علی میرزایی؛ بازار: طی دو هفته گذشته کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری بارها به صنعت و بازار خودرو اشاره و وعده های برای سامان دهی دادند. صنعت خودرو در دو دهه گذشته به علت فقدان استراتژی و فرصت سوزی مسیر رشد و بالندگی را طی نکرد. نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری نیز با وعده اصلاح این صنعت سعی در جلب رضایت و نظر مشتریان این بازار دارند، وعده های که پس از انتخابات به فراموشی مطلق سپرده می شود. طی چند دهه گذشته صنعت خودرو کشور به طور کامل از فرصت‌ های همکاری‌ با غرب یا شرق استفاده نکرده؛ متاسفانه متولیان صنعت خودرو سیاستمداران غربی یا شرق را مسئول عدم توسعه خودروسازی کشور معرفی می کنند. بنابراین نسخه اشتباه برای صنعت خودرو بیمار تجویز و دلبستگی به حمایت بی قید و شرط از آن دارند؛ این درحالی است که صنعت خودرو طی سال های اخیر راهبرد یا برنامه ای ارائه نکرده است. واقعیت این است که علیرغم دوره‌ های مقطعی رشد، به‌ کمک فناوری و تخصص غربی، صنعت خودرو ایران در سال های اخیر به دلیل تحریم‌ های ظالمانه بین‌المللی، سوءمدیریت اقتصادی و فقدان چشم‌انداز راهبردی با شکست‌های قابل‌توجهی مواجه شده است که در ادامه به برخی از آن ها اشاره میکنیم؛

افزایش آلاینده ها و اثرات زیست محیطی

خودروسازی منجربه رشد و تسریع انتشار گازهای گلخانه ای شده است، این مساله نگرانی های زیست محیطی را در مناطق شهری ایجاد و بستر بحران فراهم کرده است. تعداد بیمارستان ها در کلانشهرهای کشور بیانگر رشد کیفیت وزارت بهداشت نیست؛ بلکه ضعف سیاست گسترش درمان گران ناشی از آلودگی ایجاد شده است. در کشور مطالبه گری جهت کاهش میزان انتشار آلایندگی در چرخه حمل و نقل وجود ندارد.

در بدنه خودروسازی به مولفه مدیریت اقتصادی کوچکترین توجهی نمی شود

ناکارآمدی اقتصادی

شرکت های بزرگ خودروسازی که اصطلاحا آن ها را خصولتی می نامند، به علت سوء مدیریت، تصدی گری دولت و تغییر مکرر مدیریت زیان های انباشت قابل توجهی دارند، این مساله نشان می دهد که در بدنه خودروسازی به مولفه مدیریت اقتصادی کوچکترین توجهی نمی شود.

شکاف تکنولوژیکی

شکاف تکنولوژیکی قابل توجهی میان خودروسازان داخلی با صنعت خودرو جهان وجود دارد. در سال های که فرصت استفاده از تعاملات بین المللی جهت کاهش شکاف مذکور وجود داشت، از طریق مشارکت اقدام به رفع آن نشد. در این میان نیز عده ای سعی دارند با آذین بندی حمل و نقل فرسوده کشور توام با عرضه چند خودرو برقی، ویترینی سبز و پیشرو به صورت مقطعی به نمایش بگذارند.

آشفتگی بازار خودرو

بازار خودرو باید بازار مصرفی باشد، اما با قرار گرفتن خودرو در سبد تورمی بانک مرکزی و سرازیر شدن جریان نقدینگی از بازارهای موازی به این بازار با هدف سرمایه گذاری منجربه رشد نجومی قیمت ها شده است. حل این مساله نیز در گرو تغییر سیاست های متولیان صنعت خودرو جهت حقیقی سازی عرضه و تقاضا است.

متاسفانه همه ما تا به امروز به‌دنبال ناجی از غرب و شرق برای مدرن سازی صنعت خودرو بوده ایم

آینده صنعت خودرو؛ غرب یا شرق؟

صنایع خودروسازی کارنامه ای از تعاملات مقطعی با خودروسازان غربی و شرقی دارند؛ با در نظر داشتن تحریم های ظالمانه علیه کشور، چالش صنعت خودرو انتخاب شرکای غربی یا شرقی نیست. بلکه معضل اینجاست که برنامه و آگاهی لازم برای رشد خودروسازی وجود ندارد. در زیست بوم آشفته صنعت خودرو قانون گذار و مصرف کننده مطالعه گر آگاه نیستند و نمی دانند از این صنعت چه می خواهند. در واقع چالش اساسی صنایع خودروسازی داخلی فقدان یک چشم انداز صنعتی منسجم و بلند مدت است. بدون یک استراتژی روشن، شراکت با خودروسازان غربی یا شرقی بستر رشد و عقب ماندگی صنعت را جبران نمی کند. آینده صنعت خودرو به انتخاب بین شرق و غرب بستگی ندارد، بلکه به توسعه یک چشم انداز روشن و استراتژیک با هدف استفاده از نقاط قوت شرق و غرب بستگی دارد.

جهت بهبود صنعت خودرو باید به اصل اولیه برنامه ریزی صنعتی بازگشت در این صورت با پرداختن به مسائل ساختار اساسی، پرورش فرهنگ نوآوری و کارایی کشور می تواند یک صنعت خودرو قوی و رقابتی ایجاد کند که هم تقاضاهای داخلی و هم بین المللی را برآورد کند. متاسفانه همه ما تا به امروز به‌دنبال ناجی از غرب و شرق برای مدرن سازی صنعت خودرو بوده ایم. اگر خوش بینانه به بهبود ساختار صنعت خودرو نگاه و از شوآف دست برداشته شود، مشروط بر تدوین استراتژی مناسب با زیرساخت های صنعتی حداقل ۲۰ سال زمان جهت نتیجه نیاز خواهد بود.

سیستم حمل و نقل کشور باید با محوریت عدالت اجتماعی، سازگار با محیط زیست و اقتصاد محور برای جامعه نوسازی و ارتقا یابد. اما متاسفانه متولیان صنعت خودرو صبر ۲۰ ساله نداشته و تنوعی از محصولات غربی و چینی با قطعات گران و بی کیفیت ایجاد کردند.