جرم مرموزی که میتواند از گرانش کهکشان فرار کند
صاحبخبر - کافی است کمی درباره فیزیک و جاذبه خوانده باشیم تا بدانیم جاذبه اجرام بزرگ میتواند کاری کند که اجرام کوچک تر در مدار آنها قرار بگیرد اما اخترشناسان میگویند یک جرم کیهانی غیرعادی شناسایی کردهاند که با چنان سرعتی در کهکشان راه شیری حرکت میکند که احتمال دارد از گرانش کهکشان بگریزد و به فضای میانکهکشانی برسد، یعنی سرعت آن بدون نیروی بیرونی چنان به جرم وارد میشود که میتواند بر جاذبه اجرام بزرگی که در راه شیری هستند، غلبه کند. به گزارش سیانان، این جرم که احتمالا یک ستاره سرخ و کمنور است، با سرعتی حدود ۶۰۰ کیلومتر بر ثانیه حرکت میکند. این در حالی است که خورشید در مدارش به دور کهکشان با سرعتی حدود ۲۰۰ کیلومتر بر ثانیه در حرکت است. نخستین ستاره کم جرم پرسرعت دانشمندان میگویند اگر وجود این جرم با این مشخصات تایید شود، نخستین «ستاره کمجرم با سرعت فوقالعاده» خواهد بود. بر اساس تحقیقات اخترشناسان، این کشف میتواند نقطه عطفی در شناخت ستارههای کمجرم و نادر باشد. این ستاره در تحقیقاتی کشف شد که هدف آن یافتن شواهدی از اجرام ناشناخته یا سیارهای فرضی به نام «سیاره ۹» در مناطقی از منظومه شمسی بود که فراتر از نپتون قرار دارند. دانشمندان در این پروژه به دنبال یافتن الگوها و ناهنجاریهایی در تصاویر و دادههای جمعآوریشده ماموریت نقشهبرداری فروسرخ مشهور به «وایز» (WISE) بودند. سرعتی ویژه برای گریز از کهکشان یکی از دلایلی که این ستاره توجه دانشمندان را به خود جلب کرد، این است که این ستاره با سرعتی حدود یک دهم درصد سرعت نور در حرکت بود. پس از مشاهده اولیه، با استفاده از تلسکوپهای زمینی متعدد رصدهای بیشتری انجام شد که به تایید این کشف کمک کرد. این رصدها در نهایت نشان دادند که این جرم با سرعتی حرکت میکند که ممکن است سبب شود از کهکشان راه شیری خارج شود. این ستاره کمجرم ابتدا در هیچ دستهای از اجرام شناختهشده جای نمیگرفت و اخترشناسان را به این فکر وا داشت که آیا با یک ستاره کمجرم مواجه شدهاند یا با یک کوتوله قهوهای. دو سناریوی احتمالی پژوهشگران بر این باورند دو سناریوی احتمالی میتواند این ستاره را در مسیر کنونیاش قرار داده باشد. نخستین احتمال این است که این ستاره همراه یک کوتوله سفید بوده است. کوتوله سفید هسته باقیمانده یک ستاره مرده است که سوخت هستهای خود را از دست داده است. در این نوع سیستمهای دوتایی، اگر دو ستاره به هم نزدیک باشند، کوتوله سفید ممکن است جرم ستاره همدم را به خود جذب کند و در نهایت یک انفجار نواختری رخ دهد. در این نوع انفجار ابرنواختری، کوتوله سفید به طور کامل از بین میرود و ستاره همدم آن از قید گرانش آزاد میشود و با همان سرعتی که در مدار داشت، به همراه کمی افزایش سرعت ناشی از انفجار، به حرکتش ادامه میدهد. احتمال دوم این است که این ستاره در خوشهای کروی قرار داشته که در آن، مجموعهای از ستارگان نزدیک هم قرار گرفتهاند. اخترشناسان میگویند که در مرکز چنین خوشههایی، ممکن است سیاهچالههایی با جرمهای مختلف وجود داشته باشد که میتواند ستارگان را به بیرون پرتاب کند. بر اساس این سناریو، برهمکنش پیچیده میان سه جرم کیهانی میتواند ستارهای مانند این ستاره پرسرعت را از خوشه کروی به بیرون پرتاب کند و آن را در مسیری مانند آن چه اکنون مشاهده میکنیم، قرار دهد.∎