به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از عصرایران، با نزدیک شدن جنگ غزه به یک‌ساله شدن، به نظر می‌رسد همچنان چشم‌انداز برقراری آتش‌بس بین حماس و اسرائیل کم‌رنگ است. بیش از هر چیز دیگری، وضعیت وخیم انسانی در غزه و خسارات شدید زیربنایی و اقتصادی که به دلیل حملات اسراییل به غزه به وجود آمده دوران دشوار بازسازی و متناسب شدن غزه به جایی برای زندگی باعث شده که تلاش‌ها برای برقراری آتش بس از سوی کشورهای میانجی مانند عمان و مصر همچنان ادامه داشته باشد. با این همه اصرار بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسراییل برای ادامه حملات تا نابودی حماس هر نوع آتش‌بس را در ابهام قرار داده است.

پروفسور شانتی ماریت دسوزا (Shanthie Mariet D’Souza) بنیان‌گذار و رئیس مجتمع پژوهشی مانتریا (Mantraya) در حوزه استراتژی و نوآوری‌ است. او علاوه بر همکاری با مانترایا، استاد و بنیان گذار مدرسه سیاست عمومی کوتیلیا، در حیدرآباد هند است. وی از اعضای غیر مقیم انستیتو مطالعات خاورمیانه (Middle East Institute) واشنگتن در حوزه افغانستان و پاکستان است:

در روزهای اخیر صحبت های زیادی در مورد احتمال جدی شدن آتش بس در غزه مطرح شده است. مانع اصلی برقراری آتش بس چیست؟

فقدان تلاش جدی بین‌المللی برای میانجیگری میان طرف‌های درگیر چالش اصلی برقراری آتش‌بس است. هدف اسرائیل نابودی کامل حماس است و این دلیل اصلی بروز مشکل برای رسیدن به هرگونه آتش بس است.

از نظر مفهومی، آتش‌بس باعث توقف درگیری می‌شود و طرف‌های درگیر را قادر می‌سازد تا برای حل و فصل مسائل اختلاف‌انگیز مذاکره کنند. با این حال، به نظر می‌رسد پذیرش این اصل اساسی چالش اصلی اسرائیل باشد و این باعث کشته شدن هزاران فلسطینی، ویرانی بیشتر مناطق غزه و همچنین به خطر افتادن جان اسرای اسرائیلی شده است.

با این حال، بی اعتنایی مداوم بنیامین نتانیاهو به همه اینها بیشتر به احساس تحقیر شدن او مربوط می‌شود که به دلیل ناتوانی در پیش بینی و جلوگیری از حمله تروریستی ۷ اکتبر ۲۰۲۳ توسط حماس از آن ناراحت است.

فکر می کنید انحلال کابینه جنگی اسرائیل چه پیامی برای مذاکره کنندگان آتش بس غزه خواهد داشت؟

انحلال کابینه جنگ توسط نتانیاهو با هدف تحکیم نفوذ وی بر جنگ انجام شده و احتمال آتش بس را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد. خروج بنی گانتز از کابینه جنگ نشان دهنده رفتن فرد معتدل‌تری (نسبت به نتانیاهو و سایر اعضا) بود که به دنبال آن نتانیاهو کابینه را منحل کرد. متعاقباً توانمندسازی کابینه امنیتی تحت سلطه تندروها به عنوان نهاد تصمیم‌گیر، موانع بیشتری را برای آتش‌بس ایجاد کرده است.

کابینه امنیتی برای ادامه جنگ فشار می‌آورد و آتش بس را به عنوان مکانیزم حل مناقشه نادیده گرفته و در نتیجه چشم انداز و نقشه راه نتانیاهو برای غزه را تایید می‌کند.

در هفته‌های گذشته شاهد به رسمیت شناختن فلسطین از سوی چند کشور اروپایی و اخیراً ارمنستان بودیم. به نظر شما این روند به رسمیت شناختن فلسطین چه تأثیری بر روند کلی مذاکرات آتش بس و آینده منطقه خاورمیانه دارد؟

این نشان دهنده درک فزاینده پیچیدگی مسئله فلسطین و احتیاط در مورد برداشت اسرائیلی از جنگ است. این (فرایند) به طور غیرمستقیم به اسرائیل اشاره می‌کند که مانعی در برابر آرمان فلسطینی ها برای ملیت و زندگی با عزت است. اما این (به رسمیت شناختن فلسطین) کشورها بر احتمال پایان جنگ و آغاز آتش بس تأثیری ندارند.

