اقتصادآنلاین _ پرستو بهرامی راد: در مناظره‌های ۶ کاندیدای ریاست جمهوری، بارها در خصوص تحریم‌ها و مسائل سیاست خارجی صحبت شده واین در حالی است که شاید موضوع مناظره به هیچ عنوان مربوط به سیاست خارجی نبوده است. از طرفی یکی از مشکلات اصلی کشور موضوع تحریم و عدم به نتیجه رسیدن مذاکرات احیای برجام است.
در چند روز اخیر نیز شاهد حضور پدر برجام، محمدجواد ظریف در کمپین‌های انتخاباتی مسعود پزشکیان هستیم که تا حدودی توجه‌ها را به خود جلب کرده است.
برای بررسی شرایط موضوع سیاست خارجی در انتخابات ریاست جمهوری و راهی که دولت چهاردهم در حوزه سیاست خارجی باید طی کند، اقتصادآنلاین با ساسان کریمی، تحلیلگر مسائل سیاست خارجی به گفتگو پرداخته است.
ما شاهد انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳ هستیم. به نظر می‌رسد موجی که آقای پزشکیان ایجاد کرده در حیطه سیاست خارجی است. با آمدن آقای ظریف کمپین او تغییراتی داشته است. به نظر شما چقدر سیاست خارجی در موج‌سازی کمپین انتخاباتی پزشکیان تاثیرگذار خواهد بود؟
به نظرم این موضوع به خاطر این است که جامعه بیشتر مشکلات خودش را در مسئله سیاست خارجی پیدا می‌کند. یعنی اگر ما مسئله اقتصادی داریم به نظر می‌آید حداقل بخش بزرگی از جامعه، مسئله تحریم‌ها را فارغ از هر شکلی که باید حل یا خنثی شود، در اولویت حل مسئله اقتصادی خودشان می‌دانند. به هر حال این رویکردی است که آن را باید در ادامه رویکرد دولت‌های اصلاحات، آقای هاشمی و حتی آقای روحانی دید. از منظر سیاست خارجی در سند چشم انداز ۲۰ ساله هم آمده که باید تعامل سازنده با همه کشورهای جهان داشته باشیم که به نظر می‌آید اقتضای حل مسائل کشور هم همین امر است.
برخی از کارشناسان از موازنه مثبت و برخی از موازنه منفی در سیاست خارجی صحبت می‌کنند. دولت چهاردهم باید چه راهی را در سیاست خارجی در پی بگیرد؟
کشور سه اصل کلی عزت، حکمت و مصلحت را در مورد سیاست خارجی دارد که آنها را باید دنبال کند و ذیل آنها می‌شود منافع، امنیت و عزت ملی را دنبال کرد. برای اینکه هر کدام از این‌ها را دنبال کنیم، یکسری برنامه لازم است. خطوط کلی را که در قانون اساسی، اسناد بالادستی و سند چشم‌انداز و غیره آمده را نمی‌توان تغییر داد؛ بنابراین قرار هم نیست که تغییر کنند. دکترین اصلی کشور معین است ولی برنامه‌ریزی ذیل این سه اصل باید حول محور تنش‌زدایی باشد و از موضع اهرم کردن مولفه‌های قدرتی که ما امروز داریم برای پیش بردن منافع و امنیت ملی‌مان باید استفاده کنیم.
در خصوص کمپین های انتخاباتی شما چه پیشنهادی به کاندیداها در حوزه سیاست خارجی دارید که با این پیشنهاد شاید بتوانند مردم را ترغیب کنند که در انتخابات شرکت کنند؟
مردم باید این آگاهی را داشته باشند که شرکت کردن در انتخابات حتماً قدرت ملی را برای هر گونه مذاکره و سیاست‌ورزی خارجی افزایش خواهد داد. این خیلی مسئولیت کاندیداها نیست و بیشتر، مسئولیت کارشناسان و رسانه‌ها است. البته کاندیداها در بیانات خودشان همین را می‌گویند و در ادامه نیز خواهند گفت. به نظرم نامزدها توجه داشته باشند که سیاست خارجی نباید بازیچه دست سیاست داخلی قرار بگیرد. در واقع انسجام ملی و پشتیبانی از هر کسی که نماینده ایران است، در محیط سیاست بین‌الملل می‌تواند تنها دستاورد سیاست داخلی و موضوعات انتخاباتی برای سیاست خارجی باشد. اگر قرار باشد اختلاف بیاندازیم یا موضوعات خیلی کلی که در هیچ کجای دنیا مطرح نشده و موجب توسعه هم نمی‌شود را مطرح و بخواهیم چرخ را از اول اختراع کنیم، قطعا به نفع مردم نیست و سیاست کشور هم این نیست.
حتی در دولت آقای رییسی که منتسب به اصولگرایان سنتی و راست‌گرا به معنی عرفی کلمه بودند، باز هم می‌بینید که همان سیاست قبلی از جهت احیای برجام و توسعه روابط و غیره دنبال شد. اینکه چقدر موفق بودند و چقدر ناموفق مسئله کارگزاری است ولی اصل حاکم بر سیاست خارجی همان تنش‌زدایی و توسعه روابط در راستای تعامل سازنده با همه جهان است.
شما در تیمی که قبل از مناظره تلویزیونی آقای پزشکیان در خصوص سیاست خارجی در کنار ایشان حضور داشتند، دیده شدید. نظر شما در خصوص آن مناظره چیست و اینکه فکر می‌کنید حضور آقای ظریف در کمپین آقای پزشکیان چه تاثیری در کمپین او خواهد داشت؟
نه آقای ظریف عضو ستاد آقای پزشکیان است و نه بنده. ولی آقای ظریف در کمپین هستند. من کارشناس هستم و از بنده مشورت می‌خواهند و مثل هر کارشناسی راجع به جزییات موضوعات هسته‌ای، برجام و سیاست خارجی نظر می‌دهم؛ ولی به این معنی نیست که در کمپین خاصی باشم. واقعیت این است که آقای ظریف در جامعه به عنوان یک سیاست‌مدار و دیپلمات بسیار قدبلند در تاریخ معاصر کشور و جهان شناخته می‌شوند. قاعدتاً حضور او وزن سیاست خارجی را در کل انتخابات و در کمپین آقای پزشکیان افزایش و ارتقا می‌دهد که اکنون شاهد این اتفاق هم هستیم. البته آن‌هایی که متخصص کمپین‌های انتخاباتی هستند می‌گویند ممکن است که این موج فروکش کند ولی واقعیتش این است که سیاست خارجی منشا بسیاری از مشکلات کشور است و این را همه می‌دانند. در سطح بالای نظام گفته شده فشارهای ظالمانه و تحریم‌های ناجوانمردانه باید به هر حال خنثی شود و اگر می‌توان رفعش کرد، حتی یک ساعت هم نباید دریغ کرد. بنابراین به نظر می‌آید مسئله سیاست خارجی در ذات خودش یک محور اصلی است و حضور کارشناس برجسته‌ای مثل آقای ظریف که استاد دانشگاه تهران است وضمناً سوابقش در ۴۰ سال گذشته در جمهوری اسلامی بی‌بدیل بوده، قطعاً می‌تواند وزن سیاست خارجی را پررنگ و نمایان کند.
∎
نظر شما