به گزارش اقتصادنیوز، مسعود پزشکیان، مصطفی پورمحمدی، سعید جلیلی، علیرضا زاکانی، امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی و محمدباقر قالیباف، 6 نامزد تأیید صلاحیت‌شده روز دوشنبه 28 خردادماه در نخستین مناظره تلویزیونی که با رویکرد اقتصادی برگزار شد، دیدگاه‌های خود را درباره موضوعات مورد سوال مطرح کردند. هر چند هر یک از نامزدها مخاطب سوالات مشترک قرار گرفتند و از سوی دیگر -بنابر تاکید مقامات صدا و سیما-  ساختار مناظرات به نحوی چیده شد که نامزدها کمترین فرصت برای شخصی کردن موضوعات را داشته باشند، اما باز هم نامزدها طی مناظره بارها یکدیگر را مورد خطاب قرار داده و در اغلب موارد یکدیگر را مورد انتقاد قرار دادند.

اقتصادنیوز در این گزارش به روش تحلیل محتوا به بررسی فراوانی اسامی نامزدها طی مناظره اول که حدود 4 ساعته به طول انجامید پرداخته است. بررسی اقتصاد نیوز نشان می‌دهد در این مناظره در مجموع کاندیداها، 32 بار نام رقیبان خود را برده و آنان را مورد خطاب قرار دادند. 

زاکانی؛ میدان‌دار نقد و طعنه به نامزدها

در این میان «علیرضا زاکانی» بیش از سایر نامزدها، رقیبان خود را در اظهاراتش خطاب قرار داده و از آنان نام برد. به عبارتی او میدان دار پرسش از نامزدها یا پاسخ به آنها در مناظره اول بوده است چه آنکه زاکانی در مجموع 19 بار از 3 نامزد رقیب خود نام برد؛ 11 بار از مسعود پزشکیان، 4 بار محمدباقر قالیباف و 4 بار هم از مصطفی پور محمدی. یعنی در مجموع بیش از 59 درصد مخاطب قرار گرفتن نامزدها در مناظره اول را علیرضا زاکانی به تنهایی انجام داد.

نکته دیگر آنکه بررسی جهت‌گیری اظهارات زاکانی که حاوی اسامی این سه نامزد بوده، نسبت به هر 3 نامزد، اغلب منفی است. مثلا او 11 بار با ادبیات نقد و اغلب طعنه‌آمیز، پزشکیان را مورد خطاب قرار داد و تنها یک بار در پاسخ به پزشکیان، به او توضیح داد. برای نمونه می‌توان به این جمله زاکانی اشاره کرد: «مطالبی که آقای پزشکیان می‌فرمایند به این می‌ماند که بگوییم سلامت چیز خوبی است. ببینید سلامت چیز خوبی است. نه سلامت چیز خوبی است، پیشگیری از بیماری و مواجهه درست با بیماری همه مواردی است که به عنوان یک پزشک باید نسبت به آن توجه داشته باشیم. نکته‌ای که وجود دارد این است که فرمودند که می گوییم اله می کنیم. نه آقای پزشکیان ما اله کردیم...». زاکانی در جای دیگر گفت: « آقای پزشکیان نکات کلی را گفتند و درواقع همه چیز را به همه چیز گره زدند و معلوم نیست چه شد. تهش درآمد که نمی‌توانیم. بنده تعجب کردم که چگونه ایشان نامزد انتخابات ریاست جمهوری شدند. اسباب تعجب است!». یا در جملات بعد که پزشکیان و پورمحمدی را مخاطب قرار داد؛ یک جا گفت که «آقای پزشکیان و پورمحمدی نیز به نظرم موضوع ترکیه‌ای که گفتم را یک بار دیگر مرور کنند!» و در زمانی دیگر تاکید کرد: « آقای پزشکیان و آقای پورمحمدی اگر به مردم اعتماد کنیم آنها می‌آیند و کمک می کنند. مشکل ما هستیم که ممکن است از مردم حرف بزنیم اما رفتارهای ما با عمل ما فرق کند. این بد است.»

