بازداشت پاول دورف، بنیانگذار و مدیرعامل تلگرام به اتهاماتی از جمله پولشویی و تسهیل فعالیتهای مجرمانه، موجی از واکنشها و تحلیلهای متفاوت را در پی داشته است. این اتفاق که در فرانسه رخ داده، نهتنها آینده این پلتفرم محبوب را در هالهای از ابهام قرار داده، بلکه نگرانیهایی جدی درباره فشارهای دولتها بر حفظ حریم خصوصی کاربران اینترنتی به وجود آورده است.
تلگرام، پیامرسانی که در سال 2013 توسط پاول و نیکلای دورف راهاندازی شد، به سرعت توانست جایگاه ویژهای در میان کاربران اینترنتی سرتاسر جهان پیدا کند. این پیامرسان که به صورت رایگان در دسترس است، به دلیل ویژگیهای منحصربهفرد خود از جمله تمرکز بر امنیت و حریم خصوصی کاربران و همچنین امکانات زیادی که در اختیار کاربران قرار میدهد، توجهات زیادی را به خود جلب کرده است.
از زمان راهاندازی، تلگرام توانسته چیزی در حدود یک میلیارد کاربر فعال ماهانه را در سراسر جهان به خود اختصاص دهد. این موفقیت جهانی به دلیل ارائه امکانات پیشرفتهای همچون کانالهای عمومی، گروههای بزرگ، رباتهای کاربردی و امکان ارسال فایلهای حجیم حاصل شده است.
تلگرام همچنین به کاربران اجازه میدهد پیامها و فایلهای خود را بدون محدودیت زمانی ذخیره کنند و در هر زمان به آنها دسترسی داشته باشند. یکی از دلایل اصلی موفقیت این پلتفرم، تمرکز آن بر امنیت است.
تلگرام از پروتکل رمزنگاری MTProto استفاده میکند که توسط نیکلای دورف طراحی شده و علاوه بر آن، امکاناتی همچون چت مخفی و قابلیت خودتخریبی حساب را فراهم کرده است. بااینحال، انتقاداتی نیز به این پلتفرم وارد شده است. برخی متخصصان امنیتی معتقدند استفاده از پروتکل اختصاصی به جای استانداردهای باز و قابل بررسی ممکن است خطرات امنیتی را به همراه داشته باشد. از جمله این مسائل میتوان به موضوع چتهای ناشناس اشاره کرد که برخی متخصصان معتقدند میتواند باعث نشت اطلاعات کاربران تلگرام شود.
در سالهای اخیر گزارشهایی از نشت اطلاعات کاربران تلگرام منتشر شده که موجب نگرانیهایی درباره امنیت این پیامرسان شده است؛ اما هیچکدام آنقدر جدی نبوده که تأثیر معناداری بر ارزش سهام این شرکت یا تعداد کاربران آن بگذارد. بدین ترتیب، تلگرام همچنان بهعنوان یکی از محبوبترین پیامرسانهای جهان باقی مانده و به کاربران خود امکانات گستردهای ارائه میدهد؛ اما برای حفظ حریم خصوصی، کاربران باید از تمامی امکانات امنیتی این پیامرسان به شکل صحیح استفاده کنند.
پاول والریویچ دورف، کارآفرین و برنامهنویس روسی در ۱۰ اکتبر ۱۹۸۴ متولد شد. وی بیشتر بهخاطر تأسیس شبکه اجتماعی ویکی و پیامرسان تلگرام شناخته میشود. دورف پس از به پایان رساندن تحصیلات خود، با الهام از فیسبوک، شبکه اجتماعی ویکی را در سال ۲۰۰۶ تأسیس کرد که این شبکه به سرعت در روسیه محبوب و به فیسبوک روسیه مشهور شد. او که یکی از چهرههای برجسته و جنجالی در دنیای فناوری است، پس از مقاومت در برابر درخواستهای دولت روسیه برای سانسور محتوا، بهخاطر عدم همکاری با دولت روسیه در خصوص ارائه اطلاعات کاربران، با فشارهای سیاسی و اجتماعی مجبور به ترک ویکی و در نهایت، خروج از روسیه شد.
او سپس با همکاری برادرش نیکلای دورف، پیامرسان تلگرام را تأسیس کرد که به دلیل ارائه خدمات پیامرسانی امن و رمزنگاری شده، به سرعت در سراسر جهان محبوب شد. تلگرام به خصوص پس از تغییرات سیاست حفظ حریم خصوصی واتساپ در سال ۲۰۲۱، شاهد افزایش چشمگیر کاربران بود.
