شناسهٔ خبر: 68456065 - سرویس سیاسی
نسخه قابل چاپ منبع: روزنامه خراسان | لینک خبر

دیدگاه

ایران و همسایگان جنوب!

صاحب‌خبر - صابر گل عنبری دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس طی تماسی با وزیر خارجه ایران ضمن تبریک انتخاب او به این سمت، درباره روابط شورا و ایران نیز بحث و گفت وگو کرد. تماس البدیوی می‌تواند انعکاسی از اراده جمعی جی سی سی برای تقویت فضای مثبت کنونی در روابط با تهران باشد. قبلا نیز وزرای خارجه این شورا جداگانه و به استثنای وزیر خارجه بحرین با عراقچی تماس گرفته‌اند. حجم تماس‌ها و پیام‌‎های تبریک همسایگان جنوب ایران به پزشکیان و وزیر خارجه‌اش و مشارکت قابل توجه این کشورها در مراسم تحلیف در دو دهه و اندی اخیر نسبتا بی‌سابقه و یا کم سابقه بوده است. به نظر می‌رسد این رفتار بازیگران عرب خلیج فارس روایتگر شکل‌گیری فضای سیاسی نسبتا مناسب و آرامی در روابط فیمابین است اما در آن استقبال خاصی هم نسبت به پیروزی پزشکیان نهفته است و آن هم احتمالا به احساس خوشایندی برمی‌گردد که با اظهارات ایشان و مخاطب قرار دادن این همسایگان در روزهای نخست پس از پیروزی در انتخابات ایجاد شده است.این رویکرد عربی هم با هر انگیزه و دلیلی چه الزامات امنیتی منطقه‌ای چشم‌اندازهای کلان این کشورها، چه تلاش برای دور ماندن از آتش تنش‌های ایران با طرف‌های دیگر محصول قسمی از ادراک ضرورت کاهش تنش با تهران است اما برونداد این ادراک هنوز در سطوح نخست سیاست و امنیت مانده و ترجمانی عمیق در این دو‌ حوزه و حوزه‌های دیگر پیدا نکرده است. دیوار بی‌اعتمادی همچنان بلند است و کوتاه کردن آن و اعتمادسازی زمان‌بر است و نگرانی آن‌ها به هر دلیلی از ایران همچنان پابرجاست و فعلا شکل بروز و مدیریت آن فرق کرده است. صرفا تلطیف فضای سیاسی کافی نیست و اگر پیوست اقتصادی، رسانه‌ای، دیپلماسی عمومی، آکادمیک و ... نداشته باشد، همین فضای نسبتا آرام با کمترین اتفاقی ممکن است دوباره تنش آلود شود و عقربه‌های ساعت به عقب برگردد. این پیوست‌ها هم اگر مبتنی بر شناخت درست اولویت‌‌ها، ظرفیت‌ها و مزیت‌های دوسویه و بازتعریف و گسترش منافع مشترک به عنوان تنها ضامن شکل‌گیری منطقه‌ قوی و پایداری مناسبات نباشد، به کار نمی‌آید. در امر اقتصاد با وجود برخی ظرفیت‌های صادراتی مغفول مانده برای کالاهای غیرتحریمی ایرانی، اما فعلا به دلایلی از جمله تحریم‌ها و محدودیت‌های این کشورها به دلیل بین‌المللی بودن اقتصاد آن ها و نگرانی از تحریم‌های ثانویه امکان گذار به مرحله فراتر از تبادل کالا و خدمات یعنی مرحله سرمایه‌گذاری و جذب سرمایه‌های کلان کمپانی‌ها و سرمایه‌گذاران عرب از این کشورها وجود ندارد. البته درباره عربستان می‌توان گفت که هنوز گره روابط تجاری و اقتصادی دوجانبه باز نشده است؛ اما آن گونه که پیداست در سایه پیگیری‌های مستمر سفیر ایران بعید نیست که این اتفاق هم در سطحی بیفتد. با این حال، عمق پیدا کردن این روابط تابع متغیرها و عوامل دیگری است. با وجود این، اما می‌توان دو اولویت را در دو حوزه اقتصادی ارزآور در کنار گسترش تبادل کالا در دستور کار قرار داد؛ نخست جذب گردشگران همسایه‌های جنوبی و دوم بسترسازی برای حضور شرکت‌های خصوصی ایرانی در پروژه‌های اقتصادی کلان این کشورها.گردشگران این کشورها جزو پرخرج‌ترین گردشگران جهان هستند و ترکیه قبله آمال این گردشگران است و سال 2023 نزدیک به دو میلیون نفر آن‌ها به این کشور سفر کردند. موانع و چالش‌های زیادی فراروی جذب این گردشگران وجود دارد؛ از نبود زیرساخت‌ها و تسهیلات و مشوق‌ها و رقابت‌ناپذیری در مقابل ترکیه گرفته تا تصویری که در ذهنیت این جوامع درباره ایران تحت تاثیر تنش‌های مداوم سیاسی و امنیتی شکل گرفته است و اکثرا هم شناختی از جغرافیا و ظرفیت‌های گردشگری ایران ندارند. این جاست که پیوست رسانه‌‌ای در مناسبات با کشورهای عربی در جنوب ایران و همچنین دیپلماسی عمومی اهمیت می‌یابد اما به دلایل مختلف ایران نفوذ رسانه‌ای در این کشورها ندارد و دلیل اصلی هم آن است که اساسا رسانه خارجی موثر و معتبری ندارد. در کنار نبود چنین رسانه‌ای و فقدان دیپلماسی رسانه‌ای پویا، اما متولیان امر نیز توجهی به برخی ظرفیت‌ها و فرصت‌ها در این باره ندارند. این جا ذکر این خاطره هم بد نیست که دو سال پیش وقتی دو دوست اهل رسانه از یکی از همین کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به تهران سفر کرده بودند، تعریف می‌کردند که با ورود به فرودگاه تصویری کلیشه‌ای که از جامعه ایران داشتند، ترک برداشت و طی دو روز قبل از بازگشت تغییر کرد.

نظر شما