جنگنده F-15 Eagle ساخت کمپانی مک دانل داگلاس که در سال ۱۹۷۶ معرفی شد، نسبت کشتار هوا به هوای ۱۰۴-۰ را در اختیار دارد یعنی در نبردهای هوایی ۱۰۴ پیروزی و صفر شکست داشته است. به عنوان یکی از بهترین جت های جنگنده ای که جهان تا به حال دیده است، میراث باورنکردنی F-15 را می توان به طراحی متفکرانه، تسلیحات مرگبار، و پیشرفت های تکنولوژیکی در حال تکامل، همراه با مهارت افرادی که در کابین خلبان نشسته اند و کسانی که مسئول تعمیر و نگهداری آن هستند نسبت داد.

ضرورت و نیاز مادر همه اختراعات است

در پاسخ به MiG-17 و MiG-21 ساخت اتحاد جماهیر شوروی که توسط خلبانان ویتنامی در جنگ ویتنام به پرواز در می آمدند، و پیشرفت های بیشتری مانند MiG-25 که در طول جنگ سرد توسعه یافتند، ارتش ایالات متحده برای طراحی یک جنگنده به سراغ مک دانل داگلاس رفت، هواپیمایی که بتواند بار دیگر برتری هوایی جهانی را برای ایالات متحده احیا کند.

جت جنگنده F-15 Eagle با ترکیب بی نظیری از سرعت، قدرت مانور، سیستم آویونیک، تسلیحات و برد، این کار را انجام داد. بلافاصله پس از معرفی، F-15 Eagle به سمت کسب برتری هوایی اوج گرفت و چشم انداز نبرد هوا به هوا در آن دوران را تغییر داد.

عقاب از راه می رسد

هواپیمای F-15 Eagle در نهایت در قالب پنج نسخه تولید شد. F-15A اورجینال به وضوح برای نبرد هوا به هوا طراحی شده بود، در حالی که F-15B، یک مدل دو سرنشینه، برای اهداف آموزشی ساخته شد.

در سال ۱۹۷۹نسخه های F-15C و F-15D (آموزشی دو سرنشینه) معرفی شدند. در حالی که ظاهراً شبیه به مدل‌های A/B بودند، این دو مدل ۲,۰۰۰ پوند (۹۰۷ کیلوگرم) ظرفیت بیشتری برای سوخت داخلی و مخازن سوخت خارجی اختیاری را فراهم می کردند که می‌توانستند به بدنه در کنار ورودی‌های هوا متصل شوند.

در سال ۱۹۸۹، نسخه F-15 E Strike Eagle متولد شد که دارای قابلیت حمله به اهداف زمینی بود. این مدل دارای سیستم ناوبری و هدف گیری مادون قرمز برای شب در ارتفاع پایین (LANTIRN) بود که از دو غلاف خارجی نصب شده در زیر هواپیما استفاده می کرد: یکی برای ناوبری و دیگری برای هدف قرار دادن.

F-15 از دو موتور توربوفن Pratt & Whitney F100-PW-100/220/229 با قابلیت پس سوز استفاده می کند که هر موتور نیروی پیشرانه قابل توجه ۲۳,۴۵۰ پوند (۱۰,۶۳۷ کیلوگرم) را برای حداکثر سرعت ۲.۵ ماخ تولید می کنند. با نسبت رانش به وزن بالای ۱.۱۷:۱، جنگنده F-15 اولین هواپیمای جنگنده ای شد که نیروی پیشرانه موتور آن از وزنش فراتر می رفت.

با توانایی شتاب گیری در حین پرواز عمودی و پیچش های تند در حین حفظ سرعت، نیروی پیشرانه، مانورپذیری، توانا بالا در تغییر سریع مسیر و چابکی F-15 Eagle به طور مداوم مرگبار بودن این جت جنگنده را در نبردهای هوایی تن به تن به نمایش گذاشته است.