پاول دورف به دلیل مواضع محکم خود در برابر فشارهای دولتی، چه در روسیه و چه در کشورهای دیگر، بهعنوان یکی از نمادهای آزادی اینترنت شناخته میشود. وی تاکنون از بازگشت به روسیه خودداری کرده و به مدیریت تلگرام و توسعه آن ادامه میدهد. دورف بهعنوان مدیرعامل تلگرام نقش کلیدی در گسترش و مدیریت این پلتفرم داشته است. تلگرام بهویژه در کشورهایی که سانسور اینترنت شدید است، به ابزاری مهم برای برقراری ارتباط آزاد تبدیل شده است. بااینحال، رویکرد بیتفاوت دورف به نظارت بر محتوای منتشرشده در این پلتفرم، او را در کانون انتقادات قرار داده است.
دورف در سالهای اخیر با چالشهای زیادی مواجه بوده است. از جمله این چالشها میتوان به تلاشهای دولتهای مختلف برای محدود کردن فعالیت تلگرام اشاره کرد. در سال ۲۰۱۸، روسیه تلاش کرد تلگرام را به دلیل عدم همکاری با نهادهای امنیتی خود مسدود کند؛ اما با مقاومت کاربران و عدم موفقیت کامل این اقدام مواجه شد. دورف همچنین با انتقادات بینالمللی به دلیل استفاده از تلگرام توسط گروههای افراطی و جنایتکاران برای انجام فعالیتهای غیرقانونی روبهرو بوده است.
در ۲۵ آگوست ۲۰۲۴، دورف در فرودگاه بورژه پاریس توسط پلیس فرانسه بازداشت شد.
این بازداشت بر اساس حکم جلبی بود که به اتهاماتی نظیر تسهیل فعالیتهای مجرمانه از طریق تلگرام، از جمله پولشویی، قاچاق مواد مخدر، جنایت علیه کودکان و کلاهبرداری صادر شده بود. اتهام پولشویی بهطور خاص به استفاده از بستر تلگرام برای انتقال مبالغ عظیمی از پولهای غیرقانونی اشاره دارد. این اتهامات در حالی مطرح شده که بسیاری از کاربران فضای مجازی و برخی متخصصان معتقدند که دورف به دلیل امتناع از فروش اطلاعات کاربران تلگرام به دولتهای مختلف با چنین اتهاماتی مواجه شده است.
برخی از تحلیلگران معتقدند که دستگیری دورف نشاندهنده تلاش دولتها برای دستیابی به اطلاعات کاربران و کنترل فعالیتهای آنها در فضای مجازی است. ویدئویی از دورف در فضای مجازی منتشر شده که در آن، او از فشارهای امنیتی سنگینی که در زمان نقل مکان به آمریکا بهویژه از سوی افبیآی، با آن مواجه شده بود، سخن میگوید. در این ویدئو، دورف تصریح میکند که آمریکاییها قصد داشتند از اطلاعات کاربران تلگرام استفاده کرده یا به بانک اطلاعاتی این پیامرسان نفوذ کنند. این اتفاقات بهعنوان هشداری برای تمامی صاحبان سکوهای اینترنتی محسوب میشود که در برابر مداخلهجویی دولتها و تلاش آنها برای کسب اطلاعات کاربران و همچنین سانسور اخبار مقاومت میکنند.
بازداشت پاول دورف میتواند نقطه عطفی در روابط میان دولتها و پلتفرمهای ارتباطی آزاد و مستقل باشد. این اتفاق نشان میدهد که حتی چهرههای برجسته و تأثیرگذار دنیای فناوری نیز از فشارهای قانونی و سیاسی مصون نیستند و مبارزه برای حفظ حریم خصوصی کاربران همچنان ادامه دارد.
در روزهای اخیر، ارزش سهام تلگرام نیز به دنبال این حواشی کاهش چشمگیری داشته است. با توجه به اتهامات مطرح شده و حساسیت موضوع، برخی گمانهزنیها حاکی از آن است که دورف ممکن است به بیست سال حبس محکوم شود. این رویداد میتواند تأثیرات گستردهای بر نحوه تعامل دولتها با شرکتهای فناوری و محدودیتهای اعمالشده بر آزادیهای دیجیتال داشته باشد.
پس از این اقدام دولت فرانسه، معترضان به بازداشت پاول دورف با هواپیماهای کاغذی مقابل سفارت فرانسه در روسیه حاضر شدند تا حمایت خود را از او را اعلام کنند.
در پاریس چرا مالک تلگرام دستگیر شد؟
بازداشت دورف در پاریس
صاحبخبر -
∎