جمهوریت –محمدمهدی مجاهدی عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی نوشت:
۱-سیاســت نمایشــی (politics performative ) چندی اســت الگوی غالب بســیاری از نظام ها و رفتارهای سیاسی شده است. این یکی از عوارض زیســتن در عصر پســاحقیقت (era truth-post ) اســت. در این الگو، صحنه سیاست مانند صحنه نمایش آراســته می شود و سیاســتگران به شیوه شــعبده بازان، صوت و صورت و پوشش و گویش خود را می آرایند. در این شیوه سیاسی، کنش ها و سخنان سیاســتگران درست مانند عناصر صحنه شــعبده همگی برای بازنمایی چیزی که نیست، طراحی شده است، تا چیزی که هست از چشم ها پنهان بماند. سیاست نمایشی در عصر پساحقیقت را می توان سیاســت پســاحقیقت (truth-post politics) نامید.
۲-غیر از پیچیدگی و پیشرفت فنون وانمایی های ادراکی و دســت کاری های شــناختی در جوامع شــبکه ای و فضاهای مجازی، ریشه اصلی رواج سیاست پساحقیقت جای دیگری است. ما همگی بــی آنکه بدانیم یا بی آنکــه بخواهیم، در کمند گرانش عصر پساحقیقت گرفتار شده ایم. در چنین زمانه ای، دروغ صرفا رایج یا محمود نیست، بلکه یکسره بی اهمیت است. کوشش برای تشخیص راســت و دروغ مشــغله ای زائد و ملال آور است که فقط بیکارانی را که بی جهت دلشان خوش است، به خود مشــغول می کند. چنین کوششی نه تنها سرگرم کننده و جالب (fun) نیست، بلکه حتــی چندش آور اســت و چه بســا بیمارکننده. اهمیتی ندارد چه کسی دارد راستش را می گوید و چه کســی دارد لاف می زنــد. دروغگویی مایه شرمساری دروغگویان و راستگویی مایه سرفرازی راستگویان نیست. راستگویی و دروغگویی اصلا ویژگی مهمی برای شناســایی شــخصیت افراد نیست.
پرهیز از دروغ و التزام به حقیقت، هیچ یک، فضیلت یا وظیفه یا ســودمند یــا خوش عاقبت نیست. غوطه وری در دروغ هم نه رذیلت است، نه عصیان، نه مایه زیان، نه ســبب خسران. دقیقا در چنین زمانه ای است که می شود سال ها صبح و شــب به دوربین زل زد و دروغ گفت و به جای منحنی های دقیق علمی، عکس مار کشید و مردم را بــه نهاد علم بدگمان کرد و کشــور را به خاک سیاه نشاند، ولی باز هم نزد توده، محبوب القلوب مانــد و نزد نخبگان، قریب النظر بود، مثل ترامپ. همه اش به این علت اســت که در چنبره جاذبه عصر پســاحقیقت گرفتار شده ایم و در این میدان گرانش، نیروهای دیگری مهم اند، ولی راســت و دروغ دیگر آن اهمیت ســابق را ندارند. در نمای درشــت تاریخی، تو گویی سوفسطاییان از اعماق تاریخ، زامبی وار، برآمده اند و در قالب سیاستگران عصــر پســاحقیقت تناســخ یافته انــد و دارند شوکران حقیقت کشــی را به وارثان عقل گرایی و میانه روی و خیرخواهی و آینده نگــری و دوراندیشــی سقراطی می چشانند.
