20 خرداد که نتیجه احراز صلاحیت بیش از 80 داوطلب ریاستجمهوری از سوی شورای نگهبان به وزارت کشور ارسال شد، نام مسعود پزشکیان در بین پنج نامزد ریاستجمهوری سبب شد اصلاحطلبان بالاخره سیکل حذف خودخواسته خود در میدان رقابتها را متوقف کنند. آنان حالا با همه عِده و عُده خود دور مسعود پزشکیان جمع شدهاند تا دوباره به قدرت برگردند.
در بین شخصیتهایی که در یکهتازی برای پیروزی مسعود پزشکیان تلاش میکند، حضور محمدجواد ظریف که هشت سال در دولت حسن روحانی رهبری و راهبری وزارت امور خارجه را برعهده داشت، همه توجهات را به خود جلب کرده است. ظریفی که تا دیروز در میدان دیپلماسی قرارداد جنجالی برجام را با 1+5 به امضا رسانده بود، امروز در رقابتهای داخلی شهر به شهر برای پیروزی مسعود پزشکیان سخنرانی می کند و تلاش دارد تا مدیران دولت سیزدهم را عامل وضعیت امروز ایران معرفی کند.
در کنار ظریف، عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی دولت حسن روحانی نیز حضور دارد! وزیری که به گفته بسیاری از کارشناسان اقتصادی، وضعیت فلاکتبار امروز نرخ مسکن و اجارهبها به دلیل مدیریت او است. فردی که مسکن مهر را مزخرف خواند و برای مسکن محرومین و مستضعفان آجری روی آجر نگذاشت.
حضور پررنگ وزرا و کارگزاران دولت حسن روحانی در ستادها و میتینگهای انتخاباتی مسعود پزشکیان حتی بیشتر از شخصیتهای طراز اول اصلاحطلب است و بار دیگر دور مسعود پزشکیان جمع شدهاند تا به قدرتی برگردند که سه سال پیش به دلیل ناکارآمدی و عدم توانمندی و به اعتقاد کارشناسان سیاسی، دلخوشی بیش از حد به قرارداد موسوم به برجام، با رأی قاطع مردم به شهید رئیسی در سال 1400 کنار زده شدند و سرمایه اجتماعی اصلاحطلبان را نیز به اغما بردند.
با اینکه گمان میرفت حمایت جبهه اصلاحات ایران از مسعود پزشکیان، زمینه دولت سوم اصلاحات را فراهم آورد؛ اما سخنان، اظهارات و لیدرهای شماره یک تبلیغاتی مسعود پزشکیان، فضا را در یک شرایط ژلهای دولت اعتدال و اصلاحات قرار داده است.
علیرغم اینکه مسعود پزشکیان سعی دارد به همه توصیه اخلاقی کند و تأکید دارد که برای دعوا نیامده است؛ اما محمدجواد ظریف که در دستگاه دیپلماسی مدعی تنشزدایی بود، حالا در حال تنشزایی است. او تلاش دارد شرایط انتخابات را نه چون سال 76 یا 84 و یا 88 بلکه دقیقا شرایط 92 و 96 را بازسازی کند و بازتولید گفتمان برجامیون و غیربرجامیون نیز از این حیث صورت میگیرد.
او درباره سخنان جنجالی خود که به همراه مسعود پزشکیان در میزگرد سیاست خارجی صورت گرفت، گفته است: «چه شده است؟ یک هشت دقیقه من در صدا و سیما صحبت کردم و حالا آنان صبح و ظهر و شب سروصدا میکنند تا مردم صدای حق را نشوند. یادتان رفته بلاتشبیه در بازار شام هلهله میکردند که صدای زینب (س) شنیده نشود و چهارده قرن بعد صدای زینب در گوش زمین و زمان طنینانداز است!»
همه تلاش خود را مصروف میکنند تا رقبایشان را در بازیسازی خود گرفتار کنند. آنان به خوبی درک کردهاند که در دوقطبیسازی بین پزشکیان و قالیباف، آنان مغلوب سوابق اجرایی و کارنامه پروزن او خواهند شد. بنابراین توفیق خود در صحنه انتخابات را دوگانه سیاست و اجتماع میدانند نه اقتصاد.
