بحران کمبود برق در ایران، به خصوص در فصل تابستان، موضوعی جدی به شمار می‌آید. اما نکته‌ای که در رابطه با این بحران باید بررسی شود، میزان کمبود برق در ایران است.

در همین حال مصطفی رجبی مشهدی مدیرعامل شرکت توانیر اظهار کرد: روز گذشته در ساعات اوج مصرف، تقاضای مصرف برق به ۷۷۰۰۰ مگاوات رسید، این در حالی که در سوم شهریور ماه ۴۲ روز و ۴۲ نوبت از میزان تقاضای مصرف برق در سال گذشته با اعداد غیر قابل باور عبور کردیم.

بحران ناترازی برق، موضوعی جدی در تابستان هر سال به شمار می‌رود. وزارت نیرو هر بار در پی بروز این بحران، پرمصرفی شهروندان را به‌عنوان دلیل آن جا می‌زند و از این رو به سمت راهکار‌های مدیریت مصرف از طریق قطعی برق روی آورده است. اما نکته اساسی اینجاست که بحران ناترازی برق، عمدتا به دنبال عقب‌ماندگی تولید این انرژی از میزان نیاز و مصرف نشات گرفته است.

کمبود ۱۷ هزار مگاواتی برق در ایران

بنا بر گزارش اتاق ایران از ابعاد ناترازی برق، با توجه به طرح‌های نیروگاهی در حال احداث و بهره‌برداری شده، طی مدت زمان پیک سال ۱۴۰۲ تا کنون، محدوده حداکثر قدرت قابل تولید در زمان اوج مصرف تابستان ۱۴۰۳ در سه حد پایین، میانی و بالا، به ترتیب ۶۰.۹ و ۶۲.۸ و ۶۵.۵ هزارمگاوات است.

از سوی دیگر با توجه به افزایش مشترکان خانگی، صنعتی، کشاورزی و … و روند مصرفی آنان در فصل تابستان سنوات گذشته، حداکثر نیاز مصرفی در محدوده ۷۶.۲ تا ۷۹.۲ هزارمگاوات برآورد می‌شود که حد میانی آن ۷۷.۷ هزارمگاوات است.

با این اوصاف میزان ناترازی، با احتساب میزان تولید، واردات، مصرف شبکه در زمان پیک مصرف تابستان ۱۴۰۳، میزان صادرات و ظرفیت ذخیره، حداقل ۱۴.۱ و حداکثر ۱۷ هزار مگاوات و حد میانی این میزان کمبود برق، بالغ بر ۱۵.۶ هزار مگاوات خواهد بود.

نابودی ۴۰ درصد پسته بدلیل کمبود برق

کمبود برق تنها به مراکز صنعتی اسیب وارد نکرده و به گفته رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق کرمان قطعی برق به کشاورزی استان خسارات سنگین وارد می‌کند و سبب می‌شود ۲۰ تا ۴۰ درصد از محصول پسته کرمان پوک شود.

محمدرضا ترابی، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق کرمان از تاثیر قطعی برق بر کشاورزی استان گفت و توضیح داد: متاسفانه هر روز برق موتورهای کشاورزی قطع می‌شود و این امر خسارات سنگینی را به کشاورزی استان وارد کرده است.

وی افزود: به دلیل قطعی برق ۲۰ تا ۴۰درصد محصول پسته استان پوک می‌شود و به حوضچه‌های پرورش ماهی خسارت سنگینی وارد شده است، همچنین سیستم‌های آبیاری قطره‌ای از این اتفاق آسیب دیده‌اند و به تاسیسات و منصوبات برقی، موتور پمپ‌ها، تابلوهای برق و پمپ‌های شناور همه روزه خسارت وارد می‌شود.
ترابی خاطرنشان کرد: قرار بود قطعی برق صنایع مانع از قطعی برق خانگی شود اما امروز هر دو بخش با قطعی روبه‌ور هستند و این قطعی خسارت سنگینی را امسال به کشاورزی استان کرمان وارد کرده است.

بحران خاموشی کارگاه های سیمان

کمبود برق یکی از مشکلاتی است که سال‌هاست صنایع مختلف با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. سیمان هم یکی از این صنایع است. قطعی برق در صنعت سیمان باعث مشکلات بسیاری از جمله تعطیلی کارگاه‌ها و تامین نشدن سیمان در بازار و… شده است.

دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان مسکن درباره چالش‌های تولید‌کنندگان و مصرف‌کنندگان صنعت سیمان پیرو مشکلات تامین برق و مدیریت در این صنعت گفت: در صنعت سیمان، مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان به‌شدت تحت تاثیر مشکلات تامین برق و مدیریت نادرست قرار دارند. این مشکلات به‌ویژه در فصل‌ زمستان به دلیل کمبود گاز و فصل تابستان به دلیل کمبود برق، برای فعالان عرصه صنعت و به خصوص صنعت سیمان چالش‌هایی به وجود آورده است.

او افزود: یکی دیگر ار مشکلات این صنعت، دسترسی بنگاه‌های اقتصادی به مصالح است. با وجود اینکه اختلاف قیمت نسبت به هفته گذشته و حتی ماه گذشته در بورس وجود ندارد، مشکل اصلی تامین مصالح است. به عنوان مثال حتی زمانی که بنگاه‌ها مصالح را از بورس تهیه کرده‌اند، باید یک فرایند زمان‌بر را طی کنند. مصالحی که یک ماه پیش از بورس خریداری شده هنوز تحویل داده نشده است.

پورحاجت درباره تاثیر قطعی برق بر قیمت سیمان تصریح کرد: کارخانه‌ها به دلیل قطعی برق و کاهش تولید، قطره‌چکانی مصالح را در بازار توزیع می‌کنند. از آنجا که عرضه و تقاضا مؤلفه‌های اصلی اقتصاد هستند، بنابراین وقتی عرضه یک کالا در بازار کاهش پیدا کند، قیمت آن افزایش می‌یابد.

راهکار کاهش کمبود برق چیست؟

لازم به ذکر است که بخشی از این کمبود می‌تواند با جایگزینی وسایل کم‌مصرف از طریق سرمایه‌گذاری در تولید یا واردات لوازم کم‌مصرف رخ دهد. این موضوع نیز نیازمند سرمایه‌گذاری و کاهش ممنوعیت‌های واردات است و شهروندان خود نمی‌توانند با وجود این مشکلات کلان، به سمت جایگزینی این لوازم حرکت کنند. کاهش تورم و ممنوعیت‌های وارداتی در کنار سرمایه‌گذاری برای تولید لوازم با تکنولوژی بالا و کم‌مصرف، اقدامی است که باید قبل از هر بحثی درمورد کاهش مصرف، در نظر گرفته شود. اما مابقی کسری برق، توسط راهکار‌هایی که بر مدیریت مصرف تمرکز دارد، برطرف نخواهد شد. افزایش ظرفیت نیروگاه‌ها، بهبود بازدهی و احداث نیروگاه جدید، اقدامی است که در راستای بهبود کمبود برق باید در دستور کار قرار بگیرد. آن طور که مرکز پژوهش‌های اتاق ایران متذکر شده، این موضوع پاشنه آشیل امنیت تامین برق در برهه حساس اجتماعی و سیاسی کشور است.