گروه سیاسی- گمانه زنی‌ها در خصوص انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم بالا گرفته است. برخلاف تصور اصولگرایان از هر طیفی، مسعود پزشکیان در نظرسنجی‌ها وضعیت مناسبی برخوردار است و حالا برخی از گمانه زنی ها مبتنی بر این گزاره است که رقابت در این انتخابات بین مسعود پزشکیان و محمدباقر قالیباف شکل خواهد گرفت. هر چند که باید دید پایگاه سنتی اصولگرایی میل خود را به کدام کاندیدا نشان می دهد. آیا اجماعی حول محور یک کاندیدای اصولگرای شکل خواهد گرفت؟
از سوی دیگر برخی نیز معتقدند انتخابات به دور دوم کشیده خواهد شد و این رقابت در دور دوم یک پایه آن مسعود پزشکیان است.

برای مثال نماینده مردم گرگان و آق قلا در مجلس شورای اسلامی گفت: از نگاه بنده با توجه به فضای انتخاباتی موجود رقابت اصلی در انتخابات ریاست جمهوری بین دکتر قالیباف و دکتر پزشکیان است البته باید دید در ادامه مسیر چه اتفافی رخ خواهد داد.

رمضانعلی سنگدوینی در گفت وگو با ایسنا، با تسلیت شهادت رئیس جمهور و هیات همراه در ارزیابی خود از فضای انتخاباتی کشور اظهار کرد: پیشنهاد بنده در وهله اول این است که همه کاندیداها توصیه های حضرت آقا را رعایت کنند. اخلاق مداری موضوع مهمی است، کاندیداها باید از غیبت و تهمت دوری کنند.

وی در ادامه اظهار کرد: برخی ها در فضای مجازی حاشیه هایی ایجاد می کنند که جالب نیست. دستگاه های قضایی باید این رفتارها را نهی کنند. رفتارهای غیر اخلاقی به ضرر نطام و انقلاب تمام می شود. نباید اذهان عمومی را تشویش کرد.

نماینده مردم گرگان و آق قلا در مجلس شورای اسلامی، تصریح کرد: با توجه به فضای موجود پیش بینی بنده این است که رقابت اصلی بین دو کاندیدا یعنی آقای دکتر قالیباف و آقای دکتر پزشکیان است ولی باید در ادامه مسیر ببینیم چه اتفاقی رخ می دهد.

سنگدوینی در پایان گفت: همه کاندیداها محترم هستند اما باید دید تا آخر باقی خواهند ماند یا به نفع دیگری کنار می روند.
همچنین زیدآبادی می گوید: علیرضا زاکانی و امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی فاقد پایگاه مؤثر اجتماعی هستند و به همین دلیل احتمال کناره‌گیری آنها در انتخابات به نفع یک کاندیدای دیگر دور از انتظار نیست. با این حال اگر آنان بازی را تا آخر ادامه دهند، هر کدام به سختی می‌توانند رأی خود را به یک میلیون برسانند.

احمد زیدآبادی، تحلیلگر سیاسی درباره چند قطبی انتخابات به «انتخاب» گفت: انتخابات از همین الان چهار قطبی است؛ یک طرف پزشکیان، یک طرف قالیباف و یک طرف پورمحمدی و از سوی دیگر دو نفر دیگر که با هم مرز‌های مشخصی دارند. به این معنا نیست که همه اصولگرا‌ها یکی هستند. خط مشی آقای قالیباف با آقای جلیلی متفاوت است. خط مشی پورمحمدی نیز با هر دو آن‌ها متفاوت است. بنابراین یک دو قطبی کامل شکل نمی‌گیرد، بلکه در دور دوم احتمالی شکل می‌گیرد. در این دور همه با هم رقیب هستند.

اشرف بروجردی در پاسخ به این سوال که آیا با حضور آقای پزشکیان شاهد فضای دوقطبی در انتخابات خواهم بود، گفت: به نظر من رقابت بین آقای قالیباف و آقای پزشکیان خواهد بود و نه کسی دیگر. آقایان جلیلی و زاکانی قدرت رأی‌آوری ندارند و اگر آنها را به عنوان یک گزینه نگاه کنیم، نشان می‌دهد که اراده خود را بر اراده مردم ترجیح داده‌ایم.
فعال سیاسی اصلاح طلب گفت: به نظر من رقابت بین قالیباف و پزشکیان خواهد بود و نه کسی دیگر. آقایان جلیلی و زاکانی قدرت رأی‌آوری ندارند و اگر آنها را به عنوان یک گزینه نگاه کنیم، نشان می‌دهد که اراده خود را بر اراده مردم ترجیح داده ‌ایم.

