محمدرضا جلائی‌پور (پژوهشگر جامعه شناسی)
تهران امروز شاهد باشکوه‌ترین نماز جمعهٔ دهه‌های اخیر در ایران و احتمالا کشورهای با اکثریتِ مسلمان بود. آن‌هم در شرایطی که بخشی از شهروندان و ناظران احتمال حملهٔ نظامی اسرائیل نسل‌کش در پاسخ به عملیات «وعدهٔ صادق ۲» را می‌دادند و حضور رهبری نظام و نمازگزاران شجاعت می‌طلبید و با مواضع ملی و سنجیدهٔ فرمانده کل قوا تقویت شد.
همچنین در شرایطی که وضعیت شاخص‌های کلان اقتصادی و فقر و نابرابری و تحریم‌ها نارضایتی اقتصادی گستردهٔ چندساله ایجاد کرده است.
همچنین در وضعیتی که در چند سال گذشته اعتراضات و شکاف‌‌های اجتماعی و سیاسی تلاطم‌خیز بوده است و دولت وفاق ملیِ مسعود پزشکیان هم، علی‌رغم گشایش‌ها و امیدهایی که ایجاد کرده است، در ابتدای راه است و هنوز نتوانسته‌است دستاوردهای بزرگِ رضایت‌افزا بیافریند.
در چنین شرایطی، جمعیت میلیونی این نماز جمعه و بزرگداشت شهید سیدحسن نصرالله رخداد و دستاورد بزرگ و مهم و معناداری است (مساحت و تراکم جمعیت، برآورد حداقل یک میلیونی مشارکت‌کنندگان را قابل دفاع می‌کند).
شکوهِ جمعیت تشییعِ شهید سردار قاسم سلیمانی و نماز جمعهٔ بعد از آن هم قدرت و سرمایه‌ای برای ایران ساخت که به ویژه بعد از تهدیدهای شدید و وقیحانهٔ ترامپ حفاظت‌کردنی بود، اما فاجعهٔ آبان ۹۸ و فاجعهٔ هواپیمای اوکراینی و نیز انتخابات کم‌مشارکت و کم‌رقابت مجلسِ یازدهم بخش قابل اعتنایی از این سرمایه را به باد داد. چگونه می‌توان این بار از قدرت نمادین و سرمایه‌ای که جمعهٔ نصر ساخته است حفاظت کرد و برای ایران و مصالح ایرانیان افزایشش داد؟
در پاسخ به این پرسش مهم و به ویژه در شرایط پرمخاطرهٔ منطقه و تشدید تهدیدها علیه ایران، جز آنچه در میان‌مدت و در سطح کلان‌راهبردی با عملکرد مجموعهٔ نهادهای حکمرانی قابل هدف‌گیری است، در کوتاه‌مدت دو مورد زیر هم پیشنهادکردنی به نظر می‌رسد:
در تریبون‌های رسمی، به ویژه در صداوسیما، از مصادرهٔ معنای حضور گستردهٔ طیف متنوعی از شهروندان و نیروها در «جمعهٔ نصر» به نفع یک جریان خاص پرهیز شود و تراز ملی این رویداد حفظ شود. نمایش تکثر و تنوع حاضران به این هدف کمک می‌کند.
در همین روزهای اول بعد از جمعهٔ نصر با گام‌های تکمیلیِ موثر، انسجام و وفاقِ متبلور در این رویداد مهم تقویت شود و این وفاق ملی‌تر شود. تحقق گشایش‌های رضایت‌افزا در حوزهٔ حکمرانی اینترنت و زنان، تداوم آزادی زندانیان سیاسی و افزایش ابتکار عمل و تحرک و گشایش‌های امیدبخشِ دیپلماتیک می‌تواند در این روزها اثربخش‌تر و کم‌مانع‌تر شود.
نظرات کاربران