بازار؛ گروه بانک و بیمه: طبق گزارش بانک مرکزی ایران نرخ رشد پایه پولی کاهش یافته است. این موضوع تحت تاثیر مدیریت منابع بانک ها، بازنگری و تعدیل صورت وضعیت دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی است. این تعدیلات منجر به کاهش نیم واحد درصدی رشد نقطه به نقطه پایه پولی در اسفندماه 1402 شد. نرخ رشد پایه پولی از 28.1 درصد به 27.6 درصد کاهش یافته است.

سیاست های مثبت در جلوگیری از نقدینگی
تا چند سال پیش دولت برای پوشش کسری بودجه خود یا سراغ بانک‌مرکزی و چاپ پول می‌رفت. یا با دور زدن بانک‌مرکزی هزینه‌های خود را به بانک‌ها تحمیل می‌کرد.

علی اکبر نیکواقبال معتقد است که وقتی دولت با کسری بودجه مواجه می‌شود سراغ بانک مرکزی می رود، یا اینکه از نظام بانکی استقراض می کرد. بانک‌ها نیز با رشد پایه پولی کسری خود را جبران می کردند. بانک مرکزی با سیاست‌گذاری مستقل مقابل ادامه روند گذشته ایستاد

هر دو گزینه نتیجه‌ای جز رشد پایه‌پولی، فشار به منابع بانکی و در نهایت دامن زدن به تورم نداشت. چاپ اوراق و تامین هزینه‌ها پروژه‌های عمرانی گزینه‌ای است که برخی کارشناسان آن را توصیه می‌کنند. اما موفقیت این گزینه در مدیریت هزینه ها بدون رشد پایه پولی ورود منابع آن به پروژه‌های عمرانی است. در واقع باید توجه کرد که اوراق هزینه‌کردن از آینده است و باید در پروژه‌های بکار گرفته شود که در آینده بتوان از منابع درآمدی آن در تسویه اوراق استفاده کرد.
یک اقتصاددان با تاکید بر اهمیت سیاست های بانک مرکزی بر نظام پولی کشور گفت: وقتی دولت با کسری بودجه مواجه می‌شود سراغ بانک مرکزی می رود، یا اینکه از نظام بانکی استقراض می کرد. بانک‌ها نیز با رشد پایه پولی کسری خود را جبران می کردند. بانک مرکزی با سیاست‌گذاری مستقل مقابل ادامه روند گذشته ایستاد.

علی اکبر نیکواقبال گفت: با توجه به اینکه در سال‌های مهمترین عامل موثر در رشد پایه پولی سیستم نابسامان بانکی بود، گفت: کاهش پایه پولی دستاورد مدیریت منابع بانکی است که در یک سال گذشته از طریق فشار بانک مرکزی برای اصلاح ناترازی محقق شده است.

او افزود: این موضوع به دلیل اینکه روی کنترل تورم نیز موثر است می تواند به پیش‌بینی پذیر شدن اقتصاد و رونق تولید کمک کند. همچنین با مهار تورم عملا قدرت خرید مردم حفظ می شود. در ادامه با افزایش حقوق و دستمزد بیش از تورم می توان این عدم تناسب حقوق و تورم را جبران کرد.

مهم‌ترین عوامل موثر در آمار پایه پولی
همچنین یکی از مهم‌ترین عوامل موثر در آمار پایه پولی، تغییر نرخ تسعیر ارز است. خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی 430.9 درصد رشد داشته است. یعنی 174.3 واحد درصد در رشد پایه پولی نقش داشته است. این تغییر عمدتاً به دلیل تغییر نرخ تسعیر ارز بوده است.

اجرای سیاست‌های پولی موفق بانک مرکزی طی سال گذشته و تداوم آن در سال جاری نرخ رشد نقدینگی از ۳۳.۱ درصد در فروردین سال گذشته به ۲۴.۳ درصد در اسفندماه گذشته کاهش یافت و این شاخص مهم با ۷.۶ درصد کاهش نسبت به فروردین سال گذشته به ۲۵.۶ درصد در اردیبهشت ۱۴۰۳ رسید

پیش از افزایش نرخ تسعیر، خالص ذخایر خارجی بانک مرکزی کاهش یافته بود. در واقع اثر منفی 10.4 درصدی بر نرخ رشد نقطه به نقطه پایه پولی داشت.

