سه سال پیش حسن شماعی زاده خواننده خارج نشین در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس از تخریب خانه‌اش در ایران خبر داد و این روزها نیز با توییت جدید این خواننده موضوع ابعاد جدیدی پیدا کرده است. ماجرای خانه حسن شماعی زاده در تهران چیست و مصادره آن طی سال‌های گذشته چه روندی را طی کرده است؟
سه سال بعد از آن که حسن شماعی زاده، خواننده ایرانی خارج نشین در پیامی نوشت که «خانه ام را نخرید» حالا او از تخریب خانه‌اش در ایران خبر داده است. آبان ماه سال ۱۴۰۰ او پیامی نوشت که بهمن بابازاده، خبرنگار حوزه موسیقی آن را بازنشر داد: «خانه‌ام را نخرید، به زودی برمی‌گردم و خانه‌ام را پس می‌گیرم».
حسن شماعی‌زاده، خواننده و آهنگساز قبل از انقلاب که پیش از این بارها به مصادره منزلش در تهران معترض شده بود، این بار تصویری از «سامانه تهران من» متعلق به شهرداری تهران را در توئیتر منتشر کرد که نشان می‌دهد، خانه او در وضعیت بررسی نقشه‌ها در سازمان نظام مهندسی است.
او ۱۰ آبان در صفحه شخصی خود نوشت: «بالاخره اموال من خانه بچه‌هایم رفت. جواز ساخت صادر شد، یعنی می‌خواهند خراب کنند و بجایش آپارتمان‌سازی کنند.» پیش از این عکسی از منزل حسن شماعی زاده که داخل کارتابل نظام مهندسی است، منتشر شد.
ماجرای خانه حسن شماعی زاده چیست؟
خانه شماعی زاده در خیابان نیاوران تهران (منطقه جماران) است که سند آن نیز به نام فرزندان شماعی‌زاده است، اما سال ۱۳۷۲ با حکم حسینعلی نیری قاضی شرع دادگاه انقلاب اسلامی تهران مصادره شد. در حکم دادگاه علت مصادره «مجهول‌المالک بودن ملک» به دلیل «عدم درآمد حلال» و اشتغال وی به «شغل کثیف خوانندگی» و سرودن آهنگ «نفرین بر جنگ» عنوان شده است.
شماعی زاده در جریان انقلاب ۵۷ به آمریکا مهاجرت کرد. تقریباً عمده اموال او نیز مثل دیگر خوانندگان و بازیگران پیش از انقلاب مصادره شد.
در سال‌های بعد بسیاری درباره بعد شرعی این مصادره‌ها بحث‌هایی را مطرح کردند. به طور مثال اسدالله عسگراولادی زمانی درباره مصادره‌ها گفته بود «درباره مصادره‌ها اگر رئیس آن دادگاه مجتهد بود که مصادره‌ها از نظر شرعی هم صحیح بوده، اما اگر رئیس دادگاه مجتهد نبود، مانند خلخالی و امثالهم، آن مصادره‌ها هنوز جای شک دارد و خیلی از آن‌ها دارد، برمی‌گردد.»
وقتی سه سال پیش اخباری بر این اساس منتشر شد که «این خانه توسط ستاد اجرایی فرمان امام مصادره شده و در اختیار چهار تن دیگر قرار داده شده و طی این مدت این افراد بدون رضایت شماعی‌زاده در این خانه زندگی می‌کنند». بعد از اعلام این خبر توسط رسانه‌ها و خود شماعی زاده، کاربران در شبکه‌های اجتماعی واکنش‌های متفاوتی به آن نشان دادند و در مواردی ماجرا احساسی هم شد؛ از جمله اینکه عده‌ای درخواست داشتند مردم ایران پول جمع کنند و هزینه خریدن خانه شماعی زاده را پرداخت کنند و دوباره به او بدهند! این درخواست البته طرفدار زیادی نداشت و طبیعی بود اگر برای حل مشکلات و باز کردن گره باشد، میلیون‌ها نفر در ایران در تنگنا‌هایی هستند که حتما در اولویت بیشتری از خانه نیاوران قرار دارند.
آدرس خانه شماعی زاده کجاست؟
شماعی زاده پیش از این بارها به مصادره و احتمال فروش خانه‌اش در خیابان نیاوران (منطقه جماران) اعتراض کرده بود. او که این خانه را متعلق به فرزندانش می‌دانست در پیامی در شبکه های اجتماعی نوشته بود: «خانه‌ام را نخرید. به زودی برمی‌گردم و خانه‌ام را پس می‌گیرم. این خانه فرزندانم است. هرکس آن را بخرد با مشکل روبه‌رو خواهد شد و پولش را دور ریخته است. این خانه صاحب دارد و دارای سند رسمی است.»
