صاحب‌خبر - صادق غفوریان- گزارش اجرای میزان پیشرفت «سند ملی توسعه علوم و فناوری نانو و برنامه توسعه فناوری‌های میکرو» در سال 1402 در مقیاس جهانی نشان می دهد، ایران با حفظ جایگاه خود در رتبه پنجم جهان با توجه به تعداد مقالات منتشرشده در پایگاه وب‌آوساینس را داراست. نکته مهم در این بررسی و گزارش، افزایش 4 برابری فروش شرکت های نانو در بازه زمانی 4 ساله است که این رقم از گام‌های موثر ایران در حوزه تجاری سازی نانو حکایت می کند. دکتر عماد احمدوند، دبیر ستاد توسعه فناوری‌های نانو و میکرو درباره گزارش جدید این ستاد به خراسان گفت: این گزارش، عملکرد ستاد طی سال 1402 و حدود 340 صفحه است. برنامه‌های توسعه حوزه نانو بر اساس سند ملی نانو در 8 محور در حال انجام است که اکنون در دهه سوم اجرای آن هستیم.» 4.6 درصد کل مقالات نانویی جهان از ایران باعث افتخار و اقتدار علمی دانشمندان پرتوان ایرانی در زمینه «حفظ جایگاه علمی و ارتقای اقتدار کشور در علم و فناوری نانو» است که در سال ۲۰۲۳ میلادی، ۱۱ هزار و ۱۷۹ مقاله مرتبط با فناوری نانو توسط محققان ایرانی در وب آو ساینس (WoS) نمایه شده است. این تعداد معادل ۴٫۶ درصد از کل مقالات نانو منتشرشده و ۱۸٫۹ درصد از کل مقالات علمی منتشر شده ایران در وب او ساینس است.به این‌ ترتیب ایران در رتبه پنجم جهان از نظر تعداد مقالات نانو قرار گرفته، ۳۲٫۶ درصد از مقالات نانو ایران در این سال به صورت مشترک با کشورهای دیگر بوده است. ایران در سال ۲۰۲۲ در رتبه بیستم در جهان از لحاظ سرانه مقاله نانو به جمعیت قرار گرفته است؛ همچنین در همین سال، ایران در رتبه اول جهان از لحاظ تعداد مقاله به ازای مقدار تولید ناخالص داخلی بر اساس نرخ برابری قدرت پول (PPP) قرار گرفته است. دانشگاه های برتر نانویی ایران در این آمار همچنین به دانشگاه های برتر نانویی ایران در حوزه تولید علم این فناوری نیز اشاره شده است که در سال ۲۰۲۳ دانشگاه‌های تهران، علم و صنعت و تبریز، در رتبه های اول تا سوم بین دانشگاه‌های ایران از نظر تعداد مقاله نانو قرار داشته‌اند. بر اساس معیارهای فدراسیون سرآمدان علمی ایران، جمعاً ۹۷ مقاله نانو ایران در فهرست مجلات برتر علمی جهان در سال ۲۰۲۳ قرار داشته است. در همین سال، ۴ هزار و ۲۳۵ مقاله نانو ایران در مجلات چارک اول( (Q 1نمایه شده‌اند و رتبه ایران از این نظر در جهان هفتم بوده است. ثبت 354 اختراع نانویی ایران در سال ۲۰۲۳ تعداد ۸ پتنت نانو در دفتر ثبت پتنت آمریکا (USPTO) ثبت کرده است و به این ترتیب، تعداد کل اختراعات نانو ایران در دفاتر ثبت پتنت آمریکا و اروپا به ۳۵۴ اختراع (۱۷ درصد از کل پتنت های ثبت شده ایران و ۱۳ درصد پتنت نانو در ازای هر ۱۰۰ مقاله) رسیده است. نانو در زندگی روزمره اما در کنار تمامی آن چه ما از نانوفناوری می‌دانیم که احتمالا بیشتر از آن چه می‌دانیم، مواردی است که نمی دانیم، این فناوری در حوزه کیفیت بخشی به زندگی هم گام های بلندی در کشور برداشته است: «ستاد نانو در راستای «ارتقای اثرگذاری فناوری نانو در بهبود کیفیت زندگی و اثرگذاری اجتماعی»، از ۷ محصول صنعتی با آثار اقتصادی و اجتماعی بالا حمایت کرده است. این ۷ محصول عبارت‌اند از: «نانوداروها»، «دستگاه تشخیص سرطان»، «کاتالیست‌های نانوساختار»، «پکرها و پلاگ‌های متورم‌شونده چاه‌های نفت و گاز»، «سامانه‌های ژنراتور نانوحباب»، «رنگ‌های نانو مورد استفاده در صنایع هوایی» و «پوشش‌های نانوساختار پره‌های کمپرسور هوایی.» جهش سالانه 100 درصدی تجاری سازی اما آن چه در حوزه علم و فناوری امروز جهان همراه با تولید علم و مقاله مورد توجه است، مسئله تجاری سازی نانو و تولید ثروت از آن است. آن طور که دبیر سابق و کنونی ستاد ملی نانو بارها بر آن تصریح کرده اند،«خوشبختانه فرایند توسعۀ محصول و تجاری‌سازی در حوزۀ نانوتکنولوژی رشد بسیار فزاینده‌ای دارد و فروش محصولات نانوی ما به گونه‌ای است که هر سال رشد صددرصدی را در آن تجربه می‌کنیم.» گزارش ستاد ملی نانو در این زمینه از افزایش 50 برابری فروش شرکت‌های فعال در این زمینه طی بازه زمانی ۴ ساله خبر می‌دهد: در سال ۱۴۰۱ حجم فروش بازار فناوری نانوی ایران با حجم فروش ۳۰۳۷۹۵ میلیارد ریال(معادل با ۱۱۲۵ میلیون دلار) نسبت به سال ۱۴۰۰ رشد ۵۰ درصدی داشته است. بازار فناوری نانو ایران در چهار سال منتهی به سال ۱۴۰۱ به طور متوسط ۵۰٫۸ درصد رشد فراتر از تورم داشته است. از حجم بازار فناوری نانو ایران در سال ۱۴۰۱، صادرات سهمی معادل با ۶٫۳ درصد (۶۹ میلیون دلار) و فروش داخلی سهمی معادل با ۹۳٫۷ درصد را به خود اختصاص داده است. در زمینه «صادرات پایدار و ارتقای نشان ساخت ایران محصولات نانو در بازارهای منطقه‌ای و جهانی»، میزان صادرات محصولات نانو از سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۱ افزایش بیش از سه برابری داشته است، این در حالی است که سهم صادرات از کل بازار در این بازه زمانی ثابت مانده است. بدین‌ ترتیب در سال ۱۴۰۱ حجم صادرات محصولات فناوری نانو ساخت ایران به ۶۹٫۱ میلیون دلار رسید. گفتنی است در این سال ۵۰ کشور مقصد صادراتی محصولات نانوی ایران بوده‌اند و کشورهای عراق، افغانستان و روسیه در رتبه‌های اول تا سوم بین این مقاصد از نظر ارزش صادرات قرار داشته‌اند.∎​