به گزارش ایلنا، اشرف بروجردی فعال سیاسی اصلاح‌طلب درباره ارزیابی انتخاب مسعود پزشکیان به عنوان نامزد جبهه اصلاحات در انتخابات ریاست جمهوری و علاوه بر آن داشتن ظرفیت افزایش آمار مشارکت گفت: آقای پزشکیان این ظرفیت را دارند. اما مردم نسبت به مسئولان این رویکرد را ندارند که آنچه که مردم می‌خواهند، پاسخ مثبت دهند. اگر شرایط عادی حاکم بود آقای پزشکیان حتما رأی می‌آورد. اما چون مردم اعتمادشان دچار خدشه شده به نظر می‌رسد هنوز دو به شک هستند. حالا باید در روزهای تبلیغات ببینیم چطور می‌توان مردم را متقاعد کرد تا پای صندوق رای بیایند و آقای پزشکیان بتواند رأی اول را داشته باشد.

چرا انتخابات ۸ تیر می‌تواند معنی‌دار و متفاوت باشد؟
همچنین مهرداد خدیر در عصر ایران می نویسد: دربارۀ چینش نهایی و حضور کاندیدای غیر منتظرۀ انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری در این جمع - مسعود پزشکیان- تحلیل‌های مختلفی وجود دارد. مشهورتر از همه این که هدف از تأیید او جلب مشارکت بیشتر آرا و در نهایت پیروزی نامزد مورد نظر بوده است و برای جبران کاهش فاحش مشارکت در دوره‌های اخیر. این گزاره البته دو بخش دارد. اگر پیام کاهش مشارکت دریافت شده باشد و درصدد جبران برآمده باشند و 4 ضلعی ترسیم کرده‌اند چه اِشکالی دارد؟
بخش دوم این است که هدف دمیدن در تنور اما طبخ و پخت نان مورد نظر است. این بخش اما اِشکال دارد. چون اولا ریسک این کار بالاست. ثانیا اگر فرد خاصی مدنظر باشد چرا مثل 1400 عمل نکنند؟

به جای این سوء‌ظن‌ها می‌توان خوش‌بینانه نگریست و [‌به نسبت] رقابتی شدن انتخابات را فرصتی برای اصلاح روندها و رویه‌ها خصوصا جای‌گزینی نیروهای مجرب به جای کودک/مدیر‌ها دانست که در سال‌های اخیر سطح مدیریت را نازل کرده و پنداشته‌اند یک کت چهارخانه و دگمه‌های بسته و چهارتا جملۀ تکراری و جمله سازی با دو کلمه فرصت و ظرفیت کفایت می‌کند!

چنان که در آغاز و قبل از مقدمه آوردم این یادداشت دربارهٔ‌ ویژگی‌های دکتر پزشکیان است (‌و اگر عنوان او را می آورم به خاطر پزشک بودن پزشکیان است کما این که از دکتر ولایتی و دکتر رضا خاتمی نیز این گونه یاد می‌کنم) و این که چگونه با ۱۰ ویژگی متفاوت است و اگر نرخ مشارکت بالای ۵۵ درصد باشد همین ویژگی‌ها آرا را به سمت او سوق می‌دهد و اگر نباشد یکی از رقبا بر کرسی ریاست جمهوری می‌نشیند و ۸ سال باید تحمل شود:

۱. احساس صداقت/ لحن پزشکیان صادقانه است و بیش از هر امر دیگری بر صداقت تاکید دارد. این سخن به معنی آن نیست که ۵ نفر دیگر دروغ می‌گویند بلکه مراد این است که مورد نقض بر مدعای او دشوارتر یافت می‌شود. بر اساس باور به «همه‌شون مثل هم‌اند» البته «چون نیک بنگری همه تزویر می‌کنند». اما این نوشته بر این اساس نیست و هر قدر پزشکیان بیشتر خودش باشد و نخواهد ادای دیگری را درآورد احتمال موفقیت او بیشتر است.

