ایلنا: سال‌هاست زمین‌شناسان و فعالان محیط زیست به طور جدی درباره خطرات فرونشست زمین در مناطق مختلف کشور هشدار می‌دهند.
درحال‌حاضر استان خراسان رضوی رکورددار کشور از نظر وسعت پهنه‌های فرونشستی است. این فرونشست‌ها در بلندمدت ویرانگر خواهد بود و دلیل اصلی آن هم افت سطح آب زیرزمینی است که در برخی از استان‌ها این موضوع به مرز بحران رسیده است.
رئیس بخش خطرپذیری مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی با اشاره به توسعه پهنه‌های فرونشستی در مشهد گفت: فرونشست به سمت شمال غربی شهر مشهد رسیده که نرخ این فرونشست حدود ۲۰ سانتی‌متر در سال است. این فرونشست وارد شهر شده و به‌تدریج به مرکز شهر توسعه پیدا می‌کند و حوالی حرم امام رضا (علیه‌السلام) و اماکن مذهبی را درگیر می‌کند.
علی بیت‌الهی، دبیر کارگروه ملی زلزله و لغزش لایه‌های زمین، با اشاره به گسترش فرونشست در استان خراسان رضوی اظهار کرد: آخرین مطالعات درباره وضعیت فرونشست در استان خراسان رضوی نشان می‌دهد که پهنه‌های فرونشستی در این استان پنج برابر وسعت فرونشست‌های اصفهان است که جزء استان‌های وسیع فرونشست محسوب می‌شود. این فرونشست‌ها در بلندمدت ویرانگر خواهند بود و دلیل اصلی آن هم افت سطح آب زیرزمینی است که در برخی از استان‌ها این موضوع به مرز بحران رسیده است.
رئیس بخش خطرپذیری مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی با اشاره به امتداد وسعت فرونشست در استان خراسان رضوی و تسری آن به شهر مشهد، ادامه داد: موضوع مهم این است که در امتداد فرونشستی استان خراسان رضوی می‌بینیم که این فرونشست به سمت شمال غربی شهر مشهد رسیده که نرخ این فرونشست حدود ۲۰ سانتی‌متر در سال است که این فرونشست وارد شهر شده و به‌تدریج به مرکز شهر توسعه پیدا می‌کند و حوالی حرم امام رضا (علیه‌السلام) و اماکن مذهبی را درگیر می‌کند. اگر این بی‌توجهی‌ها درباره گسترش پهنه‌های فرونشست ادامه پیدا کند، محدوده کلی شهر مشهد هم آسیب خواهد دید.
او درباره به خطر افتادن اماکن مذهبی در استان‌هایی که پهنه‌های فرونشستی در آن توسعه پیدا کرده، اظهار کرد: در منطقه‌ای مانند اصفهان که جزء استان‌های پرخطر از لحاظ پهنه‌های فرونشستی است، بیش از ۲۸۵ مسجد ازجمله مساجد تاریخی و قدیمی و همچنین مساجد جدید در پهنه فرونشست قرار دارند و در دیگر استان‌های پرخطر هم اماکن مذهبی ارزشمند بسیار زیادی در خطر فرونشست هستند.
رئیس بخش خطرپذیری مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی گفت: در مطالعات این امکان وجود دارد تا وضعیت اماکن مذهبی و بقاع متبرکه و امامزاده‌ها از نظر قرارگیری آنها در محدوده پهنه‌های فرونشستی بررسی شود.
ایران در بین کشور‌های دارای بالاترین میزان فرونشست زمین در سطح جهانی رتبه ۲۵ را دارد؛ در نتیجه ظرفیت سفره‌های زیرزمینی در ایران به دلیل فرونشست زمین در سطح کشور رو به کاهش است.
تجارب مدیریت منابع آب ایران نشان می‌دهد که راه‌حل‌های مهندسی به‌تنهایی نمی‌تواند از کاهش هشداردهنده منابع آب زیرزمینی برای کشور جلوگیری کند، به‌ویژه زمانی که عوامل دیگری مانند فرونشست زمین در سطح کشور می‌تواند مانع از اثربخشی تلاش‌های تغذیه آبخوان‌ها شود. برای تسهیل احیای سفره‌های زیرزمینی، اولویت‌بندی و کاهش تقاضای آب به جای تکیه بر استفاده از آب‌های زیرزمینی تجدیدناپذیر مهم است.