به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همشهری، در این نوشتار امیرحسین جلالی‌ندوشن، سخنگوی انجمن علمی روانپزشکان ایران درباره کاهش کیفیت خواب و آسیب‌های آن توضیح می دهد:
آسیب به مغز، قلب و عاطفه افراد هم از دیگر مشکلات متداول برای کسانی است که شب‌ها خوب نمی‌خوابند یا لحظات پراسترسی را در مهم‌ترین بازه زمانی خواب، یعنی ساعات اولیه که منجر به فراهم شدن یک خواب خوب می‌شود، تجربه می‌کنند. تحقیقات هم نشان می‌دهد افرادی که شب‌ها دچار استرس می‌شوند، سخت‌تر به خواب می‌روند و کیفیت خوابشان نسبت به افراد معمولی پایین‌تر است و در طول شب هم احتمالا بارها از خواب می‌پرند.
نکته‌ای که امیرحسین جلالی‌ندوشن، سخنگوی انجمن علمی روانپزشکان ایران هم آن را تأیید می‌کند می‌گوید: «مردم در یک‌سال اخیر با حوادثی مواجه بوده‌اند که آنها را در معرض استرس، ترس و واهمه قرار داده و در نتیجه با کاهش کیفیت خوابشان روبه‌رو شده‌اند. این وضعیت قطعا آسیب‌های متعددی خواهد داشت و سلامت افراد را در کوتاه و بلندمدت تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.»
افزایش آموزش‌های شهروندی
سخنگوی انجمن علمی روانپزشکان ایران معتقد است تحت‌تأثیر قرار گرفتن مردم به‌دلیل اخبار حوادث که برخی از آنها حتی می‌تواند غیرموثق و تأییدنشده باشد، منجر به بروز ترس و اضطراب در جامعه می‌شود و بهتر است که راه‌های جلوگیری از قرار گرفتن در معرض این اخبار و از همه مهم‌تر تشخیص اخبار موثق از غیرموثق به آنها آموزش داده شود.جلالی‌ندوشن تأکید می‌کند: «باید آرامش فضای جامعه را حفظ کرد؛ از سوی دیگر ما شهروندان نقش‌های شغلی، اجتماعی و خانوادگی داریم و بدون خواب خوب نمی‌توانیم این نقش‌ها را به‌درستی ایفا کنیم.»
آسیب اخبار غیرموثق
خواب خوب نیازمند یک بازه زمانی آرامبخش در ساعات انتهایی شب است؛ ازجمله خواندن کتاب، حمام آبگرم یا تمرین تکنیک‌های تمدد اعصاب مانند تنفس‌عمیق و مدیتیشن، اما زندگی مدرن، افزایش دسترسی به تجهیزات الکترونیکی و همچنین توسعه فضای رسانه‌ای، سطح مواجهه مردم با اخبار مختلف را بیشتر کرده و حتی مردم را در معرض اخبار غیرموثق هم قرار داده که بیشترین آسیب آن تشویش ذهنی و اضطراب است.
جلالی‌ندوشن معتقد است در انتشار اخبار حتی از سوی رسانه‌ها هم باید این چنین ملاحظاتی درنظر گرفته شود و دستگاه‌های سیاستگذار و اجرایی هم در اطلاع‌رسانی به مردم به‌گونه‌ای عمل کنند که افراد دچار اضطراب، ترس و تشویش شبانه نشوند. او با بیان اینکه همیشه مرز باریکی بین آگاهی و آسیب‌روانی وجود دارد، عنوان می‌کند: «این درست که ناآگاهی می‌تواند برای فرد زیان‌آور باشد، اما در کنار آن وقتی میل پیدا می‌کنیم که اخبار مختلف را از منابع متفاوت رصد و پیگیری و اخبار منفی را دنبال کنیم، دچار مشکل می‌شویم. دلیل آن هم کاملا مشخص است؛ اینکه ظرفیت سیستم روانی ما بسیار محدود بوده و تاب این همه بار را نخواهد داشت؛ به همین دلیل دچار خدشه و آسیب می‌شود که از مهم‌ترین عوارض آن همین افت کیفیت خواب است.»
تأثیر اضطراب شبانه بر کیفیت خواب
افراد مبتلا به اضطراب شبانه، مدت کمتری را در چرخه خواب عمیق سپری می‌کنند؛ چون سخت‌تر به خواب می‌روند و کیفیت خوابشان هم پایین‌تر از سایر افراد است. خواب عمیق برای بازیابی و استراحت ذهن و بدن اهمیت بسیاری دارد و کاهش کیفیت و عمق خواب ریسک‌های بسیاری مثل چاقی، دیابت، سردردهای مزمن و افت عملکرد طی روز بعد را به‌دنبال دارد.عوامل متعددی در بروز استرس‌های شبانه دخیل هستند، ازجمله کمبود خواب، تروما، ژنتیک، عوارض جانبی داروها، بیماری‌های جسمی و... . اما رویدادهای استرس‌آور در زندگی هم می‌توانند خواب شب را مختل کنند. افراد اگر در طول روز اضطراب زیادی داشته باشند، احتمالا شب‌ها هم با این احساس درگیر خواهند بود.
محدودیت در منابع دریافت خبر
جلالی‌ندوشن تأکید می‌کند: «برخی چیزها برای ما قابل مدیریت هستند و برخی از اطلاعات قابل مدیریت نیستند، اما نکته‌ای که در اینجا مهم به‌نظر می‌رسد، این است که باید دریافت اخبار و اطلاعات را به زمان خاصی در روز محدود کرد. به این معنا که باید برای خود زمان بگذاریم و در زمان محدود برخی از اخبار را رصد کنیم؛ به‌ویژه آنکه در انتهای شب و زمان استراحت پیگیر چنین اخباری نباشیم. یکی از راه‌حل‌هایی هم که می‌توانیم فشار اخبار بد را کاهش دهیم این است که منابع رسمی را برای کسب اطلاع رصد کنیم.» جلالی ندوشن با اشاره به اینکه در بسیاری از موارد ده‌ها کانال و مرجع خبری در دسترس افراد قرار می‌گیرد، ادامه می‌دهد: «همه اخباری که در کانال‌های متفاوت منتشر می‌شوند، اخبار درست نیستند و تعدد اخبار سبب می‌شود فرد گاهی توان تشخیص خبر فیک و صحیح را نداشته باشد و این، بار فشار روانی را بیشتر می‌کند.»
آسیب‌های بدخوابی
- اثر منفی بر سلامت جسم، مغز، تمرکز و درست اندیشیدن
- افزایش خطای کاری در افراد
- افزایش چرت روزانه و احتمال بروز حادثه
- بروز اختلالات ذهنی، افسردگی و اختلال اضطراب فراگیر(GAD)
- تشدید بیماری‌های غیرواگیر ازجمله پرفشاری خون و دیابت
- افزایش تصادفات و بروز حوادث
توصیه راهکارهای ساده برای درمان استرس شبانه
1. خودتان را در معرض اخبار قرار ندهید؛ یعنی از یک‌ساعت قبل از خواب از رسانه و گوشی‌های همراه دور شوید.
2. شام سبک بخورید و قبل از خواب کاری آرامش‌بخش مثل مطالعه انجام دهید.
3. ذهنتان را به لحظه حال برگردانید، توجهتان را به چیزهایی که لمس می‌کنید، می‌بینید و می‌شنوید، معطوف کنید.
4. برنامه و ساعت منظم برای خواب شبانه داشته باشید.
5. چشم‌هایتان را ببندید و نفس عمیق بکشید.
6. قبل از خواب از مصرف کافئین خودداری کنید.