شاید بزرگترین دارایی F-15 Eagle سیستم های آویونیک و تسلیحات یکپارچه سازی شده آن باشد. یک نمایشگر هدآپ (HUD) تمام اطلاعات لازم برای پرواز و سیستم های تسلیحاتی را بر روی شیشه جلوی خلبان به نمایش می گذارد که به وی اجازه می دهد تا روی دشمن در جلو، بالا، پایین یا پشت خود متمرکز بماند، هوشیاری و آگاهی موقعیتی که با دید ۳۶۰ درجه کانوپی تسهیل می شود.

اگر و زمانی که مهمانان غیرمنتظره وارد حریم هوایی F-15 شوند، سیستم جنگ الکترونیک “شناسایی دوست یا دشمن ” (IFF) سیگنال های الکترونیکی رمزگذاری شده را ارسال می کند و اطلاعاتی را از هواپیماهای دیگر در منطقه درخواست می کند. این سیگنال که خلبانان F-15 به صراحت از آن با عنوان “پاسخ بده یا بمیر” یاد می کنند، اطلاعاتی از جمله مدل هواپیما، سرعت، جهت و ارتفاع هواپیما را درخواست می کند. هواپیماهای خودی یا دوست به این سیگنال پاسخ می دهند، در حالی که سکوت دشمنان کر کننده است و بلافاصله خلبان F-15 را از تهدیدات قریب الوقوع آگاه می کند.

تسلیحات نصب شده روی جنگنده F-15

در قلب سیستم جنگ الکترونیکی F-15، یک سیستم راداری پالس داپلر AN/APG-63 قرار دارد. این سیستم قادر است اهداف را در محدوده مرئی (WVR) و شاید مهمتر از آن، فراتر از برد بصری (BVR) ردیابی کند. این رادار اهداف را در هر جهتی، بالای هواپیما و پایین آن، ردیابی می کند و می تواند اهداف را از به هم ریختگی زمینی تشخیص دهد. اطلاعات جمع آوری شده بر روی نمایشگر هدآپ نمایش داده می شود و توسط سیستم کامپیوتری مرکزی هواپیما جمع آوری می شود که به طور خودکار برای شلیک موثر سلاح ها آماده می شود.

جنگنده F-15 Eagle مجموعه ای از سلاح های کشنده را در زیر بال های قدرتمند خود حمل می کند که عبارتند از:

• توپ داخلی شش لول ۲۰ میلیمتری M-61A1 گاتلینگ با ۹۴۰ گلوله
• موشک های AIM-7F/M Sparrow
• چهار موشک پیشرفته میان برد با هدایت راداری از نوع AIM-120 AMRAAM و قابلیت “شلیک کن و فراموش کن”
• چهار موشک کوتاه برد AIM-9L/M Sidewinder گرماجو
• گزینه اختیاری هشت موشک AIM-120 AMRAAM

نسخه ها

• F-15A Eagle- تک سرنشین
• F-15B Eagle- دو سرنشین، آموزشی
• F-15C Eagle- تک سرنشین، جنگنده برتری هوایی
• F-15D Eagle- دو سرنشین، آموزشی
• F-15E Strike Eagle- دو سرنشین، جنگنده تهاجمی چندمنظوره
• F-15SE Silent Eagle- دو سرنشین، دارای قابلیت های پنهانکاری، محفظه نگهداری سلاح داخلی، در حال توسعه

دارندگان

• ایالات متحده- نیروی هوایی
• اسرائیل
• عربستان سعودی
• ژاپن- ساخته شده تحت لیسانس توسط شرکت Mitsubishi Heavy Industries
• کره جنوبی
• سنگاپور

اصلاحات مداوم که تهدیدات پیشرفته را خنثی می کند

جت جنگنده F-15 Eagle با امتناع از ایستادن بر رکوردهای شکست ناپذیری خود، طی ۴۱ سال گذشته، از طریق برنامه بهبود چند مرحله‌ای (MSIP) واقع در پایگاه Robins AFB، جورجیا، متحمل بروزرسانی‌های تکنولوژیکی مداوم بوده است. برنامه MSIP که در سال ۱۹۸۳ آغاز شد، اطمینان حاصل می کرد که F-15 Eagle همگام با تهدیدات پیشرفته روزآمد شده و به طور مداوم از طعمه و رقبای خود بهتر باشد. در طول سال ها، ارتقائات برنامه MSIP شامل موارد زیر بوده است:

