به گزارش خبرگزاری مهر، بند سوم از اصل ۳ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، آموزش و پرورش و تربیت بدنی رایگان برای همه در تمام سطوح، و تسهیل و تعمیم آموزش عالی را از اهدافی برشمرده است که دولت جمهوری اسلامی ایران موظف است، همه امکانات خود را برای تحقق آن به کار برد.
در دنیای پویای ورزش امروزی که ورزش با اقتصاد، سیاست، هنر و صنعت ترکیب شده، لازمه آشنایی با قوانین و مقررات حقوقی در این زمینه بیشتر احساس می‌شود. مکرراً مشاهده شده که شکست تیم‌های ورزشی در پرونده‌های حقوقی باعث ضرر و زیان‌های هنگفت شده است.
حقوق ورزشی
حقوق ورزشی، شامل مجموعه قوانین، مقررات، آئین‌نامه‌ها و بخش‌نامه‌هایی است که بر ورزش حاکم است و به بررسی مسائلی از جمله مسئولیت کیفری و مدنی در حوادث ورزشی می‌پردازد و شامل تمام تخلفات، جرایم و شبه‌جرائمی است که از سوی ورزشکاران، معلمان و مربیان، تماشاگران و حتی سازندگان و تولیدکنندگان لوازم و تجهیزات ورزشی در رابطه با ورزش صورت می‌گیرد.
حقوق ورزشی یکی از حوزه‌های حقوقی مستقل و خاص در کشور است. در این حقوق، آرای قضائی مختلف و قوانین و مقررات مربوط به ورزش، باعث ایجاد شکل‌گیری حقوق مستقل و خاصی در صنعت ورزش شده است. حقوق ورزشی یکی از شاخه‌های حقوقی بر اساس قانون اساسی، قانون مدنی، قانون مجازات اسلامی و قوانین اداری است.
مهمترین قوانین و مقررات مربوط به حوزه ورزش در ایران
مهمترین قوانین و مقررات مربوط به حوزه ورزش در کشور عبارتند از:
- قانون اهداف، وظایف و اختیارات وزارت ورزش و جوانان (مصوب ۱۳۹۹/۰۶/۱۶)
- آئین‌نامه اجرایی قانون اهداف، وظایف و اختیارات وزارت ورزش و جوانان (مصوب ۱۴۰۱/۱۲/۲۴)
- اساسنامه شورای عالی نوجوانان و جوانان (مصوب ۱۴۰۳/۰۳/۰۸) (این اساسنامه جایگزین اساسنامه شورای عالی جوانان مصوب ۱۳۷۱ شده است)
- اساسنامه کمیته ملی المپیک جمهوری اسلامی ایران (۱۴۰۰/۰۹/۰۲)
- اساسنامه فدراسیون‌های ورزشی آماتوری جمهوری اسلامی ایران (مصوب ۱۴۰۰/۰۴/۱۹)
- اساسنامه کمیته ملی پارالمپیک (۱۳۹۷/۰۵/۲۴)
- مصوبه تشکیل انجمن مجزا در فدراسیون‌های چندرشته‌ای (۱۳۹۹/۰۳/۰۷)
- آئین‌نامه هیئت‌های ورزش استان‌ها (مصوب ۱۳۸۳/۱۱/۲۵)
- قانون فهرست قوانین و احکام نامعتبر حوزه ورزش (مصوب ۱۴۰۱/۰۱/۲۱)
- مصوبه وظایف و اختیارات مرتبط با نگهداری و بهره‌برداری از اماکن ورزشی متعلق به وزارت ورزش و جوانان (مصوب ۱۳۹۸/۱۱/۱۲)
طبق ماده یک قانون مسئولیت مدنی: هر شخصی که عمداً یا در نتیجه بی‌احتیاطی به جان و سلامتی دیگران لطمه وارد کند، مسئول جبران خسارت است، مشروط به اینکه ضرر مادی یا معنوی حاصل شود. این قانون هرچند صراحتی در امر ورزش ندارد، اما می‌تواند درباره حوادث ورزشی نیز حاکم باشد.
همچنین به موجب ماده واحده قانون مجازات خودداری از کمک به مصدومان و دفع مخاطرات جانی: هرگاه شخصی شاهد آسیب جانی شخص یا اشخاص دیگر باشد و با اقدام فوری خود یا اعلام فوری به شخص و فرد صلاحیت‌دار بتواند از تداوم آسیب، خطر، تشدید خطر و… جلوگیری کند، موظف است این اقدام را انجام دهد؛ وگرنه به حبس محکوم خواهد شد. بنابراین اگر برای یک ورزشکار حادثه‌ای اتفاق بیافتد، اولین وظیفه‌ای که کادر اجرایی و مربیان و برگزارکنندگان مسابقه دارند، کمک به ورزشکار آسیب‌دیده است.
البته باید توجه داشت که قانون فوق یک قانون عام است و به ورزش اختصاص ندارد، ولی به‌دلیل عمومیتی که دارد، می‌تواند در حوزه ورزش و حوادث ورزشی نیز به کار رود. بر اساس قانون مذکور شخص نباید خود عامل بروز حادثه باشد؛ بنابراین ورزشکاری که در چنین موقعیتی قرار دارد، باید ضمن رعایت تمام مقررات رشته ورزشی، تعمداً خود را در معرض خطر جانی قرار نداده باشد.
