سیاره زمین  تنها مکان شناخته شده در کیهان به عنوان پناهگاه حیات است. پس از زمین،  سیاره مریخ  به دلایل مختلفی قابل سکونت ترین سیاره منظومه شمسی در نظر گرفته می شود؛ خاک مریخ حاوی آب برای استخراج است. دمای این سیاره بیش از حد سرد یا گرم نیست. نیروی گرانش روی مریخ 38 درصد نیروی گرانش سیاره زمین است که به باور برخی برای سازگاری بدن انسان کفایت می کند.

چالش ها و خطرات حضور در سیاره مریخ

اتمسفر مریخ زیر سلطه دی اکسید کربن با غلظت 96 درصد است. اکسیژن تنها 0.13 درصد است که در مقایسه با 21 درصد اتمسفر زمین اختلاف قابل توجهی دارد. همچنین، اتمسفر مریخ 100 برابر نازک تر از اتمسفر زمین است، از این رو انسان ها قادر به تنفس برای بقا نخواهند بود. حتی اگر فضانوردان را برای کاوش به  مریخ  بفرستیم، آنها باید اکسیژن مورد نیازشان را همراه داشته باشند.

از دیگر مشکلات و خطرات حضور روی سیاره سرخ می توان به قرار گرفتن در معرض تشعشعات در سطح آن، خاک سمی، نیروی گرانش کم، انزوا از زمین، کمبود آب و دماهای متغیر اشاره کرد.

بنابر یک مطالعه شبیه سازی کامپیوتری که این باور قدیمی را تایید می کند که سیاره ها به یک میدان مغناطیسی محافظ برای جلوگیری از تشعشعات مضر، خطرات و غیره برای حفظ حیات نیاز دارند، مریخ اتمسفر خود را از دست داده و بادهای خورشیدی ممکن است به از دست رفتن اتمسفر مریخ منجر شده باشند.

تا به امروز، هیج مدرکی دال بر وجود حیات در گذشته روی سیاره مریخ یافت نشده است. شواهد نشان می دهد که در دوران باستان، محیط سطحی مریخ دارای آب مایع بوده و ممکن است برای میکروارگانیسم ها قابل سکونت بوده باشد.

تبدیل مریخ به مکانی مناسب برای پشتیبانی از حیات

تبدیل  مریخ  به دنیایی دوستدار حیات باید تلاشی در سطح کل سیاره باشد و از این رو، جامعه علمی و کاوشگران سیاره با چالش های زیادی روبرو هستند. دانشمندان و پژوهشگران باید به این چالش ها رسیدگی کنند تا اتمسفری شبیه به سیاره زمین شکل بگیرد. از جمله روش هایی که برای مسکونی سازی سیاره مریخ مطرح شده اند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

یک مطالعه نشان داده است که بشریت می تواند با استفاده از لایه های نازک از هواژل سیلیکا در یا روی سطح مریخ می تواند به ورشی نسبتا ارزان و کارآمد سیاره سرخ راقابل سکونت سازد.

پژوهشگران دانشگاه هاروارد نشان داده‌ اند که لایه‌های نازکی از هواژل سیلیکا می‌تواند هم سطح مریخ را گرم کند و هم جلوی اشعه فرابنفش را بگیرد، در شرایطی که مانع نور مرئی نمی‌شود. این هواژل می‌تواند شرایط لازم برای مایع ماندن آب را فراهم کند و به گیاهان اجازه فتوسنتز دهد.

یکی دیگر از گزینه های مطرح برای قابل سکونت کردن سیاره مریخ تزریق گازهای گلخانه ای مصنوعی به اتمسفر آن است. گازهای گلخانه ای را می توان به مریخ ارسال کرد یا در خود سیاره تولید کرد.

پژوهشی دیگر بازیابی اتسمفر مریخ را پیشنهاد داده است و این امر می تواند با استفاده از آهن ربایی با قدرت 1 تا 2 تسلا (10000 تا 20000 گاوس) محقق شود. اگر این سپر مغناطیسی ساخته شود، ممکن است به سیاره اجازه دهد تا اتمسفر خود را احیا کند. شبیه سازی ها نشان داده اند که طی چند سال، این سیاره می تواند به نیمی از فشار اتمسفری سیاره زمین برسد.

اتمسفر مریخ بیش از حد نازک و سرد است تا از آب مایع روی سطح پشتیبانی کند. با فشار اتسمفری تنها 0.6 درصد سیاره زمین، هر آب سطحی به سرعت تبخیر یا منجمد می شود. برای گرم تر کردن مریخ و مهمان نواز کردن آن برای حیات در حال حاضر روش های زیادی وجود ندارند.

به عنوان نمونه، ایلان ماسک انفجار بمب های هسته ای بر فراز قطب های مریخ را پیشنهاد داده است. به گفته وی، تشعشع مشکلی ایجاد نخواهد کرد، زیرا انفجار بر فراز قطب های سیاره انجام می شود، اما انتشار گرما دی اکسید کربن منجمد را تبخیر می کند تا گرمای گلخانه ای سیاره به ذوب شدن یخ آبی منجر شود.

پراکنده کردن ذرات غبار مهندسی شده در سراسر اتسمفر مریخ برای گرم کردن این سیاره و قابل سکونت کردن آن یکی دیگر از روش هایی است که پژوهشگران دانشگاه شیکاگو مطرح کرده اند.

این روش از منابع موجود در سیاره مریخ استفاده می کند بدون آن که نیاز باشد مواد از زمین منتقل شوند یا از خاک مریخ استخراج شوند. در این روش از آهن و آلومینیوم استفاده می شود که به لطف ماموریت هایی مانند مریخ نوردهای کنجکاوی و استقامت می دانیم دانه های غبار مریخ سرشار از این دو ماده هستند.

این ذرات به صورت نانومیله های رسانا با طولی حدود 9 میکرومتر ساخته می شوند و در پیکربندی های مختلف چیده می شوند. این ذرات را می توان در اتمسفر مریخ آزاد کرد تا گرما را هنگام خروج از سیاره به دام انداخته و نور خورشید را به سطح بازتاب دهند و به نوعی اثر گلخانه ای ایجاد کنند.

به طور خلاصه، در حال حاضر این که بتوانیم سیاره مریخ را به سیاره ای شبیه به زمین تبدیل کنیم، بعید به نظر می رسد. این در شرایطی است که برنامه مریخ ناسا با عمر بیش از چند دهه همچنان به دنبال درک مناسب بودن این سیاره برای میزبانی از حیات در گذشته یا حال است. کاوشگران مریخ در آینده نزدیک نیز احتمالا در ساختارهایی محصور روی سطح یا زیر سطح سیاره زندگی خواهند کرد.

منبع: عصر ایران