صاحب‌خبر - الهه آرانیان- علیرضا قربانی پس از اجرای کنسرت در کاخ چهلستون و کاخ سعدآباد، این‌بار در تخت جمشید به مدت سه شب روی صحنه می‌رود؛ خبری به شدت هیجان‌انگیز که باعث شد در همان دقایق اولیه، همه بلیت‌های این کنسرت به فروش برسد. در سال‌های اخیر، خواننده‌ها و هنرمندان موسیقی از فضای بسته و محدود سالن‌ها و تالارهای کنسرت به سمت اجرا در فضاهای باز، به‌ویژه محوطه آثار تاریخی روی آورده‌اند. همایون شجریان، سهراب پورناظری، روزبه نعمت‌اللهی و... هم پیش از این کنسرت‌هایی در کاخ سعدآباد و عالی‌قاپو اجرا کرده‌اند. این در حالی است که عده‌ای از کارشناسان و متخصصان میراث فرهنگی، مخالف برگزاری این رویدادها در محوطه بناهای تاریخی هستند و این نگرانی وجود دارد که ممکن است به این آثار آسیب برسد؛ اما گروهی هم معتقدند که اگر آیین‌نامه‌های حفاظت از بنا و تناسب رویداد با بنای انتخاب‌شده رعایت شود، اجرای کنسرت در این فضاها منعی ندارد. همان‌گونه که هم‎اکنون در کشورهایی مانند ایتالیا و فرانسه این اتفاق می‌افتد. به انگیزه اجرای کنسرت علیرضا قربانی در تخت جمشید، از چند برنامه موسیقی که در چند سال اخیر در بناهای تاریخی ایران اجرا شده‌اند، نوشته‌ایم. 3 شب پرشکوه موسیقی در تخت جمشید علیرضا قربانی که بیش از یک سال به دنبال مجوز برگزاری کنسرت در تخت جمشید بود، بالاخره موفق شد و 9 تا 11 تیرماه، ساعت 20:30 در این مکان پرشکوه و تاریخی روی صحنه می‌رود. بلیت‌های این کنسرت از 300 تا 750هزار تومان قیمت‌گذاری شده‌اند. امیرحسین سمیعی، مدیر دفتر موسیقی درباره کنسرت علیرضا قربانی در تخت جمشید به خبرگزاری برنا گفته‌است: «الحاق فضاهایی که می‌تواند به افزایش ظرفیت برپایی کنسرت موسیقی در کشور کمک کند، یکی از راه‌های برون‌رفت از هزینه‌های سنگین برگزاری کنسرت‌هاست و با تحقق این امر به کاهش هزینه‌های برگزاری کنسرت کمک خواهد شد و از سوی دیگر تعداد بیشتری از مردم می‌توانند در برنامه‌های فرهنگی و هنری حضور پیدا کنند». سمیعی این نکته را هم اضافه کرده که به زودی همه فضاهای باز که ظرفیت میزبانی رویدادهای هنری را دارند، به ظرفیت موسیقی کشور اضافه خواهند شد. علیرضا قربانی، پیش از این هم سابقه اجرای کنسرت در بناهای تاریخی را داشته‌است؛ او در مرداد 98 در کاخ چهلستون اصفهان و در خرداد و تیرماه 1402 در محوطه کاخ سعدآباد تهران برنامه اجرا داشت. پرواز همای با «شیدا» در کاخ نیاوران محوطه بازِ مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران در آخرین شب‌های خردادماه امسال میزبان اپرای پرواز همای با نام «شیدا» بود که با استقبال خوب مخاطبان هم مواجه شد. اُپرای «شیدا» داستان عاشقانه یهودای آوازخوان و شیدا (دختر شاه طهماسب) است که قربانی خشم و قدرت‌طلبی قزلباش‌ها می‌شود؛ داستان‌ها و روایت‌هایی که در منابع تاریخی به آن‎ها پرداخته شده و حالا در این اُپرا، روایتی جدید بر اساس مستندات تاریخی به بیننده ارائه می‌شود. بازیگران حاضر در اپرای «یهودا و شیدا» این‌ها بودند: محمدحسین صفری در نقش وحشی بافقی، امیر کربلایی‌زاده در نقش شاه‌طهماسب، نادر فلاح در نقش چوها سلطان، آرزو نبوت در نقش پریخان، پیمان رضوی در نقش