
ایسنا نوشت:بعد از حدود دو دهه روز چهارشنبه ۲۶ مهرماه، تحریمهای تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران به طور کامل لغو میشود.
ایران میتواند به طور جدی در صدد توسعه دیپلماسی و تعاملات دفاعی دو و چندجانبه و مشارکت فعال در ترتیبات امنیتی، تسلیحاتی منطقهای و بینالمللی باشد و از این پس هیچ مانع حقوقی و بینالمللی بر سر راه ایران برای خرید و فروش تسلیحات وجود ندارد.
هر چند با خروج یکجانبه آمریکا از برجام، لغو تحریمهای اقتصادی و هستهای محقق نشد، اما امروز شاهد چیدن یکی از مهمترین میوههای برجام در رابطه با رفع محدودیتها و تحریمها در حوزه نظامی و تسلیحاتی هستیم.
محدودیتهای نظامی و تسلیحاتی ایران از آن رو وضع شده بود که آمریکا و کشورهای اروپایی با ادعاهای واهی و با اعمال نفوذ سیاسی و بینالمللی، برخی فعالیتهای نظامی ایران در گذشته را مرتبط با برنامه هستهای ایران دانستند و تحریمهای ظالمانهای را در این حوزه به ایران تحمیل کردند.
لغو تحریمهای تسلیحاتی در مقطعی اتفاق میافتد که ایران در حوزه ساخت و تولید انبوه تجهیزات نظامی در ابعاد مختلف سبک و سنگین به درجهای از خودکفایی و تبحر رسیده که میتواند به سرعت در منطقه و دنیا مطرح شود. از این رو حفظ این فرصت تاریخی و استفاده بهینه و عقلانی از آن ضروری است.
بر اساس بند ۳ و ۴ ضمیمه ب قطعنامه ۲۲۳۱، در ۲۶ مهرماه (۱۸ اکتبر) یا آنطور که در قطعنامه ۲۲۳۱ «روز انتقالی یا هشت سال پس از تاریخ روز قبول توافق» نامیده شده، بخشی از تحریمها و محدودیتهای ایران که از سوی شورای امنیت سازمان ملل وضع شده، لغو میشود.
مهمترین موارد مربوط به سازمان ملل که در روز ۱۸ اکتبر به صورت خودکار لغو میشوند؛ ایران میتواند همه نوع فعالیت در ارتباط با موشکهای بالستیک که قابلیت حمل سلاح هستهای دارند را انجام دهد:
*کشورهای جهان دیگر مجبور نیستند قبل از انتقال برخی از موشکها، پهپادها و فناوریهای مرتبط به و از ایران از شورای امنیت مجوز دریافت کنند.
*کشورهای عضو سازمان ملل باید داراییهای افراد و نهادهای درگیر در برنامههای موشکی و هستهای ایران را آزاد کنند.
تمام این محدودیتها و تحریمها بعد از ۲۶ مهرماه به صورت خودکار لغو خواهند شد، مگر اینکه شورای امنیت سازمان ملل در جلسهای با صدور یک قطعنامه با لغو این بندها مخالفت کند.
بخش پایانی تحریمهای تسلیحاتی ایران ۲۶ مهرماه (۱۸ اکتبر) بر اساس آنچه در چارچوب زمانبندی برجام در سال هشتم توافق شده بود، لغو میشود؛ تحریمهایی که میتواند به بسیاری از ابهامات و تردیدها درباره ساخت، فروش و خرید تسلیحات نظامی در قالب قواعد بینالمللی پایان دهد.
شاید به لحاظ عملی و سیاسی رفع این محدودیتها گشایشی در تعامل قانونی و بینالمللی ایران در حوزه نظامی و دفاعی ایجاد نکند، اما برداشته شدن چتر فشارهای حقوقی و ترس از کشاندهشدن پای کشورها به شورای امنیت یا دادگاههای بین المللی و مواجهه با اعمال فشار کشورهای قدرتمند، میتواند فرصتهای قابل توجهی برای ایران و کشورهای دیگر که خواستار توانمندی نظامی ایران هستند، رقم بزند.
همچنین برداشته شدن موانع قانونی و حقوقی در حوزه فعالیتهای نظامی متعارف میتواند گام مهمی در ورود ایران به حوزه تعاملات بینالمللی به ویژه کشورهای قدرتمند همسو با ایران باشد.
هر چند آمریکا جداگانه کلیه تحریمها علیه ایران را در سال ۲۰۱۸ بازگرداند و سه کشور اروپایی نیز در شهریور ماه سال جاری اعلام کردند که تحریمهای تسلیحاتی ایران در سال هشتم اجرای برجام را در سطح ملی و یک جانبه لغو نخواهند کرد و روز سهشنبه هفته جاری هم بر حفظ این تحریمها تاکید کردند، اما این اقدامات، واقعیتها درباره تاثیر سیاسی و اقتصادی لغو تاریخی تحریمهای تسلیحاتی ایران را تغییر نمیدهد.
پایان تحریمهای تسلیحاتی ایران آن هم به طور کامل، این فرصت را به ایران میدهد تا با کشورهای همسو از جمله چین و روسیه تسلیحات یا جنگ افزارهای نظامی مثل جتهای جنگنده، تانک و نفربر و ... تبادل کند. پیشبینی میشود مناسبات و تعاملات نظامی ایران در بعد صنعتی و تجاری در سالهای پیش رو به سرعت گسترش یابد.
با لغو کامل تحریمهای تسلیحاتی، ایران دیگر هیچ مانعی به ویژه به لحاظ قوانین بینالمللی برای تعامل در این حوزه ندارد. گسترش این تعاملات هر چند به طور محدود و منطقهای، آرام آرام ایران را به دروازه مبادلات تجاری نظامی نزدیک خواهد کرد.
ایران از این پس میتواند به طور جدی در صدد توسعه دیپلماسی دفاعی دو و چندجانبه و مشارکت فعال در ترتیبات امنیتی منطقهای و بینالمللی باشد.