پیش از این ۲۳ دوره نمایشگاه لوازم خانگی در ایران توسط شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران (که زیر نظر سازمان توسعه تجارت و همچنین وزارت صمت قرار دارد) و با همکاری انجمن ملی صنایع لوازم خانگی ایران برگزار شده که کمک بزرگی برای به نمایش گذاشتن توانمندی‌ها و نوآوری‌های شرکت‌های تولیدی در این حوزه بوده است. نمایشگاه آینده نیز از ۱۹ تا ۲۲ مردادماه امسال برگزار خواهد شد. اما در حالی که به برگزاری بیست و چهارمین نمایشگاه لوازم خانگی نزدیک می‌شویم، برخی اخبار حکایت از آن دارد که چند انجمن دیگر مرتبط با صنعت لوازم خانگی کشور به دنبال ورود به بخش اجرایی این نمایشگاه هستند که همین موضوع بحث‌برانگیز شده است. دبیرانجمن ملی صنایع لوازم خانگی ایران در گفت‌وگو با روزنامه «دنیای‌اقتصاد»، در خصوص دلایل حضور و همکاری این انجمن برای برگزاری نمایشگاه‌ها و همچنین دیگر مسائل و مشکلات کلان این صنعت صحبت کرده است.

عباس هاشمی ابتدا در خصوص مباحث مربوط به برگزاری نمایشگاه لوازم خانگی گفت: انجمن صنایع لوازم خانگی ایران سابقه و تجربه برگزاری 23 دوره برگزاری نمایشگاه را دارد و طبق آمار در این خصوص موفق بوده است. سازمان توسعه تجارت مدتی پیش اعلام کرد که طبق دستورالعمل داخلی وزارت صمت، بهتر است اتحادیه‌ها و انجمن‌ها در برگزاری نمایشگاه‌ها ورود نکرده و شرکت‌های خصوصی در این امر دخیل باشند. به همین دلیل بنا به توصیه شرکت سهامی نمایشگاه‌ها، سازمان توسعه تجارت و وزارت صمت، ما شرکتی با نام «فیدار»را به عنوان بازوی اجرایی انجمن لوازم خانگی ایران در بخش نمایشگاهی، صادرات و سایر کارهای اجرایی تاسیس و ثبت کردیم که این اتفاق کاملا قانونی بوده است.

وی در همین خصوص ادامه داد: در سال‌هایی که انجمن، نمایشگاه بین‌المللی لوازم خانگی را برگزار کرد، ما همیشه از مشارکت و همفکری سایر انجمن‌های حاضر در این صنعت استقبال کردیم اما در سال‌های اخیر برخی از همان دوستانی که در گذشته و در انتخابات داخلی هیات‌مدیره انجمن ملی لوازم خانگی رای لازم را نیاوردند، حالا به دنبال ورود به بحث برگزاری نمایشگاه هستند. این در حالی است که انجمن ملی صنایع لوازم خانگی با 43 سال فعالیت، 330 عضو دارد و تنها تشکلی است که در فهرست ملی اتاق بازرگانی ایران ثبت شده ولی سایر انجمن‌ها تعداد اعضای بسیار کم و نازلی دارند و سابقه فعالیت آنها نیز بسیار کمتر است. بنابراین برخی شیطنت‌ها و تخریب‌ها برای برگزاری نمایشگاه لوازم خانگی که شاهد آن هستیم ناعادلانه و غیر‌منطقی است.

دیگران مجاز نیستند

دبیرانجمن ملی صنایع لوازم خانگی ایران در خصوص تلاش انجمن‌های دیگر برای برگزاری نمایشگاه تصریح کرد: انجمن‌های دیگر که به دنبال برگزاری نمایشگاه هستند قادر نخواهند بود در این خصوص مجوزهای لازم را از اتاق بازرگانی و سازمان توسعه تجارت دریافت کنند. طبق قانون، وقتی انجمنی در یک صنعت و حوزه خاص مجوز فعالیت از اتاق بازرگانی را دریافت کرد، اتاق بازرگانی نمی‌تواند برای انجمن دیگری در همین حوزه مجوز ثبت صادر کند. بنابراین به نظر می‌رسد تلاش دوستان برای ورود به برگزاری نمایشگاه بی‌فایده است و امسال نیز بیست و چهارمین دوره نمایشگاه از طریق شرکت فیدار برگزار خواهد شد.