۳- سیاست پساحقیقت بیماری مســری زمانه است. نگاهی به اخبار انتخابات در چهار گوشــه جهان نشــان می دهد سیاست پساحقیقت چگونــه دارد دولتی جهانی بر پا می کند. سیاســت پســاحقیقت به جــای عقول و عواطف مثبــت، عواطف و احساســات منفی مردم را برمی انگیزد. برتری طلبی، خودشیفتگی، غرور، عظمت جویی، حرص، طمع، خشم، حسد، تکاثر و تفاخر همگی دستمایه های اصلی سیاست پساحقیقت اند. بازیگران سیاست پساحقیقت این هنر را دارند که بار سنگین مسئولیت اخلاقی و مدنی را از روی دوش خود و مردم بردارند و عذاب وجدان بابت شکســت ها و ناکامی ها را از ذهن و روان مردم بزدایند، همه کاستی ها و کوتاهی های خود را به گردن دشمنان بیندازند، هندوانه های درشــت زیر بغل مردم بگذارند، وعده بهشت بی کوشش را به آنها بفروشند و رأی آنها را بخرند، خیال توده ها را صبح با شیپور جنگ به سوی قله هایی پرافتخار پوشــیده از آسیاب های بادی گسیل کنند و شب با سرود پیروزی به بستر آرامش بفرستند.
۴-سیاست پساحقیقت سیاه چاله ای است که می تواند با گرانش عظیم خود ما را به اعماق خود فرو ببلعد. اگر خیرخواهانه و مسئولیت شناسانه و حقیقت جویانه به خود بیاییم، گم شدن در اعماق این سیاهی بی پایان سرنوشت محتوم ما ایرانیان نیست. اراده سیاسی و کنشگری مدنی و عاملیت انسانی نیرویی رهایی بخش دارد، اگر با ساز سیاست حقیقت (truth of politics) هم نوا شود. داستان آن کودکی که به صرافت طبع معصوم خود، علی رغم بازیگری همگانی، فریاد می زند که پادشاه عریان است، تمثیلی است که به لب لباب سیاست حقیقت را آشکار می کند. در این داســتان، لباس پادشاه نماد باورهای دروغ ولی مسلط و شکوهمند و تزیین یافته و پشت گرم به قدرت است. سیاست حقیقت شیوه ای است که حقیقت را نه فقط در گــوش قدرت می گوید بلکه آن را رودررو با مردم در میان می گذارد، خیر جامعه و حکومت را از خوشی مردم و حاکمان گرامی تر می شمارد، از عواطف و احساسات مثبت مردم شــمعی بر می گیرد تا چراغ کنــش عقالنی معطوف به خیر عمومی را روشــن کنــد و با خرد جمعی و با جان و با آبروی خــود، این چراغ را در مصاف تندباد پساحقیقت پاسداری می کند. راستش را می گوید حتی اگر راست و دروغ از هم قابل تشخیص نباشند.
دروغ نمی گوید، حتی اگر دروغ را فقط به طعم شیرین و دلخــواه و هم‌نوایی‌اش با منافع قدرت بشناســند و نــه به خیانتش به واقعیت انســان و نه به نیروی ویرانگرش که چیزی از خیــر عمومی و اعتماد اجتماعی و بافتار جامعه باقی نمی گذارد. و راستش را می گوید حتی اگر راست را فقط به وزوز خرمگــس وار و مزاحم و تلخی بی تاب کننده اش بشناســند، نه به وفاداری اش به واقعیت انسان و نیروی سازنده اش برای کشف و حذف خطا و تأمین خیر عمومی و بازسازی اعتماد اجتماعی و ترمیم بافتار از هم گسیخته جامعه و حکومت.
۵-انتخابات پیش رو پنجره امیدی است برای همه کسانی که هنوز راست و دروغ را از هم تشخیص می دهند و راستی را بر صدر می نشانند و روان و اراده خود را از عواطف و احساسات منفی می پالایند تا بتوانند چراغ کنش عقالنی را با شعله ای از عواطف و احساسات مثبت انسانی روشن کنند، خیر عمومی و بلندمدت را از امیال خصوصی و منافع کوتاه مدت خود برتر می نشــانند و راه جامعه و سیاست را برای فرزندان و آیندگان هموار و خوش فرجام می خواهند و می سازند.
