طرح فروش محصولات ایران خودرو به صورت قرعه‌کشی به بازار برگشته است. حالا متقاضیان باید بعد از بلوکه کردن پول‌های خود و ثبت‌نام در این طرح باید منتظر برنده شدن در لاتاری ایران خودرو بمانند.​

قرعه‌کشی ایران خودرو بازارهای مختلفی را درگیر کرد؛ طی این دو هفته نقدینگی و سرمایه‌های بسیاری از بازارهای مالی و بازار سرمایه خارج و به سوی بانک‌ها روانه شد. چراکه افراد باید برای ثبت‌‎نام اولیه باید مبلغ 230 میلیون تومان را در حساب‌های وکالتی خود بلوکه کنند.

حال بر اساس آخرین آماری که تا ساعت 20 شنبه منتشر شد، حدود یک میلیون و 100 هزار نفر حساب‌های خود را برای شرکت در طرح‌های مختلف فروش خودرو وکالتی کردند که در مجموع می‌توان گفت تا آن زمان 253 هزار میلیارد تومان در بانک‌ها بلوکه شد. البته با روند فعلی ثبت‌نامی‌ها پیش‌بینی می‌شود که آمار به سه میلیون تومان هم برسد.

سهم‌خواهی بانک‌ها از جریان بلوکه‌سازی؟

گرچه خودروسازان مدعی‌اند که از بلوکه شدن این مبالغ سودی برای آن‌ها ندارد و آن‌ها نمی‌توانند در 15 روز استفاده‌ای از آن مبالغ داشته باشند، اما به نظر می‌رسد که این جریان بلوکه‌سازی برای بانک‌ها بسیار جذاب باشد. در این میان مشاهده شد که بانک‌ها برای جذب سرمایه بیشتر دست به ارائه تسهیلات 80 تا 130 میلیون تومانی ویژه برای حساب‌های وکالتی متقاضیان ایران خودرو زدند.

اما به نظر می‌رسد سازمان بازرسی کشور مانع فرصت‌طلبی بانک‌ها شده است. جعفر حسینی، بازرس کل بانک‌ها و بیمه به شبکه بانکی در نامه‌ای نوشت که اولویت پرداخت وام با تسهیلات تکلیفی است و هرگونه اعطای تسهیلات بدون در نظر گرفتن اولویت‌‌ها، فاقد وجاهت است.

عطش بانک‌ها برای ارائه تسهیلات و شرکت دادن مردم در قرعه‌کشی ایران خودرو درحالی مطرح می‌شود که بسیاری از افراد در صف‌های طویل وام‌های مختلف ازدواح، مسکن یا فرزندآوری هستند.

البته باید به این نکته نیز توجه کرد که چندی پیش بانک مرکزی هم به بانک‌ها برای این تسهیلات هشدار داده بود. بانک مرکزی در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که اولویت در پرداخت تسهیلات بانکی با محوریت تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج و تسهیلات موضوع قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، قانون جهش تولید مسکن و… است و هرگونه اعطای تسهیلات بدون در نظر گرفتن اولویت‌های یادشده فاقد وجاهت بوده و مورد پذیرش نیست.

قرعه‌کشی خودرو به ضرر بازار تمام می‌شود

فارغ از بحث بلوکه کردن پول‌های متقاضیان، باید یادآور شد که بازگشت قرعه‌کشی به طرح‌های فروش خودروسازان نه‌تنها به التهاب بازار خودروی کشور کمکی نمی‌کند، بلکه موجب حضور پررنگ‌تر دلالان و فرصت‌طلبان به این بازار می‌شود. در واقع مجددا خودرو به دست مصرف‌کننده نهایی نمی‌رسد و آن را به کالایی سرمایه‌ای تبدیل خواهد کرد.

البته همچنان این ابهام وجود دارد که ایران خودرو با وجود تعهدات پیشین خود و همچنین افت تولید، چگونه می‌خواهد اقدام به فروش 120 هزار خودرو کند و متقاضیان باید تا چه مدتی در صف تحویل خودروهای خود منتظر بمانند؟