پتانسیل غیر‌انرژی‌بر

این کارشناس صنعت لوازم خانگی کشور گفت: سال قبل در نمایشگاه لوازم خانگی، کالای انرژی‌بر از غیر‌انرژی‌بر جدا شد که طبق تحقیق‌های کارشناسی شده این تصمیم به صنعت لوازم خانگی آسیب وارد خواهد کرد. باید در نظر داشت که بابت صادرات لوازم خانگی غیر‌انرژی‌بر پتانسیل خوبی وجود دارد و به لحاظ در دسترس بودن و وجود مواد اولیه این کالاها در کشور نیز شرایط خوبی برای تولید و صادرات آن وجود دارد. در نمایشگاه‌های قبل نیز قراردادهای متعددی برای لوازم خانگی غیر‌انرژی‌بر با شرکای خارجی منعقد شد. پس این قیبل کالاهای غیر‌انرژی‌بر نیز بخش مهمی از لوازم خانگی هستند که بازدیدکنندگان زیادی در نمایشگاه از این کالاها استقبال می‌کنند. متاسفانه در همین بخش نیز تخریب و شیطنت‌هایی از سوی برخی افراد وجود دارد که مانع از رشد تولید این کالا در کشور می‌شوند.

هدف مهم نمایشگاه آینده

هاشمی مهم‌ترین اهداف نمایشگاه آینده را تشریح کرد و ادامه داد: هر سال سعی می‌کنیم عنوان و محورهای نمایشگاه لوازم خانگی را با توجه به موانع و دستاوردهای مهم آن اعلام و اهداف را تعیین کنیم. امسال یکی از محورهای مهم و اساسی ما در خصوص نمایشگاه، اتصال به زنجیره جهانی ارزش و تامین است. به همین دلیل سعی کردیم تمام مشارکت‌کنندگان را که از خارج کشور در این نمایشگاه حاضر می‌شوند بیشتر در بحث فناوری و تکنولوژی روز دنیا، تولید قطعه، روش‌های نوین تولید و... داشته باشیم. با توجه به محدودیت‌های تحریم که برای صنعتگران و صادرکنندگان کشور وجود دارد، این استراتژی می‌تواند موثر و مفید باشد. این درحقیقت وظیفه ملی انجمن محسوب می‌شود.

وی گفت: اما انجمن یک وظیفه بنگاهی نیز دارد و آن این است که سعی کردیم هیات‌های تجاری را از کشورهایی انتخاب کنیم که جمعیت زیادی داشته باشند، بازار بزرگی داشته باشند و کشورهایی باشند که با توجه به محدودیت‌های تحریم بتوانیم با آنها تجارت داشته باشیم و بازارهای جدید را هم ایجاد کنیم. در حال حاضر بیشتر تمرکز خود را بر فرآیند فروش و بهبود گردش مالی واحدهای تولیدی قرار دادیم چرا که کاهش قدرت خرید مردم و رکود در بازارها باعث کاهش تولید نیز شده است. در این خصوص با شبکه بانکی کشور وارد مذاکره شدیم که در نمایشگاه امسال برای اولین بار شبکه بانکی هم حضور داشته باشد تا با برگزاری سمینارها و پنل‌های مختلف، بهترین راهکار را برای بهبود رکود بازار و توسعه تامین مالی داشته باشیم. خوش‌بین هستیم که در زمان برگزاری نمایشگاه امسال بانک‌ها از طرح‌های جدید برای کمک به واحدهای تولیدی رونمایی کنند. همچنین قصد داریم اتاق‌های بازرگانی را بیشتر درگیر نمایشگاه کرده تا از پتانسیل ارتباطات آنها نیز استفاده لازم را داشته باشیم.

ادامه مشکل تخصیص ارز

دبیرانجمن ملی صنایع لوازم خانگی ایران با اشاره به برخی مشکلات و موانع در مسیر صادرات گفت: از وزارت صمت و خصوصا محمد‌مهدی برادران معاون این وزارتخانه به دلیل نگاه ویژه به صنایع تولیدی تشکر می‌کنیم. اما با وجود تلاش این وزارتخانه برای بر‌طرف شدن مشکل عدم‌تخصیص ارز به صنایع و بنگاه‌ها برای خرید مواد اولیه، این اتفاق اما به خوبی رخ نداده است. واقعیت این است که بانک مرکزی و شبکه بانکی کشور تلاش لازم را برای سرعت بخشیدن به روند تخصیص ارز نداشته‌اند. این درحالی است که تعدد سامانه‌ها در کشور و عملکرد فرآیند بررسی مسائل ارزی جزیره‌ای شده است. از ابتدای سال به ندرت و 15 تا 20‌درصد ارز تخصیصی خرید مواد اولیه در اختیار واحد‌های تولیدی قرار گرفته است. در نتیجه این شرایط برای تولیدکننده مطلوب نیست و باعث ایجاد مشکلاتی شده است.

