فرارو-سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، جمعه دوم شهریور در نخستین حضور تلویزیونی خود پس از تصدی پست وزارت خارجه گفت با توجه به تغییرشرایط بین‌المللی از زمان خروج دونالد ترامپ از توافق برجام، از جمله جنگ اوکراین، برجام به آن شکل فعلی که وجود دارد قابل احیا نیست، به تعبیری حتماً باید این سند دوباره باز شود، قسمت‌هایی از آن مورد تغییر واقع شود و این کار آسانی نیست.

به گزارش فرارو، عراقچی، روز شنبه سوم شهریور ماه، تفسیر‌ها از اظهارات اخیر خود مبنی بر مرگ توافق برجام را رد کرد و از وجود اَشکال دیگری برای توافق هسته‌ای با غرب سخن گفت.

با این وجود با توجه به حساسیت بالای مسئله برجام و انتظار زیادی که در خصوص تحقق توافقی با هدف کاهش تحریم‌ها وجود دارد، پرسش‌هایی درباره میزان آمادگی تیم دیپلماسی ایران براس رسیدن به توافق و روش‌های رسیدن به توافق وجود دارد. فرارو برای بررسی این موضوعات با عبدالرضا فرجی راد، تحلیلگر ارشد سیاست خارجی و استاد ژئوپلیتیک، صحبت کرده است:

بعید است ایران درباره غنی سازی کوتاه بیاید 

عبدالرضا فرجی راد به فرارو گفت: دکتر عراقچی در سخنان خود به چند نکته مهم اشاره کرد. ایشان اشاره کرد، بعد از این که بایدن سر کار آمد، اعلام کرد که ما آمادگی بازگشت به برجام را داریم، اما طرف ایرانی نپذیرفت و اعلام کرد باید تغییراتی صورت گیرد؛ لذا مذاکراتی آغاز شد که در نهایت به نتیجه نرسید. این وقفه‌ای که مذاکرات انجام شد و از زمان جنگ اوکراین به وجود آمد (به ویژه طی ۳ سال اخیر) میزان تعهدات ایران به برجام کاهش یافت. همانطور که طرف مقابل هم به تعهدات خود عمل نکرد. از طرفی ایران سانتریفیوژ‌های جدیدی را وارد عمل کرد و میزان غنی سازی را هم بالاتر برد. اکنون صحبت از غنی سازی ۶۰ درصدی است و برخی غربی‌ها هم تا ۸۴ درصد را مطرح می‌کنند؛ بنابراین در این وقفه حدود ۶ سال اخیر، برخی موارد مدت دار موجود در متن برجام نیز به زودی به سررسید زمانی خود نزدیک می‌شوند؛ بنابراین هم اکنون در متن برجام مطالبی را داریم که برخی بند‌ها رو به اتمام هستند و برخی بند‌ها مثل غنی سازی که ۳.۶۷ بوده، به ۶۰ درصد یا ۸۴ درصد، بر اساس گفته غربی ها، رسیده است. 

وی افزود: با این شرایط، همانطور که دکتر عراقچی، گفته اند، متن برجام باید باز شده و صفحه به صفحه ورق زده شود تا ببینند در کدام بخش‌ها می‌توان به توافق رسید و در کدام بخش‌ها نمی‌توان. آیا ایران می‌پذیرد که دوباره به غنی سازی ۳.۶۷ برگردد؟ آن هم با این حجم از هرینه تحریم که در آیت چند سال داده است. بعید می‌دانم ایران بپذیرد. آیا ایران می‌پذیرد مطالبی که در متن برجام آمده و غربی‌ها تعهد کردند بعد از چند سال فضا برای ایران باز شود منطقی است؟ بعید می‌دانم ایران بپذیرد. چون اگر ایران بپذیرد، دوباره باید با غنی سازی ۳.۶۷ برسد؛ بنابراین کاری بسیار مشکل در پیش است؛ بنابراین یا باید روی برجام کار شده و بخش‌های غیر قابل اجرا بیرون کشیده شود و تغییرات جدیدی در آن بند‌ها و تبصره ها، گذاشته شود، یا این که مذاکرات دوباره شروع شود و اگر دفعه پیش در زمان اوباما هدف میزان غنی سازی ایران بود و روی ۳.۶۷ توافق شد، این بار اما، آنطور که غربی‌ها مدعی می‌شوند، باید بحث روی عدم دستیابی به سلاح هسته‌ای باشد.

نوع حساسیت‌ها به مسئله غنی سازی تغییر کرده است

این استاد ژئوپلیتیک در ادامه گفت: ایران اکنون انتظار دارد رشد و پیشرفتی که در غنی سازی و به کار گیری سانتریفیوژ داشته، سر جای خود بماند. این روز‌ها هر مصاحبه‌ای از غربی‌ها را هم که ببینید، به روشنی بیان می‌کنند ما اجازه نمی‌دهیم ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند. اگر غرب این موضوع را درک کند، مشکلات بین دو طرف سریعتر حل می‌شود. درواقع به جای مسئله برجام که بر غنی سازی و میزان غنی سازی تاکید می‌کرد، اکنون حساسیت‌ها تغییر کرده است. منظور از عدم دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای هم عدم دستیابی به غنی سازی ۹۰ درصد است.