۶-تفاوت مســعود پزشــکیان با دیگر نامزدها به اندازه تفاوت سیاست حقیقت با سیاست پساحقیقت است. گویی یک سو، پزشکی متعهد به قسم طبابت ایستاده و پیمان بسته و نشان داده است که راستش را می گوید و به قدر دانش و تجربه خود در چارچوب وجدان اخلاقی سخن می گوید و وعده گزاف نمی دهد و لاف نمی زند و گویی دیگر ســو، مدعیان طب گیاهی نشسته اند که تنها اصل راهنمای آن ها به زبان فرهنگ کوچه همان ضرب المثل قدیمی است که…
بیشتر بخوانید:
- زمان‌بندی انتخابات ریاست‌جمهوری منتشر شده در فضای مجازی اعتبار ندارد
- ۸ تیر انتخابات چهاردهمین دوره ریاست‌جمهوری
- اعضای شورای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، امکان کاندید شدن دارند؟
- آیا انتخابات ریاست جمهوری به صورت الکترونیک برگزار می‌شود؟
- پیشنهاد مهم وزارت کشور به شورای نگهبان درباره انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳ +جزئیات
- پزشکیان برای انتخابات ریاست جمهوری اعلام نامزدی کرد
- مسعود پزشکیان آماده کاندیداتوری انتخابات ۱۴۰۳
- وزیر احمدی نژاد در راه انتخابات ریاست جمهوری
- محسن هاشمی کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری می‌شود
- هاشمی: در اخبار دیدم که نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری شده‌ام
- حسن خمینی تصمیمی برای کاندیداتوری در انتخابات ندارد
- سعید محمد در انتخابات ریاست جمهوری ثبت‌نام می‌کند
- در انتخابات ریاست جمهوری صرفاً با کارت ملی و شناسنامه می‌توان رأی داد
- اسماعیلی: دولت بنای معرفی نامزد در انتخابات ندارد
- مناظرات انتخاباتی ریاست جمهوری انجام می‌شود
- برای کاندیداتوری در انتخابات شخصاً تمرکزم بر دکتر صالحی و جهانگیری است
- عزم پورمحمدی برای نامزدی؟
- فقط پنج دقیقه، مهلت ارایه برنامه نامزدهای ریاست جمهوری
- علی لاریجانی اعلام کاندیداتوری کرد
- علی لاریجانی داوطلب نامزدی انتخابات ریاست جمهوری شد
- ۳ خانم برای ثبت نام در انتخابات ریاست جمهوری مراجعه کردند که واجد شرایط نبودند
- تصویر متفاوت از سعید جلیلی سوژه کاربران شد
- زاکانی احتمالاً یکشنبه در انتخابات ثبت‌نام می‌کند
- توضیح وزیر کشور درباره برگزاری انتخابات الکترونیک
- قالیباف برای کاندیدا نشدن در انتخابات ۱۴۰۳ تعهد داده است؟
- وحید حقانیان کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری شد
- پزشکیان داوطلب انتخابات ریاست‌جمهوری شد
- رسولی‌نژاد برای انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت‌نام کرد
- فتاح در انتخابات ریاست‌جمهوری کاندیدا نمی‌شود
- زاکانی داوطلب نامزدی انتخابات ریاست‌جمهوری شد
- ده‌مرده داوطلب نامزدی انتخابات ریاست جمهوری شد
- الهیان در انتخابات ریاست جمهوری ثبت‌نام می‌کند
- مالکی داوطلب نامزدی انتخابات ریاست‌جمهوری شد
- میرتاج الدینی داوطلب نامزدی انتخابات ریاست‌جمهوری شد
- احمدی‌نژاد: در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام می‌کنم
- زریبافان داوطلب نامزدی انتخابات ریاست‌جمهوری شد
- اسماعیلی داوطلب نامزدی انتخابات ریاست جمهوری شد
- چه کسانی داوطلب کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری شده‌اند؟
- نام‌نویسی سرتیپ افشارزاده در انتخابات ریاست‌جمهوری
