این نخستین بار است که دادگاه لاهه در راستای محکومیت رژیم صهیونیستی اقدام می‌کند. این حکم که به صورت مشورتی و غیرالزام آور صادر شده، تحولی مهم در برخورد بین‌المللی با موضوع اشغال سرزمین‌های فلسطینی به حساب می‌آید. در گفت‌وگو با علی عبدی، کارشناس ارشد مسائل فلسطین دلایل اهمیت رأی اخیر را به بحث گذاشته‌ایم.

تحلیل شما از رخداد اخیر چیست؛ واکنش سران رژیم صهیونیستی و حامیان غربی آن به حکم دادگاه لاهه چگونه خواهد بود؟
روز گذشته بلافاصله پس از اعلام رأی دیوان دادگستری لاهه، تمام جریان‌های سیاسی و اپوزیسیون مانند حزب 
«یش عتید» به رهبری  یائیر لاپید، علیه این بیانیه موضع شدیدی گرفتند. این نشان می‌دهد هیچ اختلاف‌نظری میان جناح‌های اسرائیلی بر سر موضوع اشغالگری در فلسطین، رفتارهای تروریستی علیه مردم غزه و رفح و حتی رفتارهای نژادپرستانه و آپارتایدی در ساخت دیوارهای حائل و شهرک‌های مسکونی  میان جریان‌های داخلی رژیم صهیونیستی وجود ندارد و این مسئله نشان از عمق اشغالگری آنان دارد. 80سال اخیر مسئله اشغالگری با ذات و ماهیت صهیونیست‌ها عجین شده است و این به معنای آن است نباید به اختلافات داخلی میان جریان‌های سیاسی اسرائیل دلخوش بود.

اجرای حکم اخیر در سرزمین‌های اشغالی چقدر میسر است؟ 
اعلام حکم دادگاه بین‌المللی دادگستری تعهدات حقوقی بین‌المللی را بر رژیم اسرائیل تحمیل خواهد کرد، اما سازوکار اجرایی برای آن وجود ندارد. بنابراین، ممکن است رژیم صهیونیستی با حمایت آمریکا و چند کشور اروپایی، از اجرای حکم خودداری کند، کما اینکه پیش از این نیز با حمایت دولت پیشین آمریکا از اجرای قطعنامه ۲۳۳۴ شورای امنیت درباره توقف شهرک‌سازی خودداری کرده بود. هرچند حکم صادر شده توسط دادگاه لاهه در راستای احکام سابق حقوقی علیه تل‌آویو بود اما اجرای آن بستگی به نهادهای حقوقی و حتی کشورهای عربی و اسلامی دارد.
در خصوص حکم اخیر اما باید به دو نکته اشاره داشت. نخست اینکه اسرائیل در سال 1974 میلادی توسط مجمع عمومی سازمان ملل به عنوان رژیم آپارتاید معرفی شد اما متأسفانه پس از گذشت 20سال و همزمان با برگزاری نشست اسلو، مجمع عمومی با فشارهای آمریکا قطعنامه را وتو کرد. با این حال، پس از عملیات طوفان‌الاقصی و بیداری افکار عمومی در دنیا و روشن شدن ابعاد نسل‌کشی در غزه، تل‌آویو بار دیگر به‌عنوان یک رژیم تروریست، جنایتکار و نژادپرست در میان تمام مردم دنیا معرفی شد. حال با رأی اخیر یک نهاد حقوقی و بین‌المللی مبنی بر تأیید آپارتاید بودن اسرائیل، بزرگ‌ترین دستاورد برای فلسطینیان و مقاومت کسب شد. این حکم به‌عنوان شکست بزرگ جریان عبری- غربی است که پس از 75 سال بر اسرائیل تحمیل شده است.
نکته دوم اینکه در خصوص اشغالگری اسرائیل در فلسطین، در 80سال اخیر قطعنامه‌های متعددی از جمله 242و 374 پس از اشغال کرانه باختری رود اردن، غزه، بلندی‌های جولان و صحرای سینا پس از جنگ 1967 صادر شد، اما متأسفانه به دلیل مرور زمان و سیاست‌های سران رژیم صهیونیستی در  شهرک‌سازی‌های غیرقانونی و توسعه‌های غیرمجاز، این مسئله به فراموشی سپرده شد اما حالا حکم دادگاه لاهه مسئله اشغالگری را برجسته کرد.

چگونه می‌توان از حکم اخیر به‌عنوان یک اهرم فشار علیه نسل‌کشی در فلسطین استفاده کرد؟
جمهوری اسلامی ایران می‌تواند از این دستاورد حقوقی در دادگاه لاهه به‌عنوان ابزار دیپلماسی و تشویق دیگر کشورهای جهان در پیوستن به پویش نظام ضدصهیونیسم دعوت کند و حتی پیمان‌های منطقه‌ای ازجمله سازمان همکاری اسلامی، اتحادیه عرب و شورای همکاری خلیج فارس می‌توانند پشتوانه خوبی در اجرای تحریم و سیاست فشار از طریق ابزار دیپلماسی بر اسرائیل باشند؛ به‌عنوان نمونه، تحریم ورزشکاران رژیم صهیونیستی در مسابقات منطقه‌ای و جهانی. امروز باید کشورهای اسلامی به رهبری کشوری مانند ایران از این فرصت پیش آمده بهترین بهره را ببرند و مسئله آپارتاید و نژادپرستی رژیم صهیونیستی را برای جهانیان بیان کنند.

خبرنگار: سیدحسین حسینی