۲. تمرکز زدایی/ بر خلاف چند رییس جمهور قبل از رییس جمهور آخر پزشکیان، زاده و بالیدهٔ استان‌های مرکزی کشور نیست و از سخنان او ‌تمرکز‌زدایی را برداشت کرد. به نظر می‌رسد در میانهٔ تمرکزگرایی افراطی که از دوران رضاشاه شروع شده و در جمهوری اسلامی به رغم نقد بر تمام ویژگی‌های آن عصر ادامه یافته با فدرالیسم که بیم‌هایی بر آن مترتب است او به دنبال نوعی تمرکز زدایی است و اصطلاحا «خود مدیری» به جای «خود‌گردانی» یا اصطلاح حساسیت برانگیز خودمختاری. هنوز به این صراحت نگفته ولی هیچ یک از رقیبان او از این ویژگی برخوردار نیستند. حتی آقای قالیباف که عنوان پایان‌نامهٔ دانشگاهی او در تربیت مدرس همین حکومت‌های محلی است مدت‌هاست دیگر از این موضوع نمی‌گوید و احتمالا و به درستی نگران بدفهمی و سوء برداشت‌های امنیتی است. در سال ۱۴۰۱ در همین تارنما نوشتم مراد او از حکم‌رانی نو همین است ولی نه تأیید کرد نه تکذیب. از سخنان پزشکیان برمی‌آید که نوعی تمرکز‌زدایی غیر فدرالی را در چارچوب احقاق حق و با منطق نهج‌البلاغه دنبال می‌کند. نه پول‌پاشی احمدی‌نژادی و نه فدرالیسم سیاسی و حتی در مدل محسن رضایی، اقتصادی بلکه از منظر حق و در چارچوب تمامیت ایران. اتفاقا تنها در این بخش نگاه او کمی ایدیولوژیک می‌شود و این نامطلوب نیست.

همچنین در دلیل شماره 5 خدیر می نویسد: بخشی از آرای پزشکیان و حتی آقای قالیباف بعد از مناظره‌ها و به خاطر سعید جلیلی و علیرضا زاکانی شکل می‌گیرد. در انتخابات رقابتی همواره آرا ایجابی نیست بلکه گاهی و شاید با نسبت بیشتر سلبی است. ساده بگویم: ممکن است کسانی برای رای نیاوردن جلیلی یا زاکانی به پزشکیان رای دهند. به بیان دیگر حضور این دو به سود پزشکیان است. یادمان باشد بخش قابل توجهی از مردم برای «نه» نوشتن پای صندوق می‌روند. در سال ۷۶ این نه با خاتمی جلوه کرد. در ۸۰ اگرچه ظاهر آن آری بود اما باز نه به نهادهای رقیب بود. در مرحله اول سردرگم شدند و نمی دانستند کدام نامزد معادل نه است. در مرحله دوم برخی هاشمی رفسنجانی را نماد نه دانستند و دیگران احمدی‌نژاد را.

در نهایت باید دید روند انتخابات تا روز آخر چگونه پیش خواهد رفت؟
اگر مشارکت به ۶۰ درصد برسد، احتمال پیروزی پزشکیان در دور اول وجود دارد
محمد مهاجری، فعال سیاسی اصولگرا می‌گوید اگر مشارکت به ۶۰ درصد برسد، احتمال حتی مرحله اولی شدن پزشکیان وجود دارد.
مهاجری درباره توانایی جذب آرا خاکستری توسط پزشکیان به «انتخاب» گفت: جریان اصلاح طلب یک موقعیت دارد و اینکه چقدر بتواند از آن استفاده کند مشخص نیست. اگر یک دو قطبی جدی درست شود، آرا قومیت‌ها جذب می‌شود، اما من در آن تردید دارم.

وی در رابطه با ایجاد دو قطبی در انتخابات بیان کرد: من فکر می‌کنم که زاکانی و قاضی‌زاده هاشمی نخواهند ماند.
این تحلیلگر ادامه داد: جلیلی و قالیباف و پزشکیان سه نفر اصلی انتخابات هستند. در فضای این سه نفر، ممکن است هرکدام تصور کنند که خودشان به مرحله دوم می‌روند.
مهاجری تصریح کرد: در صورت ورود به مرحله دوم، اصولگرایان متحد می‌شوند و فرد اصولگرا پیروز می‌شود. البته اگر مشارکت به ۶۰ درصد برسد، احتمال حتی مرحله اولی شدن پزشکیان وجود دارد، اما اضافه کردن ۱۵ میلیون رأی به صندوق انتخابات، بسیار دشوار است.

مهاجری درباره میزان مطلوبیت پزشکیان برای جامعه گفت: من معتقدم که پزشکیان از جلیلی و زاکانی بهتر است. هیچ دلیلی وجود ندارد که پزشکیان از قالیباف بدتر باشد؛ به خصوص اینکه قالیباف همیشه حاشیه داشته، اما پزشکیان بی حاشیه‌ترین است؛ بنابراین یک عقبه اصلاح طلبی می‌تواند به او کمک کند. قالیباف یک چهره نظامی است و دیدگاه‌های منفی درباره او وجود دارد.

مهاجری خاطرنشان کرد: قالیباف و جلیلی دوست ندارند مشارکت گسترده شود. پزشکیان نیازمند افزایش مشارکت است. اصولگرا‌ها نیز حاضر نیستند که وقتی پزشکیان رئیس جمهور شد، راحت کار کند. اصولگرا‌ها با خودشان هم نمی‌سازند.