شماعی زاده آدرس کامل و نقشه ملک را در اینستاگرام خود اینگونه به اشتراک گذاشته است: خیابان باهنر (نیاوران) – خیابان فیضی (جمشیدیه) – خیابان ۲۴ (جبلی) – کوچه مریم – در سفید رنگ
آیا مصادره خانه شماعی زاده از نظر شرعی صحیح است؟
آبان ماه سال ۱۴۰۰ محمدنقی فاضل میبدی در گفت و گو با رویداد۲۴ درباره این حکم مصادره گفته بود: «رفه خوانندگی مورد تایید همه علما نیست و نمی‌توان به طور کلی حکم بر حرام بودن آن داد. اگر در کنار خوانندگی مفاسدی بود، بله این حرام است، اما اگر مفاسدی بر آن مترتب نبود، خوانندگی هم حرام نیست. ما که نمی‌دانیم آیا خانه و اموال خود را با پول خوانندگی خریده است یا پول دیگری و یقین نداریم بنابراین مصادره اموال به این شکل درست نیست. قاضی باید به شکل صد درصد به این یقین برسد که مال غصبی است و مال غصبی هم باید از صاحبش گرفته شود و به صاحب اصلی داده شود.»
وی همچنین در بخش دیگری از این گفت و گو تاکید می‌کند:«صرف اینکه شغل فردی از نظر برخی حرام است و بخواهیم خانه‌ای که برای فرزندان اوست را غصب و مصادره کنیم، شرعاً حرام است. به قضات توصیه می‌کنم در احکامی که می‌دهند دقت بسیار بالایی داشته باشند و در قواعد شرعی و عرفی دقت کنند».
خانه شماعی زاده و روایت او از ارثیه همسرش
مردادماه سال گذشته شماعی زاده در توئیتی درباره این ملک نوشت:«من در ٨١ سالگی دنبال مال دنیا نیستم. اما بخاطر شغل من خانواده من مورد ظلم قرار گرفته‌اند.این خانه از پول ارثیه پدری همسرم بوده و از طرف همسرم به اسم فرزندان خود شده است. من شرمنده همسر و فرزندان خود هستم که بخاطر شغل خوانندگی من مورد ظلم قرار گرفته‌اند.»
خانه شماعی زاده و روایت او از اجاره نشینی فرزندانش
شماعی زاده پیش از این در گفت‌وگویی درباره خانه دوطبقه خود در خیابان نیاوران تهران گفته بود: «این زمین را در سال ۱۳۵۴ با ارث پدری همسرم، به نام پسرم افشین خریداری کردیم و در آن خانه‌ای ساختیم. سکونت ما در آن خانه تنها چند ماه طول کشید و قبل از انقلاب از ایران خارج شدیم. پس از ترک ایران، وکالت خانه را به یکی از آشنایان دادم تا آن را اجاره دهد. مدتی مادر و برادرم در آنجا مستقر بودند که با مصادره مجبور به ترک آن شدند و الان اجاره نشین هستند.»
او همچنین گفته بود: «در مالکیت این خانه من کاره‌ای نیستم. سند این خانه به نام فرزندانم افشین و عقیق است. اگر روزی خانه‌ام را پس بگیرم دوست دارم به ایران برگردم.»
مصادره خانه حسن شماعی زاده و اعتراض پرویز پرستویی
پرویز پرستویی بارها در طی سال های اخیر از مصادره خانه حسن شماعی زاده در تهران انتقاد کرده است. او شهریور سال گذشته نیز در پستی در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «نگذارید خانه شماعی زاده را تخریب کنند!!! حق الناس را درنظر بگیرید! آقای حسن شماعی زاده هنرمند است. هنر او را شغل کثیف ننامیم».
او همچنین موضوع ملک حسن شماعی زاده را اینگونه توصیف کرده است: «هنرمندی بنام حسن شماعی‌زاده که یک عمر برای مردم خوانده و آهنگسازی کرده و موجب شادی مردم شده که در حال حاضر در آمریکا در ۸۱ سالگی به سختی روزگار می‌گذراند به قول معروف با سیلی صورت خود را سرخ می‌کند و حتی اگر کنسرتی داشته باشد که ندارد، سرپا نمی‌تواند بایستد! ملکی در منطقه جماران دارد که در اصل میراث پدری همسرش است که بنام دو فرزندش می‌باشد. این ملک در زمانی که آقای خمینی در قید حیات بودند و در جماران سکونت داشتند و آقای شماعی زاده مثل خیلی از هنرمندان که در آن مقطع به ناچار مهاجرت کردند و اموالشان رها شده در اینجا باقی ماند، افراد کمیته در آن مسقر شدند و بعد از درگذشت آقای خمینی، همسر آقای شماعی زاده به خاطر پس گرفتن خانه دخترانش سه بار به ایران آمده و به دادگاه انقلاب مراجعه کرده که متاسفانه رای آقای حسین علی نیری این بوده که شماعی زاده از راه شغل کثیف خوانندگی این ملک را خریداری کرده است. درصورتی که ملک ،ارث پدری همسرش بوده و هیچ ربطی به خود آقای شماعی زاده ندارد. واقعا روا نیست که هنرمندان آن زمان را کثیف بنامیم و اموالشان را مصادره کنیم! فکر نمی‌کنم این قضاوت و حکم خدا پسندانه باشد! اینقدر باعث سرشکستگی و دلشکستگی این هنرمندان در غربت نشویم».
∎