- ثبت‌نام قاسم‌زاده، در انتخابات ریاست‌جمهوری
- احمدی‌نژاد: اطمینان دارم همۀ مسائل کشور با استفادۀ حداکثری از ظرفیت‌های ملی حل‌شدنی است
- محمد مقیمی داوطلب نامزدی انتخابات ریاست جمهوری شد
- امیر شاهوردی در انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت‌نام کرد
- ماجرای قطع صدای احمدی نژاد در زمان سخنرانی چه بود؟
- محفوظی داوطلب نامزدی انتخابات ریاست جمهوری شد
- حجت‌الاسلام اکبری برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت‌نام کرد
- نادران داوطلب نامزدی انتخابات ریاست جمهوری شد
- جاسمی داوطلب کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری شد
- سبحانی داوطلب کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری شد
- دومین داوطلب زن برای انتخابات ۱۴۰۳ ثبت نام کرد
- جهانگیری داوطلب کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری شد
- کریمی داوطلب کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری شد
- قالیباف داوطلب نامزدی انتخابات ریاست جمهوری شد
- چنارانی داوطلب نامزدی انتخابات ریاست جمهوری شد
- بذرپاش، کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری شد
- منظور داوطلب کاندیداتوری انتخابات ریاست‌جمهوری شد
- بذرپاش: قرار من با رئیس جمهور شهید هنوز برقرار است
- شعارها، سوابق و گرایش‌های سیاسی ۸۰ داوطلب انتخابات ریاست‌جمهوری
- عباس عبدی: به نظر می‌رسد که پس از ۱۳۶۰، این اولین دوره‌ای است که روحانیون خود را به‌کلی از انتخابات کنار کشیده‌اند
- آیت‌الله جنتی: همه کسانی که در انتخابات پیش‌رو نقش‌آفرین هستند، رفتار و اخلاق اسلامی را سرلوحه فعالیت خود قرار دهند
- معاون حقوقی ریاست جمهوری: دولت باید در انتخابات بی طرف باشد
- ۱۵ تیر زمان مرحله دوم احتمالی انتخابات ریاست جمهوری است
- امیدوارم در انتخابات کسی نخواهد با شهدا رقابت کند
- جبلی: صداوسیما برای انتخابات تقریباً آماده است
- حدادعادل: طبق برخی نظرسنجی‌ها سطح مشارکت در انتخابات ریاست‌جمهوری بالاتر از انتخابات دور قبل است
- صداوسیما: نامزد‌هایی که امکان تایید صلاحیت خود در انتخابات را زیاد می‌دانند برای آماده‌سازی برنامه‌های ضبطی خود اقدام کنند
- اتمام بررسی صلاحیت داوطلبان انتخابات ریاست جمهوری
- زیدآبادی: انتخابات دو مرحله ای می شود
- جلسه اضطراری جبهه اصلاحات پس از اعلام اسامی نامزدهای چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری
- علی عبدالعلی زاده رئیس ستاد انتخاباتی پزشکیان شد
- جهانگیری: قرار من با مردم پابرجاست
- شجاعان: انتخابات الکترونیکی برگزار نمی‌شود
- برنامه‌های سومین روز تبلیغات نامزدهای ریاست جمهوری در تلویزیون، امروز چهارشنبه ۲۳ خرداد
- شناسه انتخاباتی نامزدها اعلام شد
- مشارکت مردم در انتخابات به «پزشکیان» بستگی دارد
- زریبافان به ستاد انتخاباتی پورمحمدی پیوست
- مسئولین اجرایی انتخابات از رای مردم حفاظت و صیانت کنند
- تصمیم قالیباف درباره قیمت خودرو و بنزین
- دیوارنگاره میدان ولیعصر انتخاباتی شد
- سه انتخابات گذشته برای کشور ما زیبنده نبود
- جلیلی: شعار ما حاصل یک ماه اخیر نیست، یازده سال بر روی آن کار شده است
