یکی از شگفت‌انگیزترین نتایج تهاجم روسیه به اوکراین، میزان ناکارآمدی نیروی هوایی قدرتمند روی کاغذِ روسیه بوده است.

به گزارش روزیاتو، خانواده جت‌های جنگنده Sukhoi Su-۲۷ Flanker شوروی (که شامل انواع سو-۳۰، سو-۳۴ و سو-۳۵ می‌شود) ستون فقرات ناوگان رزمی نیروی هوایی روسیه را تشکیل می‌دهد. از این میان، Su-۳۴ Fullback شاید قابل توجه‌ترین جنگنده این خانواده باشد. اما چه تعداد از جنگنده بمب افکن‌های با ارزش Su-۳۴ نیروی هوایی روسیه تاکنون در جنگ اوکراین از دست رفته است؟

Su-۳۴ – ستون فقرات نیروی هوایی روسیه

در حالی که اغلب در مورد قابلیت‌های فوق‌العاده پرواز و بدنه‌های زمخت جت‌های روسی صحبت می‌شود، اما این قابلیت‌ها به آن‌ها امکان نداده است که پس از ۲.۵ سال جنگ در آسمان اوکراین، بتوانند برتری هوایی قابل توجهی به دست بیاورند. با این وجود، مانور معروف کبرا راهی حماسی برای توقف و مقابله با موشک‌های هوا به هوا خواهد بود که به دنبال ساقط کردن این هواپیمای روسی هستند.

پدافند هوایی متراکم (اما متعلق به دوران شوروی) اوکراین، نیروی هوایی روسیه را در روز‌های اولیه جنگ به عقب راند. در نبرد کی یف، نیروی هوایی روسیه تلفات بیش از حد توانی می‌داد که تا حدودی یادآور نبرد بریتانیا بود. در حالی که نیروی هوایی اوکراین اکنون به شدت متحمل خسارت است، برخلاف همه انتظارات، همچنان ایستاده و در حال مبارزه است.

Su-۳۴ اولین بار در سال ۱۹۹۰ پرواز کرد و در سال ۲۰۱۴ وارد خدمت شد. این جنگنده به منظور استقرار تاکتیکی در برابر اهداف زمینی و دریایی برای نقش‌های حمله، رهگیری و بمباران تاکتیکی طراحی شده است. این هواپیما قرار است آینده نیروی هوایی روسیه باشد و در نهایت جایگزین جنگنده تهاجمی تاکتیکی Su-۲۴ و بمب افکن استراتژیک Tu-۲۲M شود.

با پیشرفت جنگ، نیروی هوایی روسیه مجبور شد بیش از پیش به ناوگان محدود، اما مدرن خود از جت‌های جنگنده Su-۳۴/۳۰/۳۵ تکیه کند. جنگنده‌های قدیمی (مانند Su-۲۷، Su-۲۵، MiG-۳۱ و MiG-۲۹) فرسوده به نظر می‌رسند و عمر مفید آن‌ها به پایان رسیده است، موضوعی که فشار بیشتری را بر تعداد محدود فول‌بک‌های روسیه وارد می‌کنند. به نظر می‌رسد که این هواپیما‌های قدیمی به طور فزاینده‌ای در نقش‌های محدود (مانند گشت زنی یا حمل مهمات‌های شلیک از راه دور) مورد استفاده قرار گرفته یا اصلاً به کار گرفته نمی‌شوند.

تایید ساقط شدن Su-۳۴‌ها توسط منابع اطلاعاتی منبع باز

وبلاگ منبع باز Oryx به طور مستقل از دست رفتن ۱۲۷ فروند هواپیمای بال ثابت روسی تاکنون در جنگ اوکراین را تأیید کرده است (برخی از این موارد به خاطر سوانح و شلیک نیرو‌های خودی بوده است). تعداد واقعی به طور قابل توجهی از این عدد بیشتر است، زیرا همه تلفات به طور مستقل تأیید نمی‌شوند. علاوه بر این، حملات هواپیما‌های بدون سرنشین ممکن است هواپیما‌های روسی را روی زمین و در آشیانه‌هایی که در تصاویر ماهواره‌ای قابل مشاهده نیستند، از بین برده یا به شدت به آن‌ها آسیب رسانده باشد.

