«آزادی» را نمی‌توان از راه دور دید. سازه‌های شهرداری حریم بصری این برج را مخدوش کرده و تصاویر منتشرشده نشان می‌دهند که سنگ‌فرش‌های حریم اطراف آن به‌دلیل نصب این سازه‌ها کنده شده است. نامۀ سرپرست برج آزادی خطاب به شهردار منطقۀ ۹ نیز نشان می‌دهد، سوراخ‌کردن و جای‌گذاری پیچ (رول‌بولت‌کردن) در سنگ سطح کف عرصۀ میدان آزادی، باعث تخریب سنگ‌ها شده. اما سرپرست برج آزادی مدعی است که آسیبی به خود بنا وارد نشده و شهرداری برای رفع این آسیب اقدام کرده است. این اتفاق درحالی‌است که برج آزادی، به‌عنوان نماد پایتخت و حتی به‌عنوان یک نماد ملی، در سال ۱۳۵۳ به ثبت ملی رسیده و چنین اقدامی خلاف قانون است.
این نخستین‌بار نیست که «آزادی»، این بنای شاخص مدرن ایرانی، از گزند آسیب‌ها در امان نمانده است. سال ۱۳۹۴ «غلامحسین شاه‌علی» مدیر مجموعۀ برج آزادی، گفته بود: «بارش باران باعث ایجاد خسارت‌هایی به بخش‌هایی از برج آزادی شده است.» او گفته بود که پس از بارش‌ها، بخش‌های درحالبازسازی مجموعۀ برج آزادی، بخشی از سقف کاذب، تجهیزات فنی، تجهیزات برق، نگارخانه و سالن اصلی برج آزادی، دچار آسیب و آبریزش شده. یک سال بعد هم، یعنی در سال ۱۳۹۵، پس از نخستین باران پاییزی در تهران، برج آزادی بار دیگر طعمۀ آب شد.
سال نو ۱۴۰۰ نیز، با شلیک هشت توپ نظامی کنار برج ۵۰سالهٔ آزادی آغاز شد. طولی نکشید که خبر آمد این توپ‌درکردن، ترک‌های تازه‌ای بر دیوارۀ برج نشانده است. سرود ملی خوانده شد و هم‌زمان هشت توپ توسط لشکر ۲۳ نیروی زمینی و دژبان کل ارتش شلیک شد. «حمیدرضا خاکباز» مدیر اجرایی برج آزادی، گفته بود که هیچ هماهنگی‌ای با آن‌ها و بنیاد «رودکی» برای شلیک این توپ‌ها نشده بود. آن زمان «پرهام جانفشان» مدیرکل میراث فرهنگی استان تهران، گفته بود که هیچ کسی اثبات نکرده که این ترک‌ها در اثر شلیک توپ بوده است. او مدعی بود که مسئولیت این اقدام با بنیاد رودکی است و میراث فرهنگی هیچ مسئولیتی در این قبال ندارد.
«احمد محیط طباطبایی» رئیس ایکوم ایران نیز معتقد بود، اگرچه شلیک توپ در لحظۀ تحویل سال امری بدیهی است، اما این اقدام در میدان آزادی به‌هیچ‌وجه توجیه‌پذیر نیست. او به «پیام ما» گفته بود: «برای شلیک توپ می‌توانند میدان توپخانه‌ای در تهران طراحی و احداث کنند، نه اینکه به‌یک‌باره کنار یک اثر با ارزش تاریخی این اقدام صورت گیرد.»
حالا سه سال بعد از گذشت این اتفاقات، بنای برج آزادی شاهد اتفاق جدیدی است.
نامۀ منتشرشده از سوی سرپرست برج آزادی خطاب به شهرداری منطقۀ ۹، نشان می‌دهد او دربارهٔ خسارات وارده هشدار داده است.
«سید محسن حسینی» سرپرست برج آزادی، دربارۀ این نامه و آسیب واردشده به سنگ‌فرش‌های برج، می‌گوید: «شهرداری در اطراف برج اقدام به این کار کرده و همکاران ما در شهرداری سریعاً این مشکل ایجادشده برای سنگ‌فرش‌ها را برطرف کردند. این سنگ‌ها مانند خود برج قدمت و ارزش ندارند.»
به‌گفتۀ او، این سنگ‌ها هر چند مدت یک‌بار عوض می‌شوند: «اما برای جلوگیری از آسیب بیشتر گزارش دادیم. دوشنبه‌شب هم از شهرداری آمدند و سنگ‌فرش‌های آسیب‌دیده را اصلاح کردند.»
او در پاسخ به این سؤال که ایجاد چنین سازه‌هایی باتوجه‌به اهمیت میراثی آن، با چه مجوزی انجام شده؟ می‌گوید این اقدام با همکاری «میراث فرهنگی» بوده است.
پس از پیگیری‌ها از ادارۀ کل میراث فرهنگی استان تهران، «محسن سعادتی» معاونت میراث فرهنگی، در ابتدا اظهار بی‌اطلاعی و پاسخگویی را به روز شنبه موکول کرد. سعادتی در پاسخ به اینکه آیا اقدام شهرداری با مجوز میراث فرهنگی بوده، توضیح می‌دهد: «تا جایی که اطلاع دارم، مجوزی از سوی میراث فرهنگی داده نشده و درحال بررسی پرونده هستیم.»
یک کارشناس پیشکسوت میراث فرهنگی، دربارۀ اینکه آیا میراث فرهنگی می‌تواند چنین مجوزی را صادر کند، می‌گوید: «انجام چنین کاری بدون مجوز میراث فرهنگی غیرقانونی است، اما اگر مجوز هم داشته باشد، طبق قانون میراث فرهنگی نمی‌تواند چنین کاری را انجام دهد؛ قانون وظایفی را بر عهدۀ وزارت میراث فرهنگی گذاشته است و میراث فرهنگی موظف است آن را اجرا کند.»
این کارشناس که نخواست نامش در گزارش قید شود، توضیح می‌دهد: «قانون می‌گوید هرگونه دخالت در محدودۀ عرصۀ اثر تاریخی ممنوع است؛ برج آزادی هم جزو آثار شاخص مدرن ایران است. به‌علاوه این بنا نقش خاطره‌ای و یادمانی دارد؛ چرا که انقلاب اسلامی و تجمعات مردمی در آن شکل گرفته و به‌نوعی می‌توان گفت نماد انقلاب است.»
نظر شما