- دیدار ۶ کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری با رئیس مجلس خبرگان
- پزشکیان: اگر بنزین قرار باشد گران شود باید خودروهایی وارد کنیم که مصرف آنها پایین است
- جلیلی: دولت سایه، دکان و دستگاه نیست
- آشنایی با نمایندگان اقتصادی شش نامزد انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری
- ستاد پزشکیان: ظریف در میزگرد سیاست خارجی، پزشکیان را همراهی خواهد کرد
- رئیس ستاد جلیلی: قصد عقب‌نشینی از انتخابات نداریم
- جبهه انقلاب برای اجماع در انتخابات حرکت را شروع کرده
- شورای نگهبان به انتخابات لطمه زد
- فلاحت‌پیشه: دخالت در امور شخصی مردم پررنگ‌ترین بن‌بست پیش‌روی پزشکیان است
- انتخابات، سیاست خارجی و سوالاتی از کاندیداها
- واکنش دفتر مقام معظم رهبری به برخی نقل قول‌های غیر مستند انتخاباتی
- مبادا هوای نفس باعث شود کنار نروید و اتفاق سال۹۲ تکرار شود
- چرا کاندیداهای اصولگرا برای رای آوردن، زیر حرف های گذشته شان می زنند؟
- نامه دفتر روحانی به جبلی: فرصت پاسخگویی را فراهم کنید
- روس‌ها دوست ندارند، پزشکیان رئیس جمهور شود
- ائتلاف نامزدهای اصولگرا از رویا تا واقعیت
- توصیه عباس عبدی به کسانی که برای شرکت در انتخابات تردید دارند؛ بر اساس درایت تصمیم بگیرید نه کینه و نفرت
- نظام برای اینکه نسل z را از خیابان به صندوق رای بکشاند باید نشان دهد قصد اصلاح اشتباهات قبلی را دارد
- پزشکیان با ظریف و مهدی سنایی به تلویزیون می آید؟
- از فردای انتخابات ریاست جمهوری بورس این تغییر را می‌کند
- برنامه تبلیغاتی امروز کاندیداهای ریاست جمهوری
- زاکانی: قیمت بنزین را از ۳۰۰۰ به ۱۵۰۰ تومان اصلاح می‌کنم
- قالیباف: اینکه گفته می‌شود قانون اقدام راهبردی مجلس مانع توافق شده حرف درستی نیست
- تذکر سیدعباس صالحی به صداوسیما؛چه اشکالی دارد که مقدار تحمل را محدود به ایام انتخابات نکنید؟
- پاسخ صدا و سیما به اعتراض حسن روحانی
- روحانی افشاگری کرد/ به مردم خیانت شد
- قالیباف کاندیدای اصلح جبهه انقلاب تا پایان خواهد ماند
- انتخابات ۸۸؛ شکسته‌شدن حدنصاب مشارکت
- دختر زاکانی: پدرم اصلا خشمگین نیست
- در همایش «وعده سعید، وعده صادق» چه گذشت؟
- نشست « محمد باقر قالیباف » با علما و بزرگان اهل سنت
- ظریف: قدرت چه مزه‌ای دارد که حاضرید بنیان نظام را زیر سوال ببرید؟
- روزنامه اطلاعات : می‌خواهید امیرکبیر رئیس‌جمهور شود یا حاج میرزا آغاسی؟
- مناظره چهارم تغییر کرد
- چرا مناظرات ، نه‌تنها هیجان به انتخابات نداد بلکه هیجان را کشت؟
- فیاض: مردم دیگر عوام نیستند، نمی‌توان کلاه سر مردم گذاشت
- هاشمی: مشارکت بالای ۵۰ درصد به نفع پزشکیان است
- ۲ روش پایداری‌ها برای حذف قالیباف و پیروزی جلیلی
- روزنامه خراسان: در نظرسنجی های ۷۲ ساعت گذشته پزشکیان رشد محسوسی داشته؛ چاره‌ای جز اجماع اصولگرایان وجود ندارد
- شریعتمداری خطاب به نامزدهای اصولگرا: اگر ائتلاف نکنید، رهرو شهید رئیسی نیستید
- با گونه جدید و غریبی از عدم‌مشارکت مواجهیم
- هر همراه، ۲ رای!
- زنگنه از صداوسیما وقت پاسخگویی خواست
- در دیدار مسعود پزشکیان با سید حسن خمینی به مناسبت انتخابات چه گذشت؟
- حمایت جنجالی پناهیان از قالیباف
- روحانی: از برجام خارج نشدیم تا بایدن اعلام کند ما به برجام برمی‌گردیم
نظر شما