ایرنه پاپاس بازیگر نقش هند جگر خوار (یونانی: Ειρήνη Παππά؛ ۳ سپتامبر ۱۹۲۹ – ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۲) خواننده و بازیگر اهل یونان بود. وی در طول حدود ۵۰ سال فعالیت هنری‌اش در بیش از ۷۰ فیلم سینمایی بازی نموده‌است. وی به خاطر نقش‌آفرینی قهرمانان تراژدی یونانی و حضور مقتدرانه در صحنه تئاتری شناخته شده‌است.

برخی از فیلم‌هایی که وی در آن‌ها حضور داشته‌است از ماندگارترین آثار تاریخ سینما هستند. ایرنه پاپاس بیشتر از توانایی واقعی بازیگری، بر پایه کلیشه‌های نژادی و ملیتی در نقش زن مقتدر و آتشین مدیترانه‌ای در فیلم‌ها به کار گرفته می‌شد.در ایران وی را بیشتر با نقش هند جگرخوار در فیلم محمد رسول‌الله (فیلم ۱۹۷۶) می‌شناسند.

بیوگرافی ایرنه پاپاس

یکی از شناخته شده ترین بازیگران زن یونانی در تمام دوران است. با داشتن بیش از پنجاه سال زندگی حرفه ای، پاپاس در برخی از نمادین ترین فیلم های یونانی و بین المللی که در نیمه دوم قرن بیستم اکران شد، ایفای نقش کرده است. پاپاس در سال 1929 در یونان به دنیا آمد و در دهکده ای کوچک در خارج از کورینت بزرگ شد. مادرش معلم بود و پدرش درام کلاسیک تدریس می کرد. به گفته پاپاس، او از کودکی مجذوب بازیگری بود. زندگی پاپاس با نقل مکان خانواده اش به آتن در هفت سالگی تغییر کرد.

حالا در شهر بزرگ، دختر جوان بالاخره می‌تواند به دنبال بازیگری حرفه‌ای باشد. پاپاس در پانزده سالگی در مدرسه سلطنتی هنرهای دراماتیک آتن ثبت نام کرد و در کلاس های رقص و آواز شرکت کرد. با این حال، او در مورد بازیگری کمی شورشی بود و از دستورات و به نظر او رویکردی قدیمی نسبت به شکل هنری که در مدرسه حمایت می شد، بیزار بود. پاپاس در دوران مدرسه سعی کرد سبک بازیگری خود را به کار گیرد و به همین دلیل یک سال عقب افتاد. با این حال، او در سال 1948 فارغ التحصیل شد. بلافاصله پس از فارغ التحصیلی، پاپاس خود را در بازیگری غرق کرد و در چندین نمایش در یونان حضور داشت.

زندگی شخصی

مادرش، النی، معلم مدرسه و پدرش آموزگار کلاسیک‌های ادبیات و نمایش یونان بود. ایرنه پاپاس دانش‌آموخته رقص و آواز از مدرسه سلطنتی هنرهای دراماتیک در آتن بود. او در ۱۹۴۷ با کارگردان سینما آلکیس پاپاس ازدواج کرد و نام خانوادگی او را گرفت. ازدواج آنها تا ۱۹۵۱ دوام داشت و به هنگام جدایی، نام خانوادگی همسرش را نگاه داشت. او با مارلون براندو در ۱۹۵۴ آشنا شد تا سال‌ها رابطه‌ای پنهانی با او داشت.

فعالیت‌های هنری

ایرنه پاپاس بازی در تئاتر را با بازی در نمایش‌های شکسپیر و ایبسن در سال ۱۹۴۸ آغاز کرد. او با بازی در سینما را از ۱۹۵۱ با شهر مرده (ساخته فریکسوس ایلیادیس) وارد سینما شد اما هرگز تئاتر را رها نکرد. ایرنه پاپاس نماینده یونان در جشنواره فیلم کن ۱۹۵۲ بود. او نخستین نقش در سینمای آمریکا را در فیلم مردی از قاهره ساخته ری انرایت و ادواردو آنتون در ۱۹۵۳ تجربه کرد. فیلم دوم پاپاس در آمریکا ادای دین به مردی بد ساخته رابرت وایز در ۱۹۵۶ در کنار جیمز کاگنی بود.

فیلم توپ‌های ناواران ساخته جی. لی تامپسون در ۱۹۶۱ پاپاس را به شهرتی جهانی رساند. در همان سال برای بازی در فیلم آنتیگونه جایزه خرس طلایی جشنواره بین‌المللی فیلم برلین را دریافت کرد. از دیگر فیلم‌های او می‌توان به بازی در فیلم ماندولین کاپیتان کارولی اشاره کرد. ایرنه پاپاس در طی ۲۶ سال در هفت فیلم با آنتونی کوئین هم‌بازی بود.

دیدگاه و کنش سیاسی

ایرنه پاپاس عضو حزب کمونیست یونان بود. پس از روی کار آمدن دیکتاتوری نظامی (که پاپاس را «رایش چهارم» می‌نامید) در آن کشور به همراه بعضی دیگر از هنرمندان یونانی مانند میکیس تئودوراکیس از آن کشور تبعید شد و در سال‌های بعد در فیلم‌های انگلیسی، ایتالیایی و آمریکایی بازی کرد. ایرنه پاپاس تا پایان دهه ۱۹۷۰ بازی در فیلم‌هایی با مضامین سیاسی نزدیک به چپ را ادامه داد. سرشناس‌ترین فیلم سیاسی لو زی [در ایران: «زد»] بود.

خوانندگی

ایرنه پاپاس به کار خوانندگی نیز می‌پرداخت. آلبوم آوازهای تئودوراکیس در ۱۹۶۹ با ترانه‌های فولک یونانی بسیار پرآوازه شد. آلبوم دیگر او به نام اودِس (۱۹۷۹) نیز مجموعه‌ای از هشت ترانه فولکلور یونانی بود که ونجلیس برای آن آهنگسازی کرد.

بیماری و درگذشت

در سال ۲۰۱۸ اعلام شده بوده که وی مدت پنج سال است که به بیماری آلزایمر مبتلا می‌باشد. روز چهارشنبه ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۲ در ۹۳ سالگی درگذشت.

منبع: چشمک