارخون بالا، کلسترول بالا و دیابت، کاهش دهد.
رژیم غذایی سالم داشته باشید
معاون مرکز مدیریت پیوند و درمان بیماری‌های وزارت بهداشت با تأکید بر اینکه داشتن یک رژیم غذایی سالم از جمله موارد اصلی پیشگیری و کنترل بیماری‌های قلبی است، عنوان کرد: یک رژیم سالم برای محدودکردن چربی اشباع شده، مواد غذایی با سدیم بالا و قند برای کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی مفید است.
وی گفت: یک رژیم غذایی سالم شامل مواردی از جمله، خوردن مقدار مناسب میوه تازه، سبزیجات و غلات کامل، اجتناب از نمک و قندهای زیاد در رژیم غذایی، محدودکردن چربی‌های خوراکی، (پرهیز از مصرف چربی اشباع شده و چربی ترانس) و مصرف ماهی در وعده‌های غذایی در هفته است.
فشارخون خود را کنترل کنید
بیات، فشارخون بالا را یکی از عوامل اصلی برای بیماری‌های قلبی از جمله سکته قلبی عنوان کرد و افزود: همچنین، سطح کلسترول و تری‌گلیسرید خود را تحت کنترل نگه دارید. سطح بالایی از کلسترول و تری گلیسیرید می‌تواند شریان‌های شما را مسدود کرده و خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر و حمله قلبی را افزایش دهد.
وی با بیان اینکه مصرف الکل می‌تواند فشارخون شما را افزایش دهد، تصریح کرد: الکل همچنین کالری اضافی را وارد بدن می‌کند که ممکن است باعث افزایش وزن شود.
تاثیر خواب کافی در پیشگیری از بیماری‌ها
وی بر تاثیر خواب کافی در پیشگیری از بیماری‌ها تأکید و بیان کرد: اگر خواب کافی نداشته باشید، خطر ابتلا به فشارخون بالا، چاقی و دیابت در شما افزایش می‌یابد. این سه مورد می‌تواند خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش دهد.
معاون مرکز مدیریت پیوند و درمان بیماری‌های وزارت بهداشت در پایان تأکید کرد: مصرف داروها نقش اساسی در درمان بیماری‌های قلبی دارند. اگر شما مبتلا به بیماری‌های قلبی هستید و پزشک برای شما دارو تجویز کرده، برای پیشگیری حتماً طبق دستورالعمل پزشک داروهای خود را مصرف کنید و از قطع‌کردن خودسرانه آنها بپرهیزید.
فارس