افزایش دارایی های خارجی ایران در سال 1402، روند افزایشی شده و این متغیر با رشد 430.9 درصدی روبرو شده است. با این حال، رشد پایه پولی همچنان کاهش یافته است.
مطالبات بانک مرکزی از بانک‌ها سهمی معادل 44.5 واحد درصد در رشد پایه پولی نقش داشته است. قبلا به دلیل افزایش اضافه برداشت بانک‌ها از منابع بانک مرکزی است.
خالص بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی سهمی معادل 7.9 واحد درصد در رشد پایه پولی موثر است. بخشی از افزایش ناشی از رقم اسناد پرداختنی به تعهد دولت و سهام دولت در صندوق بین‌المللی پول بوده است.
همچنین اجرای سیاست‌های پولی موفق بانک مرکزی طی سال گذشته و تداوم آن در سال جاری نرخ رشد نقدینگی از ۳۳.۱ درصد در فروردین سال گذشته به ۲۴.۳ درصد در اسفندماه گذشته کاهش یافت و این شاخص مهم با ۷.۶ درصد کاهش نسبت به فروردین سال گذشته به ۲۵.۶ درصد در اردیبهشت ۱۴۰۳ رسید.

تاثیر تورم نقطه‌به‌نقطه شاخص بهای تولیدکننده
طبق گزارش بانک مرکزی نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه شاخص بهای تولیدکننده در خردادماه ۱۴۰۳ نسبت به فروردین‌ماه سال ۱۴۰۲ از ۴۰.۷ درصد به ۲۵.۳ درصد رسید که ۱۵.۴ درصد کاهش داشته است.

به گفته حمید میرمعینی وقتی تولید به واسطه بهبود حاشیه سود بالا می رود. به طور قطع سهامداران سود بیشتری میبرند. در نتیجه سرمایه‌گذاری بیشتری در سهام شرکتها اتفاق می افتد. این مسأله به رونق اقتصادی کشور نیز کمک می کند. از طرف دیگر با عرضه بیشتر کالا به بازار سطح عرضه و تقاضا تنظیم می شود. در نتیجه گرانی و تورم کالا نیز در بازار رخ نمی دهد

حمید میرمعینی کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه کاهش تورم تولیدکننده نشانه کند شدن افزایش قیمت مواد اولیه تولید است، گفت: در حال حاضر در ایران بخش عمده گرانی کالاها در نتیجه تامین گران مواد اولیه است. به طور قطع زمانی که هزینه تمام شده تولید تثبیت پیدا کند کالاها گران به دست مصرف‌کنندگان نمی‌رسد.
او با تاکید بر اینکه کاهش تورم قیمت تمام شده تولید منجر به افزایش حاشیه سود شرکت‌ها می شود، تصریح کرد: به طور قطع زمانی که حاشیه سود شرکت‌ها بالا می رود روی تولید بیشتر تاثیر می گذارد. به عبارت دیگر شرکتها تیراژ تولید را بالا می برند. همچنین راه اندازی پروژه‌های جدید را در دستور کار قرار می دهند ...

میرمعینی با بیان اینکه افزایش تولید شرکت‌ها در نتیجه کاهش هزینه تمام شده به نفع مردم و سهامداران است، اظهار کرد: وقتی تولید به واسطه بهبود حاشیه سود بالا می رود. به طور قطع سهامداران سود بیشتری میبرند. در نتیجه سرمایه‌گذاری بیشتری در سهام شرکتها اتفاق می افتد. این مسأله به رونق اقتصادی کشور نیز کمک می کند. از طرف دیگر با عرضه بیشتر کالا به بازار سطح عرضه و تقاضا تنظیم می شود. در نتیجه گرانی و تورم کالا نیز در بازار رخ نمی دهد.
او با تاکید بر اینکه در شرایط کنونی یکی از مسائلی که کاهش تورم شاخص تولید را تحت تاثیر قرار می‌دهد هزینه تامین مالی است، اظهار کرد: شرکتها برای اینکه بتوانند نقدینگی مورد نیاز خود را کسب کنند از طریق اوراق تامین مالی می کنند. نرخ اوراق بالای ۳۰ درصد هزینه زیادی را به شرکت‌ها تحمیل می‌کند.
کارشناس بازارهای مالی با بیان اینکه تامین مالی گران برای شرکتها روی صورت مالی آنها تاثیر می گذارد، تصریح کرد: اگر تامین مالی برای پروژه ها باشد در همان زمان روی هزینه‌ها اعمال می شود. اما برای هزینه های دیگر در زمان صورتهای مالی تلفیقی اعمال می شود. بنابراین برای اینکه کاهش تورم شاخص بهای تولیدکننده موثر شود باید کاهش آن ادامه دار شود.