از ۱۲۷ فروند هواپیمای نابود شده، ۳۵ فروند Su-۳۴ (یکی از آن‌ها Su-۳۴M) بوده است. از ۳۵ فروند تلفات، چهار مورد در خارج از میدان نبرد ساقط شده اند و چهار مورد دیگر نیز خسارت دیده اند. وبلاگ منبع باز محافظه کارتر Warspotting، تعداد فروند‌های نابود شده جنگنده Su-۳۴ را ۲۴ فروند تخمین می‌زند (Warspotting تلفات بیرون از میدان نبرد را محاسبه نمی‌کند، اما برای این مقاله، همه تلفات‌ها محاسبه شده اند).

اوکراین مدعی سرنگونی بسیاری از سوخو-۳۴‌ها شده است. برای مثال، در یک دوره ۱۳ روزه در ماه فوریه ۲۰۲۴، این کشور ادعا کرد که ۱۰ فروند Su-۳۴ روسی را سرنگون کرده است. با این حال، تعداد کمی از این موارد به طور مستقل با هر سطحی از قطعیت تأیید شده اند.

تولیدات جنگنده Su-۳۴

پیش از شروع جنگ، روسیه ۱۴۰ جنگنده بمب افکن Su-۳۴ در خدمت داشته است. نشنال اینترست در ژوئن ۲۰۲۴ نوشت که حدود ۱۵۵ فروند Su-۳۴ (شامل نمونه‌های اولیه) در روسیه تولید شده است. این عدد نشان می‌دهد که حدود ۱۴۸ نسخه رزمی از این هواپیما تولید شده است (این یک تخمین است و برخی منابع ادعا می‌کنند تعداد تولید شده تا حدودی بالاتر است). این بدان معناست که حدود ۲۲۵، ۵ درصد از ناوگان سوخو-۳۴‌های روسیه در جنگ اوکراین نابود شده است.

با وجود تحریم ها، روسیه همچنان در حال تولید Su-۳۴ است (اگرچه تولید جت‌های جنگنده این کشور محدود به نظر می‌رسد). Binkov تخمین زده است که ۸ تا ۱۰ فروند در سال ۲۰۲۲ و ۸ تا ۱۰ فروند دیگر در سال ۲۰۲۳ تحویل داده شده است. اتاق فکر IISS تخمین زده است که حداقل ۶ فروند جنگنده روسی در سال ۲۰۲۳ تحویل داده شده است. Defence۲۴ مدعی است که تولید کارخانجات هواپیماسازی روسیه از ۱۰ فروند در سال ۲۰۲۲ به تنها ۶ فروند در سال ۲۰۲۳ کاهش یافته است.

تعداد Su-۳۴‌های باقیمانده

تخمین تعداد Su-۳۴‌های باقی مانده برای روسیه دشوار است – بسیاری از آن‌ها احتمالاً در شرایط عملیاتی نیستند. برخی از Su-۳۴‌های اخیر که در حملات پهپاد‌های اوکراینی به پایگاه‌های هوایی منهدم شده‌اند، ظاهراً عملیاتی نبوده اند (حتی یکی از آن‌ها ظاهراً فاقد موتور بود).

مجله Military Balance مدعی شده است که در سال ۲۰۲۳ تنها ۱۱۲ فروند Su-۳۴ برای روسیه باقی مانده است، وبسایت FlightGlobal در سال ۲۰۲۳ این عدد را ۱۳۴ فروند اعلام کرده و سرویس اطلاعاتی وزارت دفاع اوکراین مدعی شده که روسیه بیش از ۱۰۰ فروند از این جنگنده را در اوایل سال ۲۰۲۴ در اختیار داشته است. از زمان این ارزیابی ها، روسیه چندین Su-۳۴ دیگر را از دست داده است (به هر حال، یک سال از یک جنگ تمام عیار می‌تواند تلفات زیادی به همراه داشته باشد). لازم به ذکر است که در حالی که تعداد تولید شده از این جنگنده می‌تواند بیشتر باشد، تعداد از دست رفته در طول جنگ نیز ممکن است بیشتر از این اعداد تخمینی باشد.