نسرین هزاره مقدم
«افزایش ۲۵درصدی قیمت نان در ۱۰ استان کشور» چند هفته است که به یک سرخط داغ خبری تبدیل شده است. از میانه مرداد، گرانی نان به استان‌های مختلف کشور سرایت کرد و به روال عادی این سال‌ها، اول مسئولان از در تکذیب درآمدند و اعلام کردند تصمیمی برای گران کردن نان نداریم. بعد از آن از بالا بودن هزینه‌های نانوایان و تخلفات و کم‌فروشی‌ها که باید علی‌القاعده دستاویز گران‌سازی قرار بگیرد، گلایه و انتقاد کردند و در پایان گفتند تصمیم، یک تصمیم استانی‌ست و استانداری‌ها مخیر هستند که نان را گران کنند یا نکنند که البته حتماً گران می‌کنند!
حال داده‌های رسمی نشان می‌دهد قیمت نان در ۱۰ استان کشور برای جبران هزینه‌های نانوایان افزایش پیدا کرده و در سایر استان‌ها نیز برای جبران هزینه‌های نانوایان، «افزایش قیمت نان» گزینه‌ای در دست بررسی است. برای نمونه، هفدهم شهریورماه، نایب رییس اتحادیه نانوایان کرمانشاه به افزایش ۲۵درصدی قیمت نان در این استان اشاره کرد و گفت: «این رشد قیمت برای سهم پرداختی مردم است و سهم یارانه دولت برای نانوایی‌ها افزایشی نداشته و به همان میزان قبل است». در واقع باز هم این مردم هستند که باید هزینه بیشتر از جیب بپردازند چون دولت حاضر نشده برای کالایی که قوت غالب مردم است و بیش از ۵۰درصد سفره‌های فرودستان با آن پر می‌شود، از بیت‌المال یارانه بیشتری بپردازد!
فریبرز عزیزی در توضیح بیشتر بابت گرانی نان در استان کرمانشاه گفت: دولت در گذشته ۴۰درصد قیمت نان را به صورت یارانه پرداخت می‌کرد اما چون امسال این سهم افزایش پیدا نکرد با وجود اینکه ۲۵درصد به قیمت نان اضافه شد اما در عمل برای نانوایی‌ها ۱۵درصد افزایش محسوب می‌شود.
آتش به اختیار نانوایی‌ها
اما عمق ماجرا به همین گرانی مصوب و رسمی ۲۵درصدی در حداقل 10 استان کشور محدود نمی‌شود. نانوایان به صورت آتش به اختیار وارد میدان عمل شده و هر قدر می‌خواهند نان داغ را گران‌‌تر از قبل به دست شهروندان متقاضی می‌رسانند. شاهد این ادعا، اظهارات سخنگوی سازمان تعزیرات حکومتی در سیزدهم شهریور در گلایه از این روند بی‌قانون است. او به صراحت اعلام کرده «متاسفانه واحدهای نانوایی نان را بالاتر از قیمت مصوب به مردم عرضه می‌کنند». محمدعلی اسفنانی تخلف دیگر واحدهای نانوایی را کم‌فروشی عنوان کرده و اظهار داشته است: «نانوایی‌ها وزن چانه و نان را کمتر از وزن مورد پیش‌بینی به مردم عرضه می‌کنند. تخلف دیگر واحدهای نانوایی اینکه نان را تحت عنوان کنجدی، خشخاشی و امثال این به مردم می‌فروشند».
به این ترتیب، نان در حداقل ۱۰ استان کشور گران شده و در عین حال، تخلفات حاشیه‌ای در حوزه استراتژیک‌ترین کالای سفره‌های مردم بیداد می‌کند. در تهران هم قیمت نان گرفتار بازی موش و گربه است. از یک‌سو، خبرهای زیادی در فضای مجازی دست‌به‌دست می‌شود که شهروندان تهران از افزایش قیمت نان گلایه می‌کنند اما از سوی دیگر، رئیس اتاق اصناف با اشاره به اینکه هنوز هیچ افزایش قیمتی برای نان در تهران به تصویب نرسیده، هر گونه تغییر قیمت نان را مصداق گران‌فروشی می‌داند و از برخورد تعزیرات با آن خبر می‌دهد.
گرانی‌های گاه و بیگاه مولفه‌های تاثیرگذار در سبد معیشت خانوار، چه با تکذیب مسئولان چه با تایید آنها، دیگر یک روند عادی شده است. معمولاً در نیمه دوم هر سال این جهش‌های قیمتی را داریم
در روزهای اخیر «حمیدرضا رستگار» رئیس اتاق اصناف تهران با اشاره به برگزاری چندین جلسه برای تعیین تکلیف قیمت نان، گفت: در این جلسات دولت زیر بار گرانی نان نرفت و مصوبه‌ای به امضا نرسید از این رو، همچنان مبنای قیمت نان در تهران، مصوبه قبلی است و تخطی از این مصوبه مصداق گران‌فروشی خواهد بود.