بنابراین تقاضا داریم روند تخصیص ارز سرعت بیشتری داشته تا شاهد استمرار تولید لوازم خانگی باشیم. این درحالی است که صنعت لوازم خانگی از یکسو با مشکل تخصیص به موقع ارز مواجه شده و از سوی دیگر اجازه افزایش قیمت کالا نیز داده نمی‌شود که هر دو این موارد می‌تواند به سرمایه‌گذاری در این حوزه آسیب وارد کند. وی در مورد افزایش قیمت‌ها نیز گفت: باید تورم، افزایش دستمزدها، تغییرات نرخ ارز، افزایش قیمت مواد اولیه و سایر مواردی را که برای تولیدکننده ایجاد هزینه می‌کند نیز در نظر گرفت. بنابراین با این هزینه‌ها چطور می‌شود انتظار داشت که محصول نهایی با افزایش قیمت مواجه نشود؟ تغییر در این دو مورد تخصیص ارز و بهینه‌سازی و تعدیل قیمت نهایی کالا از دست وزارت صمت خارج است و خصوصا بحث قیمت‌گذاری حاکمیتی شده است.

زنگ خطر رفع تعهد ارزی

عباس هاشمی در خصوص مشکل رفع تعهد ارزی برای صادرکنندگان کالا و به‌خصوص لوازم خانگی هشدار داد و گفت: یک زنگ خطر بزرگ در صنعت لوازم خانگی کشور وجود دارد. از یکسو از جهش تولید صحبت می‌شود و در همین حال از سوی دیگر تقاضا برای بازار داخلی نیز محدود شده است. بنابراین تولیدکننده چاره دیگری  جز صادرات ندارد. فارغ از اینکه صادرات هر کالا با توجه به سطح تکنولوژی، قیمت تمام‌شده، بازارهای هدف، افزایش قدرت رقبا و... یک بحث است و بحث دیگر این است که فرآیند اجرا اشکال دارد. به این ترتیب که این انتظار وجود دارد که ارز حاصل از صادرات باید در سامانه نیما عرضه شود.

در این خصوص ما به وزیر صمت پیشنهاد دادیم که بررسی شود تا به میزان ارز استفاده شده واحدها که همه آن شفاف و در سامانه تجارت نیز ثبت شده، از صادرکننده درخواست رفع تعهد ارزی داشته باشند. با این حساب هر تولیدکننده‌ای عمق ساخت داخل آن بیشتر است متحمل ضرر بیشتری خواهد شد. این درحالی است که کل رقم سالانه صادرات لوازم خانگی ایران از 350 میلیون دلار عبور نمی‌کند. در همین حال تولیدکننده بخشی از ارز موردنیاز خود را از بازار آزاد تهیه می‌کند. به همین دلیل و البته دلایل دیگر صادرات ما در لوازم خانگی کاهش محسوسی داشته است. وی ادامه داد: به عنوان یک کارشناس قول می‌دهم اگر دولت این تسهیل‌گری را در صنعت لوازم خانگی انجام دهد، در عرض سه سال صادرات لوازم خانگی از یک میلیارد دلار عبور خواهد کرد.

اهمیت اقتصاد آزاد و عوامل موفقیت

دبیر انجمن ملی صنایع لوازم خانگی ایران در پایان و در خصوص عوامل مهم موفقیت در حوزه لوازم خانگی گفت: باید ارزیابی کنیم در کجای دنیا قرار داریم. اتصال به شبکه جهانی تامین و دریافت تکنولوژی‌های جدید از عوامل مهم موفقیت و پیشرفت در صنعت لوازم خانگی هستند که باید به آنها دسترسی داشته باشیم. در مرحله بعدی خواه‌ناخواه باید در آینده به سمت اقتصاد آزاد برویم که در آن آزادی واردات و صادرات، تک‌نرخی شدن ارز، سیستم قیمت‌گذاری به روش عرضه و تقاضا و بسیاری از موارد دیگر که در اقتصاد آزاد وجود دارد، بستر را فراهم می‌کند تا صنایع ما شکوفا شوند.