به گزارش «دنیای اقتصاد»، علی باقری، سرپرست وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که بنا به دعوت رستم مینیخانوف رئیس‌ جمهوری تاتارستان روسیه برای شرکت در این اجلاس به کازان سفر کرده است، در این آیین حضور داشت.

علاوه بر رئیس‌جمهوری تاتارستان، برخی معاونان نخست‌وزیر روسیه و دیگر مقامات این کشور همچون دستیار رئیس‌جمهور و معاون شورای فدراسیون (مجلس علیا) حضور داشتند. از کشورهای اسلامی نیز مقاماتی همچون وزیر اقتصاد عمان، معاون نخست‌وزیر قزاقستان، معاون اول کابینه وزیران جمهوری قرقیزستان، معاون وزیر اقتصاد امارات متحده عربی و سرپرست وزارت صنعت و تجارت دولت سرپرست افغانستان در این نشست حضور داشتند.

سرپرست وزارت امور خارجه ایران شامگاه جمعه در سخنانی در این نشست به تشریح اهداف شکل‌گیری و آخرین وضعیت بهره‌برداری از کریدور شمال – جنوب در شاخه‌های شرقی، میانی و غربی اشاره و ابراز امیدواری کرد که احداث قطعه رشت – آستارا به عنوان حلقه مفقوده ریلی بخش غربی این کریدور به دنبال امضای توافقنامه همکاری ایران و روسیه در سال ۲۰۲۴ میلادی آغاز شود.

علی باقری خاطرنشان کرد که کریدور شمال – جنوب نقش مهمی در تقویت صلح،‌ ثبات و امنیت منطقه ایفا خواهد کرد.

مارات خوسنولین، معاون نخست‌وزیر روسیه نیز در این نشست با اشاره به قرار داشتن کشورهای روسیه، قزاقستان، ترکمنستان و ایران در شاخه شرقی کریدور شمال - جنوب گفت: روسیه در زمینه تکمیل زیرساخت‌های حمل و نقل با قزاقستان همکاری دارد و از طرف دیگر،‌ ترکمنستان سال ۲۰۲۳ کار بر روی ساخت جاده‌ای در امتداد دریای خزر به سمت ایران و نیز به سمت قزاقستان را آغاز کرد.

وی با اشاره به روند رو به رشد حمل و نقل کالا در شاخه شرقی کریدور شمال جنوب گفت: استان اولیانوفسک روسیه نیز به تازگی اعلام کرده است که ارسال کالا با قطار به سمت ایران را آغاز کرده است.

معاون نخست‌وزیر روسیه همچنین اعلام کرد که گردش تجاری روسیه با کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی در سال ۲۰۲۳ به طور کلی ۳۱ درصد افزایش یافته و به طور همزمان، مبادلات گردشگری طرفین نیز افزایش چندبرابری داشته است.

خوسنولین همچنین گفت:‌توسعه کریدور حمل و نقل بین‌المللی شمال – جنوب در دیگر شاخه‌ها نیز ادامه دارد همچنانکه احداث کنارگذر غربی دریای خزر، احداث خطوط ریلی و بهسازی تمام جاده‌های روسیه در حال اجرا است و علاوه بر آن، فعال‌سازی ظرفیت جاده‌ای راهگذر اروپا – غرب چین به طور همزمان در دستور کار است. شرکای مسلمان در دوران سخت از روسیه روی‌گردان نشدند

رئیس جمهوری تاتارستان که ریاست گروه چشم‌انداز راهبردی روسیه – جهان اسلام را برعهده دارد،‌ سخنران دیگر این نشست بود؛ گروهی که در سال ۲۰۰۶ به دنبال عضویت ناظر روسیه در سازمان همکاری اسلامی شکل گرفت و مبنای شکل‌گیری کازان فروم شد.

رستم مینیخانوف در سخنان خود در این نشست تاکید کرد که تاتارستان به نوبه خود تلاش می کند تا به توسعه همکاری بین روسیه و کشورهای مسلمان کمک کند.

وی ادامه داد: امروز کازان فروم به یک پلت فرم خوب تبدیل شده است که به تقویت همکاری بین روسیه و جهان اسلام و ایجاد ارتباطات تجاری جدید کمک می کند.

وی یادآور شد: دو سال پیش، به اجلاس کازان، وضعیت فدرال (به منزله نگاه ملی در فدراسیون روسیه) اعطا شد. ما از اعتماد عالی رئیس جمهور کشورمان سپاسگزاریم.

مینیخانوف همچنین با اشاره به تحولات بین‌المللی خاطرنشان کرد: برخلاف کشورهای غربی، شرکای روسیه از جهان اسلام در دوران سخت از ما روی گردان نشدند. ما با این کشورها به صورت مستمر تماس داریم و فرصت های خوبی برای همکاری ایجاد کرده‌ایم. جهان در حال تجربه تغییر در مرکز اقتصاد از غرب به شرق است

الکسی اورچوک معاون نخست وزیر روسیه نیز در این نشست گفت: جهان در حال تجربه یک تغییر در مرکز اقتصاد از غرب به شرق است.