• سیستم های جنگ الکترونیک
• موتورها
• سیستم های راداری
• سیستم های کامپیوتر مرکزی
• سیستم های تسلیحاتی
• اقدامات متقابل الکترونیکی
• ساختار بدنه هواپیما

عنصر انسانی

البته، موفقیت افسانه ای اف-۱۵ ایگل در نبردهای هوا به هوا بدون خلبانانی که با آن ها پرواز می کنند، امکان پذیر نخواهد بود. امتیاز پرواز با F-15 یک ماموریت بسیار پرطرفدار است که خلبانان نسبتاً کمی آن را تجربه خواهند کرد.

یافتن خود در کابین جنگنده Eagle یک فرآیند بسیار رقابتی است که بسیاری از افراد امیدوار را از گردونه رقابت حذف می کند. علاوه بر آموزش پایه خلبانی نیروی هوایی ایالات متحده، خلبانان مشتاق پرواز با F-15 باید در یک برنامه آموزش خلبانی یک ساله در مقطع کارشناسی، بدون تعطیلات و بدون مرخصی شرکت کنند. در این دوره، آنها هوانوردی و فیزیولوژی هوافضا را با تست های هفتگی برای حذف کردن افراد ضعیف مطالعه می کنند.

علاوه بر اصول تئوریک، خلبانان تحت آموزش های فیزیکی شدید، از جمله “آموزش سانتریفیوژ G بالا” قرار می گیرند، که نیروی G اعمال شده بر روی یک خلبان در حین پرواز با یک F-15 را شبیه سازی می کند و محدودیت های استقامت بدنی یک خلبان را به بوته آزمایش می گذارد.

سرهنگ سزار «ریکو» رودریگز،خلبان بازنشسته اف-۱۵ با رکورد سه شکار موفق، در این باره گفته است: «مانند تمرین بدنی برای یک ماراتن است و یک مدرک لیسانس چهار ساله را در ۱۱ ماه خلاصه می کند».

خلبانان نخبه اف-۱۵ در دانشکده تسلیحات نیروی هوایی ایالات متحده در پایگاه نیروی هوایی نلیس پذیرفته خواهند شد، جایی که حدود ۴۰۰ ساعت دروس تئوریک در سطح لیسانس دریافت می کنند و در ماموریت های آموزشی رزمی شرکت می کنند. در اینجا خلبانان هنر نبرد، جنگ تن به تن هوایی، استراتژی های ماموریت تاکتیکی و نحوه تسلط بر حریم هوایی را می آموزند. پس از فارغ التحصیلی، این خلبانان به عنوان آموزش دیده ترین و ماهرترین خلبانان جنگنده در جهان به خود بالیده و آماده هستند تا واحدهای خود را در میدان نبرد هدایت کنند.

اغلب، نام خلبان را می‌بینید که روی بدنه جانبی هواپیمای F-15 Eagle نوشته شده است، و درست زیر نام آن‌، نام رئیس خدمه تعمیر و نگهداری هواپیما را می‌بینید. این بدین خاطر است که در پشت هر F-15 Eagle تیمی از خدمه کارکشته و متعهد وجود دارد که شبانه روز برای اطمینان از ایمنی و قابلیت پرواز آن هواپیما کار می کنند. برای هر ساعت پرواز، F-15 به ۱۵-۲۰ ساعت تعمیر و نگهداری نیاز دارد.

فرماندهان خدمه با تیمی از متخصصان کار می کنند که سازه های هواپیما، سیستم های آویونیک، کنترل پرواز، سیستم های خروج، موتورها، هیدرولیک، سلاح ها، ارابه فرود و هر جزء دیگری که F-15 Eagle را در هوا کارآمد و آماده ماموریت نگه می دارد، سرویس، بازرسی، نگهداری و تعمیر می کنند. به لطف فداکاری این مردان و زنان ناشناس، هر بار که یک خلبان F-15 به کابین این جنگنده می رود، می تواند مطمئن باشد که هواپیمای وی در بهترین شرایط و آماده نبرد است.