ورزشکاران در چه مواردی به خدمات حقوقی نیاز دارند؟
ورزشکاران در حوزه‌های مختلفی نیاز به دریافت مشاوره‌های تخصصی حقوقی و یا انتخاب وکیل ورزشی دارند نیاز دارند. برخی از مهمترین حوزه‌های ورزشی مرتبط با امور حقوقی به این شرح است:
الف) قراردادها:
- مذاکره و تنظیم قراردادهای بازیکنان، مربیان و کارکنان دیگر ورزشی
- بررسی و تفسیر قراردادهای موجود
- مشاوره در مورد حقوق و تعهدات ناشی از قراردادهای ورزشی
- پیگیری اختلافات قراردادی
- دفاع در دعاوی ورزشی
ب) مسائل مالی و مالیاتی
- برنامه‌ریزی مالی برای ورزشکاران، از جمله مدیریت قراردادها، سرمایه‌گذاری‌ها و اموال
- مسائل مربوط به مالیات ورزشی
- انطباق با قوانین مالی مربوط به ورزش حرفه‌ای
- دعاوی مربوط به دستمزد، پاداش و سایر جبران خسارات
- کمک به ورزشکاران در تکمیل پروسه‌های اظهارنامه‌های مالیاتی آن‌ها
- مشاوره حقوقی در مورد قوانین مالیاتی مربوط به ورزشکاران
ج) مالکیت معنوی
- محافظت از نام، برند و حق تصویر ورزشکاران
- مذاکره و تنظیم قراردادهای تأیید و حمایت مالی
- پیگیری نقض حقوق مالکیت معنوی
د) قوانین ورزشی
- مشاوره در مورد قوانین و مقررات حاکم بر ورزش‌های خاص
- نمایندگی از ورزشکاران در برابر سازمان‌های حاکم بر ورزش در دعاوی انضباطی و...
- پیگیری دعاوی مربوط به دوپینگ و سایر تخلفات ورزشی
- برنامه‌ریزی جانبی
- کمک به ورزشکاران در ایجاد و مدیریت برند شخصی خود
- مذاکره و تنظیم قراردادهای مربوط به تبلیغات، حمایت مالی و حضور در رویدادها
- مشاوره در مورد مسائل مربوط به تصویر عمومی و مدیریت بحران
ه) انتقالات
- قوانین و مقررات مربوط به انتقال بازیکنان
- مذاکره و تنظیم قراردادهای انتقال
- نمایندگی از بازیکنان در دعاوی مربوط به انتقال
و) حل و فصل اختلافات ورزشی
- نمایندگی ورزشکاران در دعاوی مراجع حل و فصل اختلاف ورزشی مانند دادگاه حکمیت ورزش (CAS) و اتاق حل و فصل اختلاف فیفا (DRC)
- مدیریت داوری‌ها و میانجی‌گری‌های مربوط به اختلافات ورزشی
- مشاوره حقوقی در مورد قوانین و مقررات حاکم بر اختلافات ورزشی
ز) امور بین‌المللی
- مشاوره حقوقی در مورد تأسیس و اداره آکادمی‌های فوتبال
- تنظیم قراردادهای مربیان و بازیکنان
- انطباق با قوانین و مقررات مربوط به آکادمی‌های فوتبال
- دعاوی بین‌المللی ورزشی
- نمایندگی موکلین در دعاوی بین‌المللی ورزشی در مراجع ذی‌صلاح
- ارائه مشاوره حقوقی در مورد قوانین و مقررات حاکم بر دعاوی بین‌المللی ورزشی
- جمع‌آوری و ارائه شواهد برای اثبات ادعای موکل
ح) داوری ورزشی
- کمک به موکلین در پروسه‌های مربوط به داوری ورزشی
- ارائه مشاوره حقوقی در مورد قوانین و مقررات حاکم بر داوری ورزشی
- نمایندگی موکلین در جلسات داوری
ط) حق رشد
- ارائه مشاوره حقوقی در مورد قوانین و مقررات مربوط به حق رشد
- مذاکره و تنظیم قراردادهای حق رشد
- محافظت از حقوق و منافع موکلین در پروسه‌های مربوط به حق رشد
ی) ترانسفر بازیکن
- ارائه مشاوره حقوقی در مورد قوانین و مقررات مربوط به ترانسفر بازیکن
- مذاکره و تنظیم قراردادهای ترانسفر
- محافظت از حقوق و منافع موکلین در پروسه‌های مربوط به ترانسفر
- مذاکره و تنظیم قراردادهای اسپانسرینگ ورزشی
- ارائه مشاوره حقوقی در مورد قوانین و مقررات مربوط به قراردادهای اسپانسرینگ ورزشی
- محافظت از حقوق و منافع موکلین در پروسه‌های مربوط به قراردادهای اسپانسرینگ
این موارد تنها بخشی از موضوعاتی است که ورزشکاران می‌توانند از خدمات حقوقی از جمله وکلای ورزشی و مشاوران حقوقی ورزشی استفاده کنند.