وی تأکید کرد: روسیه با بهره‌گیری از ظرفیت‌های خود با توجه به موقعیت جغرافیایی، تلاش دارد نقش مؤثری در اقتصاد منطقه و جهان ایفا کند. علاوه بر کریدور حمل‌ونقل شمال-جنوب، موضوعاتی همچون بانکداری اسلامی، سبک زندگی حلال و تقویت مبادلات کشوری در این نشست مورد بررسی قرار گرفت. جمهوری تاتارستان با مرکزیت کازان در بخش اروپایی فدراسیون روسیه در میانه دو رودخانه ولگا و کاما واقع شده است و تقریبا در ۸۰۰ کیلومتری شرق مسکو قرار دارد. این جمهوری به عنوان دروازه ورود اسلام به سرزمین‌های شمالی شناخته شده و در سال‌های اخیر میزبان نمایندگان کشورهای اسلامی با هدف توسعه مناسبات روسیه با این کشورها است.

نقش توسعه‌ای کریدور شمال-جنوب

در این مراسم بهرام بهرام سیری، مدیر عامل و رئیس هیات مدیره گروه توسعه گذرگاه جنوبی اوراسیا با اشاره به اهمیت این گذرگاه گفت: کریدور شمال-جنوب نه تنها اهمیت بسیاری در انتقال کالا و حمل و نقل بین المللی دارد، بلکه از لحاظ اقتصادی،‌ سیاسی،‌ امنیتی، اجتماعی و زیست محیطی نیز اثرات بسیاری دارد. این کریدور نمونه عالی از همکاری منطقه‌ای بوده که منجر به توسعه پایدار و رشد همگرایی در منطقه می‌شود.

وی افزود: برای فعالیت اقتصادی بین فدارسیون روسیه و جهان اسلام یک شاه راه طلایی وجود دارد که سه شرط اساسی حمل و نقل و لجستیک (کوتاه‌ترین زمان،‌ ارزان‌ترین هزینه و مطلوب‌ترین امنیت)‌را داراست و آن  عبور کریدور شمال-جنوب از طریق قلمرو سرزمینی ایران است. راه گذر شمال-جنوب،‌ طرحی اقتصادی است که با هدف تسهیل حمل و نقل و افزایش تجارت جهانی طراحی شده است. تحقق کامل این طرح، علاوه بر تسهیل حمل و نقل سبب ارتقای سطح روابط سیاسی جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه با کشورهای مسیر گذرگاه و کشورهای اوراسیا و در نهایت جهان اسلام می‌شود.

بهرام سیری، درباره مزایای این تعامل لجستیکی اظهار داشت: این همکاری‌های لجستیکی موجب کاهش تهدیدهای منطقه‌ای و افزایش منافع اقتصادی همه کشورها خواهد شد. البته درا ین مسیر باید زیرساخت‌های نرم افزاری و سخت افزاری توسط دولت‌ها و بخش خصوصی تکمیل و توسعه یابد. اهمیت کریدور شمال-جنوب و همگرایی کشورهای منطقه اروسیا و کشورهای جهان اسلام می‌تواند اثرات متعددی داشته باشد که این موضوع با توجه به ارتباطات و ابعاد اقتصادی وامنیتی آن، از اهمیت ویژه برخوردار است.

مدیر عامل و رئیس هیات مدیره گروه توسعه گذرگاه جنوبی اوراسیا با شاره به نقش این گذرگاه برای تعاملات کشورهای اسلامی با روسیه، آسیای میانه و قفقاز گفت: روسیه، کشورهای حوزه آسیای میانه و قفقاز در منطقه بزرگ اوراسیا توانمندی قابل توجهی در تامین مواد اولیه معدنی و تجهیزات صنعتی،‌ انرژی، ‌نهاده های دامی و مواد غذایی حلال را دارد. در مقابل نیز کشورهای اسلامی در سراسر جهان کالاهای متنوعی را در حوزه‌های مختلف تولید می‌کند که این تعامل واردات و صادرات با استفاده از کریدور شمال-جنوب با سرعت جابه جایی و هزینه کمتر، ‌اقتصاد کشورها را شکوفا و متحول می‌کند.

وی افزود: بی شک عبور کالا از مسیر کریدور شمال-جنوب تضمین کننده پایداری و امنیت انتقال کالا و انرژی و در نهایت رشد اقتصادی کشورهای جهان اسلام-روسیه و کشورهای اوراسیا خواهد بود. توسعه همکاری‌های بین المللی و توافق‌های تجاری کشورهای ذینفع برای حمل و نقل کالا از مسیر کریدور شمال-جنوب مزایایی شامل ارزش اقتصادی و درآمد منطقه‌ای، ایجاد اشتغال پایدار منطقه‌ای، رعایت مسائل زیست محیطی و توسعه پایدار و ایجاد هاب گازی در جنوب ایران را به دنبال دارد.

بهرام سیری، در ادامه گفت: کریدور شمال-جنوب، ‌امکان انتقال کالاها را در دسته‌های مختلف با حجم بسیار بالا فراهم می‌کند. این میزان بزرگترین حجم حمل و نقل در منطقه اوراسیا را تشکیل می‌دهد. انتقال بیش از 100 میلیون تن کالا در سال‌های آینده دست یافتنی خواهد بود. به شرطی که دولت‌های منطقه زیرساخت‌های حمل و نقل را کامل کرده و شرکت‌های بخش خصوصی و صاحبان کالا نیز در استفاده از این مسیر جدیت بیشتری از خود نشان دهند.