در دستورالعمل عملیاتی واپایش تهدیدات ناشی از ناقل مهاجم زیستی (پشه آئدس) طرح ملی مقابله با ناقلان مهاجم زیستی، چگونگی راهیابی پشه آئدس به ایران اشاره شده است. ایرنا با استناد به این گزارش نوشته است: این پشه می‌تواند از راه‌های زمینی و از طریق حمل‌ونقل و جابه‌جایی قانونی و قاچاق انسان و کالا، از طریق دریایی و حمل‌ونقل کالا و کارکنان شناورهای دریایی و همچنین از طریق هوایی و جابه‌جایی مسافران و کالا از نقاط آلوده و مشکوک وارد کشور شود.
از بیماری‌های قابل انتقال توسط این پشه می‌توان به بیماری تب دانگ اشاره کرد که در سال ۲۰۱۲ میلادی به‌عنوان مهم‌ترین بیماری ویروسی که از طریق بندپایان انتقال می‌یابد، محسوب شده و تبدیل به یکی از عمده‌ترین مشکلات بهداشتی در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری جهان شده است. این بیماری به‌عنوان یکی از اولویت‌های سازمان جهانی بهداشت در بحث پیشگیری و کنترل بیماری‌ها از سال ۱۹۹۳ میلادی قرار گرفت.
متأسفانه پتانسیل ورود تب دانگ به ایران به‌ویژه در مناطق جنوبی کشور، بالاست. به علت واردات گیاه لاکی بامبو از کشورهای چین و تایلند، ممکن است تخم، لارو، پوپ یا پشه بالغ وارد کشور شود یا ائدس آلبوپیکتوس بالغ توسط هواپیما از کشور عربستان سعودی یا توسط کشتی از پاکستان به ایران منتقل و به‌سرعت پخش شود.
پشه آئدس ناقل چه بیماری‌هایی است؟
پشه آئدس عامل چند بیماری شناخته می‌شود که تب دانگ مهم‌ترین آن است؛ بیماری دانگ در سال ۲۰۱۲ به‌عنوان مهم‌ترین بیماری ویروسی که از طریق بندپایان انتقال می‌یابد، محسوب شده و تبدیل به یکی از عمده‌ترین مشکلات بهداشتی در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری جهان شده است.
انتشار هر چهار گونه ویروس دانگ از آسیا تا آمریکا، آفریقا و مدیترانه شرقی آن را به یک تهدید سلامت جهانی تبدیل کرده است.
وضعیت کامل بیماری در سراسر جهان به‌طور کامل مشخص نشده است، اما الگوی انتشار بیماری در جهان، هم برای سلامت عمومی و هم از نظر اقتصادی به حد هشدار رسیده است.
بیماری چیکونگونیا؛ بیماری ویروسی دیگری است که از طریق پشه‌های آلوده به انسان منتقل می‌شود و تهدید بزرگی برای ایران به شمار می‌رود. بیماری علائم مشابهی با دانگ دارد و در مناطقی که دانگ شایع است، به اشتباه تشخیص دانگ داده می‌شود.
انتقال محلی چیکونگونیا از بیش از صد کشور و منطقه در آسیا، آفریقا، اروپا و آمریکا گزارش شده و موجب طغیان‌های وسیعی در سال‌های اخیر در کشورهای عربستان سعودی، یمن و پاکستان شده است.
ویروس زیکا یک ویروس نوپدید قابل انتقال توسط پشه‌ها‌ست که به افراد از طریق گزش پشه آلوده گونه آئدس، به‌خصوص آئدس اجیپتی، منتقل می‌شود. این ویروس برای نخستین بار در میمون‌های رزوس در اوگاندا در سال ۱۹۴۷ میلادی شناسایی شد و پس از آن در سال ۱۹۵۲ در اوگاندا و تانزانیا از انسان جدا شد. طغیان‌های بیماری ویروسی زیکا از آفریقا، آمریکا، آسیا و پاسفیک گزارش شده است.
بیماری تب زرد یک بیماری عفونی است که پشه‌های آئدس مهاجم نقش بسیار مهمی در انتقال ویروس عامل بیماری و ایجاد آن دارند. تا سال ۲۰۲۳، تعداد ۳۴ کشور در آفریقا و ۱۳ کشور در آمریکای مرکزی و جنوبی دارای مناطقی هستند که برای تب زرد بومی هستند. تب زرد با واکسنی که ایمن و مقرون‌به‌صرفه است، پیشگیری می‌شود. یک دُز واحد از واکسن تب زرد برای محافظت مادام‌العمر کافی است.
در این سند گفته شده است متأسفانه پتانسیل ورود تب دانگ به ایران، به‌ویژه در مناطق جنوبی کشور، بالاست. به علت واردات گیاه لاکی بامبو از کشورهای چین و تایلند ممکن است تخم، لارو، پوپ یا پشه بالغ وارد کشور شود یا ائدس آلبوپیکتوس بالغ توسط هواپیما از کشور عربستان سعودی یا توسط کشتی از پاکستان به ایران منتقل و به‌سرعت پخش شود.
در دستورالعمل ابلاغی رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، همه دستگاه‌ها برای مقابله با این مهاجم زیستی بسیج شده‌اند و برای وزارتخانه‌های بهداشت، جهاد کشاورزی، کشور، راه و شهرسازی، میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، نیرو، امور خارجه، اطلاعات، صمت، نفت و نیز سازمان‌های زیر‌مجموعه ستاد کل نیروهای مسلح، فراجا، بسیج، جمعیت هلال‌احمر، شهرداری‌ها، سازمان حفاظت محیط زیست و مناطق آزاد شرح وظایفی تدوین شده است.
بر این اساس، وزارت بهداشت ملزم شده است در فرهنگ‌سازی و آموزش نیز وارد عمل شود. تدوین سرفصل‌های آموزشی دانشگاهی مرتبط با ناقلان و بیماری‌های منتقله و نیز تدوین و ابلاغ سیاست‌ها و محورهای فرهنگ‌سازی و آموزش عمومی، اجرای آموزش عمومی و فرهنگ‌سازی به وسیله رسانه‌های ملی استانی و محلی، ارتقای سطح آمادگی و ظرفیت مراکز تشخیصی و درمانی و آماده‌سازی تخت‌های لازم و تخت‌های مراقبت‌های ویژه جهت پذیرش بیماران ازجمله وظایف این وزارتخانه است.
دقت کنید...
تخلیه و تمیزکردن مرتب ظروف محتوای آب مانند گلدان‌های شیشه‌ای، ظروف زیرگلدان، ظروف آب پرندگان و حیوانات و موارد مشابه (هر دو روز یک بار)، تعبیه در روی ظروف محتوای آب مانند تانکر و بشکه، جلوگیری از تجمع آب در زیر کولر، جلوگیری از تجمع آب راکد در زباله‌ها و ضایعات جامد مانند ظروف رها‌شده، ضایعات اتومبیل، لنج، قایق و لاستیک از طریق پوشاندن یا جمع‌آوری آنها ازجمله راه‌های پیشگیری از این بیماری هستند.
البته راه‌های پیشگیری دیگر هم وجود دارد؛ مانند وارونه‌کردن اجسام در معرض باران مانند ظروف و قایق‌های بلااستفاده، پوشیدن لباس‌های آستین‌بلند و شلوار بلند و جوراب از راه‌های پیشگیری از تب دانگ بوده و ضروری است در زمان مسافرت به مناطق همه‌گیری بیماری، از قلم دافع حشرات بر روی مناطقی از پوست که با لباس پوشیده نمی‌شود، استفاده شود.
نظر شما