جنگ با سرپیچی از احکام و تلاش‌های مکرر دیوان بین المللی دادگستری توسط اکثریت اعضای سازمان ملل ادامه یافته است. نتانیاهو با حمایت تعداد انگشت شمار ولی با نفوذ کشورها، تمایل جهان برای صلح در غزه را نادیده گرفته است.

آیا ممکن است اسرائیل به بهانه حملات حزب الله لبنان به این کشور، حمله نظامی گسترده و حتی اشغال این کشور را طراحی کرده باشد؟

اگرچه اشغال بخش‌هایی از لبنان می‌تواند هدفی دور از ذهن و عمدتاً برای اسرائیل باشد، اما مطمئناً مایل است به بهانه مهار حزب‌الله حملاتی – عمدتاً با شلیک موشک یا حتی انجام یک حمله زمینی محدود – به این کشور انجام دهد. این به نتانیاهو اجازه می‌دهد تا توجه جهان را از غزه منحرف و حتی ممکن است سکوت جهان عرب که مخالف ایران هستند را جلب کند. با برجسته کردن یک تهدید وجودی، نتانیاهو ممکن است در تلاش برای جلب حمایت داخلی از سوی اسرائیلی‌ها باشد که او را به شکست در حفاظت از کشور و تضمین آزادی گروگان‌ها متهم می‌کنند.

انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ماه نوامبر برگزار می‌شود. تفاوت دیدگاه‌های بایدن و ترامپ در مورد خاورمیانه چیست؟

اسرائیل از حمایت هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه در ایالات متحده برخوردار است. هر دو طرف سوگند یاد می‌کنند که از اسرائیل در برابر دشمنانش محافظت کرده و برای انجام این کار تمام تلاش خود را می‌کنند. با این حال، حداقل فشار اعمال شده از سوی رئیس جمهور بایدن بر اسرائیل برای موافقت با آتش بس، تامین کالاهای اساسی به غزه و حتی توقف موقت دادن برخی تسلیحات به اسرائیل ممکن است در دوره ترامپ برداشته شود.

در موضوعات موضوعات حقوق بشری، حتی اگر دموکرات‌ها اعتراضی به آن داشته باشند، این موضوع برای جمهوری‌خواهان اهمیتی نخواهد داشت. در دوران ریاست جمهوری ترامپ، چشم انداز نتانیاهو برای غزه حتی ممکن است مورد تایید بیشتر و خطرناک تری قرار گیرد.

پیش بینی شما از روند کلی مذاکرات صلح غزه در روزهای آینده چیست؟ نقش کشورهایی مانند ایران و عربستان سعودی در برقراری آتش بس در غزه چقدر مهم است؟

مذاکرات سخت خواهد بود، زیرا اسرائیل در زمان نتانیاهو سعی می‌کند از هرگونه معامله‌ای که عمر حماس را طولانی کند، اجتناب کند، حتی اگر به معنای ادامه جنگی باشد که جان بسیاری از فلسطینی‌ها را گرفته و جان اسرای اسرائیلی باقی مانده را به خطر می‌اندازد. نجات اسرا در عملیات ارتش اسرائیل، بیشتر و بهتر تصویر نتانیاهو را تقویت می‌کند تا بازگرداندن آنها از طریق توافق آتش بس. از این جهت لزومی ندارد که با آزادی هزاران فلسطینی که در زندان‌های اسرائیل هستند، همراه شود. اسرائیل در برابر راه حلی که روی میز مذاکره ظاهر می‌شود، مقاومت خواهد کرد.

این کار وظیفه میانجی‌ها را سخت می‌کند. برخلاف پتانسیل خود، عربستان سعودی نقش کمرنگی در مقاومت در برابر تجاوزات اسرائیل ایفا کرده است. سیاست‌های این کشور از درخواست‌های گاه به گاه برای آتش‌بس به سمت ایجاد صلح با اسرائیل و بهره‌مندی از پروژه‌های اقتصادی بالقوه مانند کریدور اقتصادی هند و اروپای خاورمیانه رفته است. با انجام این کار، عربستان سعودی اهرم خود را در ایفای هرگونه مشارکت مهم در برقراری آتش بس در غزه از دست داده است.

از سوی دیگر، ایران تلاش می‌کند با مقاومت در برابر اسرائیل آتش‌بس را تضمین کند، اما موفقیت این کار ضعیف است زیرا در مقابل انبوهی از کشورها از جمله آمریکا و تعدادی از کشورهای عربی قرار گرفته است. خطر کشیده شدن تهران به یک درگیری بزرگتر که اساسا توجه جهان را از جنگ غزه منحرف می کند، جدی است.