خبرگزاری آریا- انسان‌ها سالانه 352میلیون تن گوشت مصرف می‌کنند و انتظار می‌رود به دلیل رشد جمعیت جهان، افزایش درآمد و افزایش اشتها برای مصرف گوشت این رقم تا سال 2050 به بیش از 550 میلیون تن برسد. این یک مشکل بزرگ برای تلاش ها جهت کنترل و مبارزه با تغییرات آب و هوایی است.دام ها در حال حاضر مسئول 14.5 درصد از انتشار گازهای گلخانه ای جهانی هستند. این گازهای گلخانه ای عمدتاً با تولید خوراک برای حیوانات و توسط خود گاوها ایجاد می شود که گاز گلخانه ای قوی متان را از انتهای دستگاه گوارش شان آزاد می کنند. برای تعدیل این سندرم؛اصطلاح "انتقال پروتئین" به انتقال از دنیای مصرف کننده گوشت قرمز سنگین به یک سیستم غذایی گیاهی تر اشاره دارد. امروزه، موضوع گذار از گوشت قرمز یک بحث رو به رشد در کل ادبیات تحول سیستم غذایی و یک بحث نمادین است . به‌عنوان مثال، استفاده از رژیم غذایی مرجع سالم جهانی که توسط گزارش " EAT-Lancet"حمایت می‌شود، نیازمند کاهش بیش از 50 درصدی مصرف جهانی گوشت قرمز در درجه اول با کاهش مصرف بیش از حد در کشورهای با درآمد بالامیباشد. برای جایگزینی گوشت قرمز، سیستم های جایگزین مبتنی بر پروتئین، به طور فعال در تعداد فزاینده ای از کشورها از جمله آلمان، کره جنوبی، بریتانیا، یا هلند تبلیغ می شود اما با تمامی این مباحث. در این میان، تولید جهانی گوشت طی سال های اخیر نیز به سرعت افزایش یافته است.درآمد حاصل از صنعت جهانی گوشت در سال 2024 به 1472 میلیارد دلار می رسد و انتظار می رود سالانه 6.24 درصد رشد نماید. حتی با افزایش قیمت ها، مصرف کنندگان از مصرف گوشت دست برنداشته اند. در عوض، برای صرفه جویی در هزینه هایشان، نوع گوشت، اندازه برش و مارک گوشت را تغییر داده اند.امروزه تصمیمات خرید بر اساس ارزش از نظر قیمت، راحتی و سایر ویژگی های حیاتی هدایت می شوند. افزایش مصرف مواد غذایی و نوشیدنی های بسته بندی شده با استفاده از فرآیندهایی مانند نمک زدن و دودی کردن برای طعم دادن، پیشرفت های چشمگیری داشته است.روندهای جدید در بخش گوشت، مانند ترکیب طعم، تغییر ارگانیک، استراتژی دیجیتال، اتوماسیون و پویایی بازار، قرار است تولید گوشت و لبنیات را به گونه ای تغییر دهد که سبک زندگی و ترجیحات مصرف کننده ، مستمرا در حال تغییر باشد.آمارها و داده های سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد نشان می دهد که تولید جهانی گوشت از دهه 1960 پنج برابر شده است .با وجود بسیاری از اختلالات زنجیره تامین مواد غذایی در طول همه گیری، مصرف گوشت منجر به کاهش مصرف گوشت نشد. حال اینکه، مردم بیش از هر زمان دیگری گوشت مصرف می کنند. هم رشد جمعیت و هم تغییرات جمعیتی منجر به افزایش تقاضای بازار شده است.با این حال، بخش گوشت به سمت پایداری در مکانیزم های تولید، شیوه‌های اخلاقی تر و روش‌های جایگزین تولید پروتئین برای برآورده کردن خواسته‌های آینده تغییر می‌کند.