باستان شناسان پارچه کمیاب ۳۸۰۰ ساله‌ای را کشف کردند که با رنگدانه‌ای به نام کرم سرخ‌فام (scarlet worm) رنگ شده که در کتب مقدس یهودیان چندین بار ذکر شده است. این کشف در «غار جمجمه‌ها» در صحرای یهودیه توسط اداره آثار باستانی اسرائیل (IAA) به دست‌ آمده است.

این منسوجات، دارای نخ‌های پشمی رنگرزی شده به رنگ قرمز است که با نخ‌های کتان بی‌رنگ بافته شده‌اند، ابعادی کمتر از دو سانتی‌متر دارد و با عمرسنجی از طریق کربن ۱۴ مشخص شد مربوط به عصر برنز (۱۷۶۷-۱۹۵۴ قبل از میلاد) است.

رنگ «کرم سرخ‌فام» که ۲۵ بار در انجیل ذکر شده از لاشه و تخم حشره شپشک، عمدتاً گونه شپشک قرمز، به دست می‌آید. این حشرات اسید کرمسیک تولید می‌کنند که عامل رنگ قرمز است.

فرآیند باستانی به دست آوردن این رنگ شامل جمع‌آوری حشرات، پاشیدن سرکه به آنها، خشک کردن لاشه‌ها و آسیاب کردن آنها به صورت پودر برای رنگرزی لباس‌ها بود. این رنگ طیفی از سایه‌های قرمز از نارنجی تا زرشکی را تولید کرده و به دلیل ثبات و زیبایی از اهمیت تاریخی و نمادین قابل توجهی برخوردار بود که آن را از رنگ‌های گیاهی ارزشمندتر می‌کرد.

در کتاب عهد عتیق رنگ سرخ‌فام همراه با دیگر رنگ‌های گرانبها مانند آبی و بنفش ظاهر شده است. این رنگ همچنین در اسناد تجاری کهن، از جمله لوح‌های میخی بین‌النهرین و پاپیروس استکهلم، که به ۲۰۰ تا ۱۰۰ سال قبل از میلاد مسیح باز‌می‌گردد و حاوی دستور‌العمل‌هایی برای رنگرزی و کاربردهای دیگر است، دیده می‌شود.

در این یافته از مواد گیاهی برای الیاف و پشم برای تارهای پود استفاده شده است. تکنیک بافندگی آن، با نخ‌های پود که محکم چیده شده‌اند و نخ‌های تار با فاصله بیشتر طرحی مشبک ایجاد کرده است.

بررسی کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) حضور اسید کرمسیک را نشان داد که استفاده از حشره شپشک قرمز برای رنگ را تایید می‌کند. این روش تحلیلی پیشرفته امکان شناسایی دقیق منشأ رنگ را فراهم می‌کند.

این تیم در پژوهش خود که در مجله علوم باستان‌شناسی منتشر شده بر دانش جانورشناسی چشمگیر مردم باستان در مورد این حشرات تاکید می‌کند و به شبکه‌های تجاری گسترده بین‌المللی اشاره می‌کند.

در طول تاریخ گونه‌های مختلفی از حشرات فلس‌دار برای تولید رنگ قرمز مورد استفاده قرار گرفته‌اند و امروزه نیز از برخی از آنها در آمریکای جنوبی برای این منظور استفاده می‌شود.

علیرغم شواهد مکتوب گسترده از رنگرزی با این حشرات در دوران باستان، منسوجات کمی که با شپشک‌ها رنگ‌آمیزی شده بودند، مربوط به قبل از دوره رومی یافت شده است. این کشف شکاف بین سوابق تاریخی و شواهد باستان شناسی را پر می‌کند و صنعت رنگرزی نساجی با استفاده از رنگ‌های حیوانی را نشان می‌دهد.

منبع: روزیاتو