اقتصادآنلاین – باران شاکری؛ امروزه فلز لیتیم به عنوان یک فلز کمیاب و به دلیل کاربرد فراوانی که دارد، به عنوان یکی از مهم‌ترین فلزات در دنیا شناخته می‌شود؛ به طوریکه طبق پیش‌بینی‌های آژانس بین‌المللی انرژی IEA، تقاضای جهانی برای لیتیوم تا سال ۲۰۴۰ میلادی بیش از ۴۰ برابر خواهد شد.

در عصر امروز که شاهد پیشرفت و تغییرات تکنولوژی هستیم، استفاده از فلز لیتیم در مواردی همچون تولید باتری‌های خودرو بر پایه لیتیم، پهپادها، بدنه هواپیما، سیستم‌های ذخیره‌سازی برق خانگی، خودرو‌های برقی، ساخت شیشه و سرامیک، پزشکی، داروسازی و گوشی همراه می‌تواند بسیار کارآمد و مفید باشد.

در کشور‌های آمریکای جنوبی، بولیوی، آرژانتین وشیلی بیشترین ذخایر این فلز سفید و ارزشمند وجود دارد؛ در ایران نیز معادن کوچکی از لیتیم کشف شده است که کار تخصصی روی آن‌ها صورت نگرفته و این اکتشافات در حدی نیست که بتوان به عنوان منبع ذخیره لیتیوم روی آن‌ها حساب کرد.

چند سال پیش در کشورمان خبر کشف ذخیره ۸ و نیم میلیون تن لیتیم خالص در استان همدان رسانه‌ای شد که مشخص شد یک اشتباه محاسباتی بوده و در واقع حجم ذخیره معدن ۸ ونیم میلیون تن کانسنگ برآورده شده است که در این صورت میزان قطعی ذخیره لیتیم در مقایسه با کشور‌های دارای معادن لیتیم عدد ناچیزی است؛ چرا که در غنی‌ترین کانسنگ‌های لیتیم که تاکنون کشف شده، میزان لیتیم خالص حدود ۳ درصد است.

در همین رابطه محمدتقی رادمان، رئیس اسبق کارگروه معدن ریاست جمهوری در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصاد آنلاین اظهار داشت: متاسفانه دیر به حوزه اکتشافات معادن عناصر نادر‌خاکی و فلزات استراتژیک وارد شدیم و در این زمینه از سایر کشور‌ها عقب هستیم.

رئیس اسبق کارگروه معدن ریاست جمهوری افزود: با وجود عقب‌ماندگی در اکتشاف معادن جدید، ایران دارای پتانسیل بالایی در حوزه بازیافت عناصر نادرخاکی از باطله‌های معدنی است.

وی ادامه داد: در باطله‌های معادن بزرگ کشور، نزدیک به یک میلیارد تن مواد زائد معدنی وجود دارد که سرشار از فلزات خاصی مانند لیتیم، پلاتین و استرانسیوم می‌باشند؛ این عناصر که طرفداران زیادی دارد، در فنون پیشرفته‌ای همچون صنایع موشکی و خودروسازی از اهمیت و کاربرد فراوانی برخوردار هستند.

رادمان ادامه داد: سطح علمی مکتشفین در کشور نسبت به چند سال گذشته بهبود یافته چرا که در برخی استان‌ها، تعداد زمین‌شناسان دارای مدرک دکتری که به طور تخصصی در حوزه اکتشافات معدنی فعالیت می‌کنند، سه الی چهار برابر شده و افزایش تعداد متخصصین، به طور مستقیم بر رشد اکتشافات معدنی در کشور تاثیرگذار بوده است.

وی تاکید کرد: در حال حاضر شاهد افزایش قابل توجهی در اکتشافات معادن عناصر نادرخاکی و فلزات استراتژیک نسبت به پنج سال گذشته هستیم؛ به طوریکه احتمال می‌رود در سطح کشور بیش از ۱۰۰ معدن فعال در زمینه عناصر نادرخاکی، فلزات استراتژیک مانند پلاتین و غیرفلزی‌ها مثل لیتیم فعالیت داشته باشد.

رادمان با اشاره به تغییر نحوه عملکرد مکتشفین نسبت به قبل، گفت: در گذشته نمونه‌ها پس از جمع‌آوری به آزمایشگاه ارسال می‌شدند، اما اکنون اکتشافگران با دقت بیشتری عمل کرده و قبل از هرگونه اقدام، با استفاده از نقطه‌زنی، مطالعات جامع و دقیقی بر روی مناطق مورد نظر انجام می‌دهند و در نهایت محدوده‌های دارای امکان سنجی بالاتر را شناسایی و اقدام به اکتشاف مستقیم در آن مناطق می‌کنند.

به گفته کارشناسان و طبق آمار‌ها می‌توان گفت افغانستان به عنوان کشور همسایه، سهم بزرگی در ذخایر معدنی در جهان از جمله لیتیم ایفا می‌کند، اما با وجود تنش‌های سیاسی و اوضاع نابسامان اقتصادی، این کشور نتوانسته به خوبی از معادن خود استفاده کند.

در همین رابطه رئیس اسبق کارگروه معادن ریاست جمهوری با اشاره به اینکه رویکرد دولت سیزدهم برعکس دولت دوازدهم تمرکز بر کشور‌های منطقه از جمله افغانستان بود، افزود: در دولت دوازدهم مراودات تجاری ما با کشور افغانستان معادل ۲۸ کشور اروپایی بود، یعنی بیشترین تراکنش‌های مالی و مراودات تجارت ما در منطقه با افغانستان می‌باشد.

رئیس اسبق کارگروه معدن ریاست جمهوری توضیح داد: بعد از تحولات سیاسی و روی کار آمدن طالبان در افغانستان؛ به نسبت تلاش‌های زیادی که انجام شد، اما تبادلات و قرارداد‌های معدنی صورت نگرفت؛ هرچند بخش خصوصی و دولتی در غوریان و هرات افغانستان حضور دارند، اما توقعات ما بیش از این بود.

وی بیان کرد: سازوکار‌های تجاری و اقتصادی افغانستان همانند کشور‌های توسعه یافته در چهارچوب خاصی نیست و به لحاظ قراردادی نمی‌توانند تضامین مناسب را به تعهداتشان بدهند؛ از طرفی دیگر به دلیل ریسک سرمایه‌گذاری بالا، نمی‌توان به راحتی درمعادن افغانستان سرمایه‌گذاری و فعالیت کرد.

این فعال معدنی افزود: با سیاست‌گذاری‌های جدید در حوزه معدن، نگاه به کشور‌های منطقه که در دولت سیزدهم آغاز شده بود باید ادامه‌دار باشد و امیدواریم بتوانیم روابط تجاری خود را با کشور‌هایی مثل افغانستان در حوزه معدن افزایش دهیم.

رادمان در پایان گفت: متاسفانه توقع ما در دولت سیزدهم به سرانجام نرسید و می‌توان گفت تنها ۳۰ درصد از آن موفق شده است، اما امیدواریم در دولت جدید ارتباطات با کشور‌های غنی معدنی همچون افغانستان، ازبکستان و عراق که دارای منابع بکر و دست نخورده‌ای است، ادامه‌دار باشد.