وحید پورتجریشی؛ بازار: در جهان امروزی تجارت، مرزهای اقتصاد بین الملل آنچنان در هم تنیده شده که گاها تفکیک بازارها از یکدیگر و تحلیل فاندامنتال آنها کاری بسیار مشکل جلوه می کند. با اینحال، باید در نظر داشت که بازارها نیز درست مانند هر المان دیگر در جوامع انسانی امری پویا بوده و این پویایی همچنان در حال پیشرفت است.

علیرغم ریزش قیمت غلات در پی تزریق مجدد آن از سوی اوکراین به بازارهای جهانی و افزایش صادرات غلات و گندم روسیه به بازار، قیمت ذرت در اتفاقی عجیب از اواخر ماه آگوست سال جاری آغاز به افزایش شدید نمود.

البته این افزایش قیمت ذرت روی دیگر غلات به ویژه مهمترین آنها یعنی گندم، تاثیرگذار بوده و همانطور که در نمودار زیر مشاهده می فرمایید، افزایش روند قیمت ذرت تنها چند روز بعد، منجر به افزایش قیمت گندم نیز شده است. اما سوال اینجاست که دلیل افزایش قیمت مجدد غلات آن پس از حدود دو سال، چه بوده است؟

صنعت نفت هند، عامل اصلی افزایش قیمت ذرت!

مهمترین عامل افزایش قیمت ذرت در بازارهای جهانی را باید سیاست های جدید نفتی دولت و پالایشگاه های هندی معرفی کرد. نشریه اوکنومیست هند، روز چهارشنبه هفته جاری با انتشار گزارشی در این خصوص نوشت: «حرکت هند به سمت تولید اتانول بیشتر از ذرت، منجر به اتفاقی نادر طی چند دهه گذشته شده است. بزرگترین صادر کننده ذرت آسیا اکنون به وارد کننده ذرت تبدیل شده و در نتیجه صادرات ذرت هند به بازارهای جهانی نیز متوقف شده است. همچنین، جهش در واردات ذرت به هند از ماه ژانویه برای تولید اتانول و کاهش وابستگی به اتانول نیشکر مورد استفاده در ترکیبات گازوئیل، منجر به افزایش شدید قیمت شده است».

تقاضای کشوری چون هند که دومین مصرف کننده منابع سوختی در آسیا محسوب می شود برای یکی از غلات مهم چون ذرت، به عنوان تکانه ای شدید و قابل توجه به حساب می آید که در صورت ادامه این روند، باید منتظر افزایش بیشتر قیمت ذرت و دیگر غلات باشیم.

دولت هند در نظر دارد به منظور حرکت در راستای کربن زدایی، از اتانول ذرت به جای نیشکر در ترکیبات گازوئیل خود استفاده نماید. به اعتقاد دولت هند، کاهش تقاضای بخش نفتی برای نیشکر، منجر به کاهش شدید قیمت این محصول کشاورزی نیز خواهد شد که به سود اقتصاد مردم است. در هر صورت، تقاضای کشوری چون هند که دومین مصرف کننده منابع سوختی در آسیا محسوب می شود برای یکی از غلات مهم چون ذرت، به عنوان تکانه ای شدید و قابل توجه به حساب می آید که در صورت ادامه این روند، باید منتظر افزایش بیشتر قیمت ذرت و دیگر غلات باشیم.

افزایش مجدد تنش های ژئوپولیتیک

تنش های ژئوپولیتیک طی هفته های گذشته در اکثر میادین جنگ روز جهان به چشم می خورند. در اوکراین، نیروهای نظامی این کشور برای نخستین بار از آغاز زمان جتگ تاکنون، مناطقی از خاک روسیه به ویژه «کورسک» را تصاحب نمایند که نقطه بسیار استراتژیکی به حساب می آید. چراکه منطقه «سودژا» در حومه این شهر، دقیقا نقطه مبادله گاز ترانزیتی روسیه به مقصد اروپا بوده که از خاک اوکراین عبور می نماید.

با فرض اینکه افزایش روند قیمت ذرت ادامه داشته باشد، باید آماده آغاز دور تازه ای از افزایش قیمت در بسیاری از اقلام مصرفی در داخل ایران به ویژه در بخش قیمت گوشت و مرغ و صنعت نان باشیم.

در سرزمین های اشغالی نیز اوضاع بهتر نیست. علیرغم تمامی فشار ایالات متحده و مواردی چون تحریم تسلیحاتی بریتانیا علیه اسرائیل، هنوز توافقی میان حماس و تل آویو شکل نگرفته است. ادامه وضعیت فعلی، می تواند منجر به واکنش احتمالی نیروهای مقاومت در منطقه شود. مضاف بر اینکه بر اساس گامانه زنی رسانه ها، ایران نیز حمل تلافی جویانه خود به اسرائیل را به زمان پس از توافق میان طرفین موکول کرده که در صورت شکست مذاکرات احتمال حمله ایران علیه مواضع تل آویو نیز وجود دارد. چنین وضعیتی نهایتا منجر به افزایش احتمالی حملات حوثی ها علیه کشتی های تجاری حامل غلات آسیا به مقصد اروپا خواهد شد که نتیجه ای جز کاهش عرضه غلات در اروپا و نهایتا افزایش قیمت نخواهد داشت.

خطر افزایش قیمت نهاده های دامی در داخل ایران

به نوشته نشریه اقتصادی اکو ایران، داده‌های اعلام شده از سوی گمرک در سال گذشته بیانگر آن است که در بازه زمانی مورد بررسی حجم واردت کالا به کشور برابر با ۱۴ میلیون و ۴۰۰ هزار تن به ارزش ۲۴ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار بوده که از حیث وزن ۲.۱۷ درصد و از نظر ارزش ۷.۴۹ درصد رشد داشته است. از سوی دیگر، ذرت و سویا مهمترین اقلام نهاده های دامی و خوراک دام به ویژه برای پرورش مرغ محسوب می شوند. حال با فرض اینکه افزایش روند قیمت ذرت ادامه داشته باشد، باید آماده آغاز دور تازه ای از افزایش قیمت در بسیاری از اقلام مصرفی در داخل ایران به ویژه در بخش قیمت گوشت و مرغ و صنعت نان باشیم. برای جلوگیری از این رخداد نا مبارک، دولت می بایست به صورت طبیعی اقدام به افزایش سوبسید های تخصیص یافته به این گروه نماید که فشار بسیار زیادی به بنده اقتصاد ناخوش کشور وارد خواهد آورد. اما اگر این سوبسید تخصیص نگیرد نیز موج تازه ای از تورم دامنگیر اقتصاد ایران خواهد شد. در حال حاضر به نظر می رسد باید منتظر ماند و دید که طی هفته های آینده، تغییری در روند افزایشی قیمت ذرت و دیگر غلات اساسی همچون گندم در سطح جهانی رخ خواهد داد یا خیر. و اینکه پاسخ دولت به این موج جدید از افزایش قیمت جهانی غلات چه خواهد بود؟