با افزایش درآمد در سهام شرکتهای گوشتی و نوآوری های فناورانه در صنعت غذا و نوشیدنی آسیایی ، الگوهای مصرف مواد غذایی و پویایی بازار تغییر کرده است. مثلا گوشت های آماده، امروزه یک روند داغ در صنعت گوشت است و طبق گزارشی که توسط" Straits Research " منتشر شده است، نیمی از جمعیت جهان برای تامین نیاز روزانه پروتئین خود به گوشت متکی هستند . بنابراین، گوشت های آماده در حال تبدیل شدن به یک روند داغ است.با وجود طیف وسیعی از محصولات گوشتی طعم‌دار آماده در بازار، انتظار می‌رود حجم آن تا سال 2028 به 98.8 میلیارد برسد . انتظار می رود بازار غذاهای آماده در سال 2024 رشد 5.0 درصدی را نشان دهد.عواملی که باعث افزایش تقاضا برای پیش میکس های غذای آماده یا گوشت های آماده می شود عبارتند ازسبک زندگی سریع منجر به زمان کمتری برای پخت و پز می شود، پذیرش رو به رشد رسوخ دیجیتالیزاسیون در زندگی بشر، پیش میکس های نوآورانه و طعم دار آماده مصرف، افزایش شهرنشینی، افزایش تقاضا برای غذاهای راحت و سبک، زندگی سریع و تغییر گسترده تر ترجیحات مصرف کنندگان به سمت غذاهای راحت در طول نسل ها، تقاضا برای محصولات گوشتی آماده را افزایش داده است و آنها را به یک عنصر اصلی در چشم انداز غذایی سریع و راحت امروزین تبدیل کرده است. در بین غذاهای حاوی مواد مغذی، گوشت یک اولویت رو به رشد برای مصرف کنندگان بشمار می رود. نیمی از مصرف کنندگان تغذیه سالم را اولویت اصلی می دانند، در حالی که نیمی دیگر غذای راحت را در نظر می گیرند. برای ارضای تقاضاهای جامعه کلان شهری، تولیدکنندگان گوشت نیاز به نوآوری حداکثری دارند.حتی قبل از پاندمی یا همه‌گیری، مصرف‌کنندگان با غذا خوردن آگاهانه، شفافیت در تولید گوشت و مواد تشکیل دهندهآن و افزایش تقاضا برای گوشت منجمد سالم تر( عاری از آنتی بیوتیک و بدون باقی مانده مواد شیمیایی) و باکیفیت تر را آزمایش می‌کردند، اما کووید-19 "فهم ادراکی و تفهم شناختی " این روند را تسریع کرد و مصرف‌کنندگان را تشویق کرد که به دنبال غذاهای کم وقت گیر حاوی مواد مغذی کافی باشند.کرونا، بازار گوشت منجمد را با سهولت حمل و نقل رونق بخشیدچنانکه در بحبوحه موفقیت گوشت تازه، جایگزین های گوشت منجمد در حال نفوذ به سبد مصرف کنندگان است.مصرف‌کنندگان به سمت گوشت منجمد روی می‌آورند تا فاصله بین برنامه‌های کاری شلوغ و دریافت پروتئین بدن شان را پر کنند.در کنار این موضوعات، کنسرو گوشت نیز مقرون به صرفه، مقرون به صرفه و راحت است و در بین مصرف کنندگان مورد توجه قرار گرفته است. ارزش بازار جهانی گوشت کنسرو شده در سال 2022 به 29.84 میلیارد دلار رسید و پیش‌بینی می‌شود که از 31.13 میلیارد دلار در سال 2023 به 42.61 میلیارد دلار تا سال 2030 افزایش یابد که نشان دهنده متوسط رشد  4.59 درصدی در طول دوره پیش‌بینی استبرای اطمینان از مصرف غذاهای بسته بندی شده توسط مصرف کنندگان، تولید کنندگان مواد غذایی باید از مقررات ایمنی مواد غذایی و توصیه های مراجع تخصصی و شارعین مواد غذایی پیروی کنند و ادعانامههای تغذیه یا پیامی که خواص تغذیه ای محصول را منتقل می کند، ارائه دهند. تزریق طعم در حقیقیت، تقاضای مصرف کننده برای انتخاب گوشت خوشمزه ترمیباشد. امروزهتغییر در جمعیت شناسی مصرف کننده منجر به افزایش تقاضا برای انتخاب گوشت های خوش طعم و لذیذتر شده است.