گرانی با وجود تکذیب
نان در تهران اما گران شده چنانچه «احمد قاسمی» بازنشسته کارگری که در روستای کن سرآسیاب از توابع شهران تهران زندگی می‌کند، در مورد گرانی نان می‌گوید: من امروز (هجدهم شهریور) رفتم نان تافتون خریدم. هفته پیش دانه‌ای ۱۲۰۰ تومان بود ولی امروز با من ۳۰۰۰ تومان حساب کردند یعنی یک‌باره ۱۵۰درصد تورم! آدرس نانوایی هم هست....
او در توصیف این شرایط می‌گوید: من یک ازکارافتاده تامین اجتماعی با حقوق ماهانه ۵ میلیون تومان و مستاجر هستم. حالا شما ببینید این گرانی نان چه تاثیری روی زندگی من می‌گذارد. فقط نان تنها نیست. همه چیز هر روز گران می‌شود و این تصمیمات باعث می‌شود ما حداقل‌بگیران روزبه‌روز فقیرتر و به نان شب محتاج‌تر شویم.
باز هم سقوط طبقه کارگر
تصمیم استانی مقامات برای گرانی یک کالای اساسی و بسیار استراتژیک، بی‌توجه به وضع بحرانی معیشت فرودستان و طبقات کم‌درآمد، نان خالی را هم از سفره‌های خیلی‌ها به طرفه‌العینی غیب کرده است! «فرامرز توفیقی» فعال کارگری در این رابطه می‌گوید: در کمال تاسف باید گفت این گرانی‌های گاه و بیگاه مولفه‌های تاثیرگذار در سبد معیشت خانوار، چه با تکذیب مسئولان چه با تایید آنها، دیگر یک روند عادی شده است. معمولاً در نیمه دوم هر سال این جهش‌های قیمتی را داریم. مهم‌ترین مولفه تاثیرگذار در سبد معیشت، نان است ولی دولت یک بار برای همیشه تکلیف قانونی خود را در قبال نان و یارانه نان روشن نمی‌کند و همیشه از زیر آن به انحای مختلف فرار کرده است.
به گفته وی، وقتی رئیس جمهور جدید می‌گوید «ما پول نداریم طلب گندمکاران را بدهیم» به این معناست که برای گرانی نان پالس می‌فرستد و بدیهی‌ست که آرد و نان گران می‌شود! توفیقی اضافه می‌کند: در حوزه مواد غذایی سه کالای استراتژیک داریم، روغن، قند و شکر و نان. حال آنقدر ساده با نان، این کالای استراتژیک برخورد می‌کنند که گویا نمی‌دانند تاثیر گرانی آن در سفره‌های مردم چیست! آیا نمی‌دانند سایر کالاهای سبد خوراکی مردم به شدت گران شده و فرودستان به اجبار به نان روی آورده‌اند؟! گرانی نان دوباره یک سقوط معیشتی‌ست.
آنقدر ساده با نان، این کالای استراتژیک برخورد می‌کنند که گویا نمی‌دانند تاثیر گرانی آن در سفره‌های مردم چیست! گرانی نان دوباره یک سقوط معیشتی برای کارگران و بازنشستگان است
این فعال کارگری با بیان اینکه کارگران و بازنشستگان یک حقوق ثابت می‌گیرند و نمی‌توانند درآمد خود را با این تورم‌های ناگهانی تطبیق بدهند، می‌افزاید: این یعنی فشار دوصد چندان بر گرده طبقه‌ی کارگر و باز هم تزلزل در ارکان خانواده‌های کارگری که می‌تواند سرآغازی برای فروپاشی بیشتر باشد.
«نان» اصل است و باقی کالاها فرع و حاشیه. وقتی یک کیلو برنج حدود ۱۰۰هزار تومان است و گوشت و مرغ و سایر خوراکی‌ها قیمت نجومی پیدا کرده، نان به اجبار تمام متن سفره‌ها را اشغال کرده و سایر غذاها را به حاشیه رانده. حالا اصل خوراک مردم را با تصمیم کجدار و مریز و «استان‌ها خودشان تصمیم بگیرند» در معرض خطر قرار داده‌اند؛ دولت یارانه نمی‌دهد و مردم باید از جیب بیشتر برای نان بپردازند، مردمی که جیب‌هایشان به غایت خالی‌ست.