مسعود پزشکیان نیز در نشست با اعضای اتاق اصناف که یک تشکیلات اقتصادی است، آدرس مشکلات را خارج از کشور میداند و اینگونه میگوید: «در رابطه با سیاست خارجی دکتر ظریف و تیم او آستینها را بالا زدند و دارند کار میکنند. اگر می خواهید شکوفا شوید باید بازار وسیعتر پیدا کنید و بازار وسیع با این وضعیت امکانپذیر نیست. من در مدت کوتاه نمیتوانم روشها را بگویم و نیاز به مشورت با دانشگاهها و انجمنهای علمی دارم. بدون نقشه نمیتوان این راه را رفت.»
او پیشتر نیز گفته بود: «برای من دیپلماسی، مذاکره و توافق ذلت نیست، بلکه یک راه معقول و کمهزینه برای رسیدن به عزت است؛ ما دیگر فرصت نداریم درحالیکه کشورهای منطقه با شتاب در حال توسعه هستند، در بهترین حالت درجا بزنیم.» پزشکیان با بیان اینکه پول نفت ما نباید به جیب قاچاقچیان برود، تأکید کرد: «با تحریم شاید بتوان زنده ماند؛ اما نمیشود پیشرفت کرد؛ با حضور گسترده مردم در انتخابات، قویترین برگ برنده را در مذاکرات به دست خواهیم آورد. انشاءالله با پشتوانه مردمی، احیای برجام، رفع تحریمها و دیگر موانع بانکی مانند FATF شدنی خواهد بود.»
بنابراین همانگونه که اشاره شد، پزشکیان دلش با اصلاحطلبان است؛ اما راهش روحانی است و از این حیث دوقطبی برجام و غیر برجامیون در حال شکلگیری است.
روزنامه خراسان چندی پیش نوشته بود: «اگر اصولگرایان نگاه حیثیتی به این اتفاق داشته باشند و بخواهند مفصل به آن پاسخ دهند، اسیر تاکتیک اصلاحطلبان خواهند شد، چون زمین یا موضع برجام از آن اصلاحطلبان است و افکار عمومی هم در این مورد پیام اصلاحطلبان را معتبرتر از اصولگرایان میداند. محمدجواد ظریف هم در این میان استثناست. نهتنها برند او به سیاست خارجی گره خورده، بلکه در موضوع برجام هم پیامش معتبرترین پیام است.»
این روزنامه تأکید داشت: «بیدلیل نیست که در همان برنامه پیام سنایی و حتی خود پزشکیان درباره برجام جدی تلقی نشد، لذا سرنوشت تقابل نامزدهای اصولگرا با ظریف در موضوع برجام همانند سرنوشت مواجهه زاکانی با برجام خواهد بود، یعنی خود اصولگرایان هم نمیپذیرند که حرف زاکانی درباره برجام معتبرتر از حرف ظریف است، چه برسد به آرای مردد! ازاینرو به نظر میرسد ورود در موضوع برجام یک بازی دو سر باخت برای نامزدهای اصولگراست. هم پیامشان بیاعتبار و هم انتخابات دوقطبی میشود.
طرح موضوع ظریف و برجام در مناظرهها توسط زاکانی یا جلیلی باعث خواهد شد پیام ظریف در یک سطح وسیعتر شنیده شود. حتی اگر پزشکیان در این موضوع دوقطبی نسازد، تقویت پیام ظریف درباره برجام میتواند ضربهای بزرگ به نامزدهای اصولگرا باشد.
سعید آجورلو، کارشناس مسائل سیاسی در همینباره میگوید: «اکنون یقین دارم که ظریف به مرحلهای از شخصیسازی کمپین انتخاباتی رسیده که درکی از آنچه میگوید، ندارد. او رقیب سیاسیاش را با امویان مقایسه میکند؛ با روحیهای سرشار از نزاعطلبی و تقابلجویی و بر همین اساس برخلاف ادعای تنشزدایی اکنون خود تنشزا شده است.»
این کارشناس مسائل سیاسی تأکید دارد: «به این سوالها فکر کنیم؛ اینها اگر به قدرت برسند، دولت و مردم را هزینه انتقامجویی خود نخواهند کرد؟ نامزدهای جبهه انقلاب هنوز خطر تفکر کینهجویانه ظریف و روحانی را اینقدر جدی نمیدانند که از خود بگذرند. تجربه ۹۲ در یک قدمی ما است.»
هیهات من «تنش زایی»
صاحبخبر -
∎