حمل مشعل به سمت جلو

با تکیه بر موفقیت بی سابقه پلتفرم F-15 Eagle ، جنگنده F-15EX Eagle II ساخت بوئینگ تلاش می کند تا مشعل اورجینال شکست ناپذیری F-15 Eagle را برای مدت طولانی تری برای نیروی هوایی ایالات متحده حمل کند. مسلط ترین جنگنده رزمی مدرن جهان، F-15EX مجهز به پیشرفته ترین سیستم های آویونیک و تسلیحات پیشرفته، کنترل های دیجیتال پرواز با سیم، سیستم نشانه گیری مشترک کلاه ایمنی (JHMCS) و سیستم خوددفاعی بقای هشدار فعال Eagle Passive (EPAWSS) است. جنگنده نسخه  F-15EX Eagle II به طور رسمی در جولای ۲۰۲۴ وارد سرویس می شود.

هنگامی که F-15 Eagle در سال ۱۹۷۶ به پایگاه های نیروی هوایی ایالات متحده رسید، حتی بزرگترین حامیان آن نیز نمی توانستند موفقیت چشمگیر و پایدار جدیدترین هواپیمای جنگنده این بخش از ارتش ایالات متحده را پیش بینی کنند. رکورد شکست ناپذیری F-15 ایگل گواهی بر طراحی و مهندسی بی نقص آن، سیستم های جنگ الکترونیک پیشرفته و دائماً در حال بروزرسانی و تسلیحات مدرن آن است.

جنگنده F-15 Eagle با ترکیب سرعت و چابکی شگفت‌انگیزش با نیرویی ویرانگر، نه تنها برتری هوایی را برای ایالات متحده بازپس گرفت، بلکه غرور نیروی هوایی آمریکا را در دورانی پرتنش و خالی از هر گونه احساس اطمینان بازگرداند.

ویژگی ها و قابلیت های جنگنده F-15 Eagle

• کارکرد اصلی: جنگنده تاکتیکی
• سازنده اصلی: مک دانل داگلاس (نسخه های مدرن تر توسط بوئینگ که کمپانی مک دانل داگلاس را خریداری کرد)
• موتور: ۲ موتور توربوفن  Pratt & Whitney F100-PW-100, 220 یا ۲۲۹ با پس سوز
• پیشرانه (مدل های C/D): برای هر موتور ۲۳۴۵۰ پوند
• طول بال ها: ۱۳ متر
• طول: ۱۹.۴۴ متر
• ارتفاع: ۵.۶ متر
• وزن: ۱۴.۴ تن
• حداکثر وزن در هنگام بلند شدن: (مدل های C/D) 30,844 کیلوگرم
• ظرفیت سوخت: ۱۶,۴۲۰ کیلوگرم (سه باک سوخت خارجی اضافی)
• محموله: بسته به ماموریت متفاوت است
• سرعت: ۳,۰۰۰ کیلومتر در ساعت (کلاس ماخ ۲)
• سقف پرواز: ۶۵,۰۰۰ فوت (۱۹,۸۱۲ متر)
• برد: ۵,۵۲۰ کیلومتر برد فری با باک های سوخت تطبیقی و سه باک سوخت خارجی
• خدمه: نسخه F-15A/C یک نفر و نسخه F-15B/D/E دو نفر
• تسلیحات: یک توپ داخلی شش لول ۲۰ میلیمتری M-61A1 با ۹۴۰ گلوله؛ ۴ موشک AIM-9 Sidewinder و ۴ موشک AIM-120 AMRAAM یا ۸ موشک AIM-120 AMRAAM که روی نقاط سخت بیرونی نصب می شوند، بمب های Mark 82, Mark 84, CBU , GBU Paveway , GBU-28, GBU-31, GBU-39, GBU-54 LJDAM
• قیمت هر فروند: ۲۷.۹ میلیون دلار برای مدل A/B و ۲۹.۹ میلیون دلار برای مدل  C/D
• ورود به قابلیت عملیاتی: سپتامبر ۱۹۷۵
• تعداد فروندهای موجود در نیروی هوایی ایالات متحده: ۲۴۹ فروند

منبع: روزیاتو