در حالی که مصرف کنندگان غذاهای راحت را به غذاهای پیچیده گوشت ترجیح می دهند و به دنبال انواعی مانند سالامی، ژامبون، سوسیس، بیکن و غیره هستند. استفاده از گیاهان، مارینادها، چاشنی ها و ادویه ها برای طعم دادن در فرهنگ های غذایی بین کشوری افزایش یافته است. تولید گوشت در حال حاضر شامل روش هایی مانند روکش افزودنی های طعم دار و پختن است که به رشد بازار در نگهداری گوشت و تقاضا برای نوآوری محصول دامن می زند. در این هنگامه تجاری ؛ استراتژی دیجیتال هم برای رشد تجارت گوشت در همه جای جهان رو به رشد است. تولیدکنندگان گوشت به طور فزاینده ای از قدرت استراتژی دیجیتال آگاه هستند.با فرصت‌های بسیار زیاد برای تحول دیجیتال، صنعت گوشت از زمان همه‌گیری جهانی که همه چیز آنلاین شد، به طرز چشمگیری سرعت گرفته است.در حالی که فناوری‌های اتوماسیون و ICT توانایی نظارت، کنترل و مدیریت مؤثرتر فرآیندهای تولید را افزایش داده‌اند، یک استراتژی دیجیتال به نیروی محرکه برای تقویت و افزایش فروش و دسترسی تبدیل شده است.ایده دیجیتالی‌سازی ممکن است دلهره‌آور به نظر برسد، اما تولیدکنندگان و تولیدکنندگان گوشت که به تغییرات مداوم و نیاز به سازگاری عادت کرده‌اند، باید گامی به جلو بردارند.نتیجه آنکه، صنعت دامداری دارای سریع‌ترین رشد در میان سایر زیربخش های کشاورزی امروزی است که پنج مورد از شش کالای با ارزش را در جهان را در برگرفته و 40 درصد از تولید ناخالص داخلی کشاورزی (GDP) را در کشورهای در حال توسعه تشکیل می‌دهد. رشد تجارت محصولات حیوانی یکی از مؤلفه‌های فرآیند جهانی‌سازی است که تولید و تجارت جهانی را متحول وجهانی شدن سیستم‌های سنتی پرورش حیوانات را تحت فشار قرار می‌دهد تا از طریق سرمایه‌گذاری در فناوری جدید، اتخاذ سیستم‌های مدیریتی کارآمدتر و توسعه اتحادهای جدید در سراسر زنجیره تأمین مدرن‌سازی شوند. جهانی شدن سیستم‌های جهانی تولید گوشت را مجبور می‌کند که یا به دنبال راه‌های کارآمدتر برای تولید گوشت و ارائه محصولات به مصرف‌کنندگان بگردند و یا مزیت نسبی خود را از دست بدهند. تحلیل روند ها در بخش گوشت نشان می دهد که تولید و مصرف گوشت در سراسر جهان به شدت افزایش یافته است. سرمایه گذاری در نوآوری و فناوری تنها راه برای جلوتر ماندن از رقبا و بهبود کارایی است.علاوه بر این، با افزایش نگرانی‌ها در مورد شفافیت، قابلیت ردیابی و پایداری تولید گوشت، تولیدکنندگان گوشت باید آماده پذیرش شیوه‌ها و فناوری‌هایی باشند که به آنها در کاهش ضایعات، به حداقل رساندن مصرف انرژی کمک می‌کند.همانطور که صنعت گوشت در سطح جهانی به تکامل خود ادامه می دهد، فرصت ها افزایش می یابد و تولیدکنندگان گوشت باید برای حرکت در چشم انداز پیچیده و دائماً در حال تحول بخش گوشت به خوبی آماده باشند.

حسین شیرزاد- تحلیل گر و کارشناس توسعه کشاورزی

کدM-ch2531