زاکانی حتی محمدباقر قالیباف را که هردو با خواستگاه اصولگرایی وارد انتخابات شده اند را نیز مورد انتقاد قرار داد؛ البته نه با ادبیات طعن. او که در اظهاراتش 4 بار از قالیباف نام برد، در یک نمونه خطاب به او اینگونه گفت: «در خصوص اینکه آقای قالیباف گفتند باید بگویم که نقدینگی نیز دستوری نیست که با قانون نیز  به زیرمجموعه‌ها و بنیان‌های کشور سرمایه گذاری شود. مگر نقدینگی دست ما است؟» در جمله ای دیگر زاکانی درباره قالیبا گفته بود: «آقای قالیباف گفتند نقدینگی ۲۶ برابر شده است. من معتقدم که اصل نقدینگی مفید است.» به این ترتیب قالیباف با رویکرد نو اصولگرایی، با حضور مسعود پزشکیان در مناظره، از گزند انتقادهای تند رقیبان اصولگرا جان به در برد.

منطقه امن انتقادات زاکانی

نکته جالب اینکه 2 نامزد در منطقه امن اظهارات زاکانی قرار داشتند؛ به عبارتی او نام سعید جلیلی و قاضی زاده هاشمی را هرگز در اظهارات، سوالات و انتقادات خود مطرح نکرد.

بررسی اقتصادنیوز نشان می دهد که اگرچه علیرضا زاکانی خودش 19 بار سایر نامزدها را در مناظره مورد خطاب قرار داد اما فقط یکبار مخاطب واقع شد و آن هم کسی نبود جز مسعود پزشکیان. او نیز به زبان طعن: « از برادرمان آقای زاکانی می‌خواهم که لطف کند قرارداد با چین را شفاف کند و بگویند پولش را از محل بانک مرکزی ایران در چین است یا از منابع کشور چین است یا از فایناس چینی است به چه نحوی است؟ تخلفاتی که در شهرداری شکل می گیرد.»

جلیلی در حاشیه امن

البته بررسی اقتصادنیوز نشان می دهد که سعید جلیلی نه تنها از سوی زاکانی بلکه از سوی هیچ یک از نامزدها مورد خطاب واقع نشد. 

با این حال او مسیر خلاف زاکانی را در پیش گرفت و تنها یک بار، از یک رقیب نام برد؛ آن رقیب، البته پزشکیان که درجریان سیاسی مقابل او قرار دارد نبود. جلیلی از یک بارخطاب به مصطفی پورمحمدی موضوعی را مطرح کرد و البته به دولت حسن روحانی تاخت. سعید جلیلی گفت:« آقای پورمحمدی گفت چرا برنامه ششم اجرا نشد؟ چون آن دولت اعتقادی به برنامه نداشت و گفت من برنامه نمی‌نویسم و مجلس نوشت.»

 مصطفی پورمحمدی هم فقط یک بار از رقیب نام برد و او کسی نبود جز محمدباقرقالیباف.

پزشکیان؛ رکورددار طعن و انتقاد رقیبان

بررسی اقتصادنیوز نشان می دهد که مسعود پزشکیان رکورددار طعن و انتقاد رقیبان در مناظره اول بوده است که در مجموع 14 بار نامزدهای دیگر نامش را برده و مطالبی را خطاب به وی مطرح کردند. در جریان مناظره اول اغلب  اظهاراتی که خطاب به پزشکیان مطرح شده با جهت گیری منفی و انتقادی بوده و علیرضا زاکانی در راس منتقدین پزشکیان در مناظره اول قرار می گیرد. او 11 بار در اظهاراتش پزشکیان را خطاب کرد. 

دومین نام پرتکرار در مناظره اول، محمدباقر قالیباف است که در مجموع 8 بار نامش برده شد؛ 4 بار از سوی زاکانی، 3 بار از سوی پزشکیان و یکبار هم از سوی پورمحمدی. 

با این همه باید دید که دست فرمان نامزدها، در مناظره دوم چگونه خواهد بود؛ مناظره ای که احتمالا به دلیل نزدیک شدن به انتخابات و داغ شدن فضای رقابت ها، به فضایی جدید و داغ تر نسبت به مناظره اول تبدیل خواهد شد.