قباد، آیدا اشجعی در نقش شیدا و لاله کریمی در نقش مهربانو. پرواز همای پیش از این هم دو اپرای «حلاج» و «موسی و شبان» را در محوطه کاخ سعدآباد به صحنه برد. تصویر موسیقی بناهای تاریخی در «تار و تاریخ» البته همیشه این‌طور نیست که هنرمندان موسیقی، محوطه بناهای تاریخی را به صحنه اجرا تبدیل کنند. گاهی هم هنرمندان این حوزه برای یک بنای تاریخی که میراث فرهنگی و تمدنی است، قطعه موسیقی می‌سازند و با حضور در آن‌ محل، اثرشان را ضبط می‌کنند. یکی از این هنرمندان خوش‎ذوق، میدیا فرج‌نژاد، آهنگ‎ساز ایرانی است که در پروژه بزرگ «تار و تاریخ»، قطعاتی شنیدنی برای اماکن و بناهای تاریخی کشورمان ساخته و ضبط کرده‌است. او حدود سه سال است که مشغول پروژه «تار و تاریخ» است و تا به حال دو آلبوم از این قطعات را منتشر کرده و به زودی آلبوم سوم هم در دسترس علاقه‌مندان قرار می‌گیرد. فرج‌نژاد و بیش از 30 هنرمندی که او را در این پروژه همراهی می‌کنند، به بناها و آثار تاریخی فراوانی در ایران سر زده‌اند از جمله: شهر سوخته، آرامگاه فردوسی، قلعه دختر کرمان، قلعه گلاب خوزستان، بیشابور و معبد آناهیتا، دژ تابران، هارونیه و... . او درباره این پروژه و سختی‌هایی که در این مسیر با آن‌ها مواجه شده، چندی قبل به خراسان گفته بود: «روند کار به این صورت است که بنایی را از یک منطقه کشور انتخاب می‌کنم و بر اساس اتفاقاتی که در آن منطقه افتاده است، آن بنا را به تصویر موسیقایی می‌کشم. تاکنون بیش از 30 اثر ضبط‌ شده است و این سفرها تا ساخت 80 قطعه تابلوی موزیکال ادامه دارد. دغدغه اول من میراث فرهنگی است و از میراث ناملموس که موسیقی است، استفاده می‌کنم تا در حد توان به حفظ میراث فرهنگی ملموس کشور کمک کنم. ما بیشتر به دنبال معرفی آثار تاریخی هستیم که شاید تعداد زیادی از مسئولان میراث فرهنگی از وجود آن‌ها کمتر خبر داشته یا غافل شده باشند و به همین دلیل این آثار در معرض تخریب قرار گرفته است». سال گذشته اولین آلبوم «تار و تاریخ» در رقابت بین‌المللی گلوبال موزیک اواردز در بخش بهترین نوازندگی و بهترین موسیقی فولک معاصر ایرانی دو مدال طلا دریافت کرد. سفر به تاریخ با «تار ایرانی» از دیگر هنرمندانی که موسیقی ایرانی را با تاریخ و فرهنگ ایرانی پیوند زد، علی قمصری، نوازنده تار و آهنگ‎ساز است. این هنرمند متولد 1362 است و آموختن موسیقی را در هنرستان موسیقی آغاز کرد. قمصری وقتی 22 ساله بود، آلبوم «نقش خیال» با صدای همایون شجریان را آهنگ‎سازی کرد و این آغاز شهرت او بود. یکی از فعالیت‌های این نوازنده سرشناس تار، پروژه «تار ایرانی» است که در آن با سفر به شهرهای ایران و اماکن تاریخی و فرهنگی شهرهای مختلف کشورمان، به نوازندگی تار می‌پردازد و حاصل هر اجرا را در قالب ویدئو به اشتراک می‌گذارد. قمصری در قالب پروژه «تار ایرانی» به شهرهایی مانند قزوین، تهران، شیراز، تبریز، اردبیل، کردستان، کرمانشاه، ایلام، خرم‌آباد، بروجرد، سنندج، صحنه، کنگاور، قوچان، گرگان، خوزستان، تربت‌جام، شهرکرد، مشهد، نیشابور، توس، بجنورد، بهشهر، بابل، یزد، کرمان، میبد، رشت، شوشتر، ساری و مهاباد سفر کرده و در بناهای تاریخی و اماکن فرهنگی این شهرها تار نواخته‌است.∎​