به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، هنگامی که گسترش فرهنگِ زبان فارسی در صداوسیما جدی شد، برنامه‌سازی در دستور کار قرار گرفت و تلاش شد تا مجریان تلویزیون سردمدار این فرهنگ‌سازی باشند؛ خبرهایی از بخش‌نامه جدید اداره بازرگانی برای جلوگیری از تبلیغ آگهی‌ با نام‌های خارجی به گوش رسید.

حتی ماجرای دو نرخه شدن تبلیغات بازرگانی تلویزیون به اوج خودش رسید. اتفاقی که غلامعلی حدادعادل به عنوان رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی از ارزان شدن آگهی‌های تبلیغاتی که نام فارسی را برای کالای تجاری و تبلیغی‌شان برمی‌گزینند و گران شدن تبلیغاتی که کماکان اصرار به واژگان لاتین و خارجی دارند.

اما در این میان وقتی امثال برنامه «پانتولیگ» و دیگر برنامه‌های تلویزیون که از عناوین بیگانه استفاده می‌کنند مورد انتقاد جلسات شورای پاسداشت زبان و ادبیات فارسی قرار می‌گیرند. یاسر احمدوند در نشست شورای پاسداشت زبان و ادبیات فارسی به عنوان معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دوباره این تذکر را تکرار می‌کند.

«در زمان حاضر سیما 9 برنامه روی آنتن خود دارد که عناوین بیگانه دارند، ما ابلاغ‌های لازم را در این زمینه انجام داده‌ایم اما اثری ندارد. به شورای نظارت هم نامه نوشته‌ایم ترتیب اثری داده نشده است.»

پس از او حدادعادل پرده از آگهی‌های بازرگانی خارجی برمی‌دارد که با وجودِ گران بودن نرخ‌هایشان اصرار به نامگذاری‌های خارجی دارند. در حالی‌که بسیار نام‌های فارسی زیبایی را می‌توانند جایگزین نام‌های خارجی‌شان کنند. این نکته برای نامگذاری برنامه‌های ایرانی هم صِدق می‌کند.

همچنان که کپی‌کاری از برخی شوها و برنامه‌های خارجی در تلویزیون و شبکه نمایش‌خانگی ادامه دارد حداقل در کنار ایرانیزه کردن آیتم‌ها و بخش‌های مختلف این برنامه‌ها، از نام نیکوی فارسی هم استفاده شود نه اینکه هم نعل به نعل برنامه‌های خارجی کپی شوند و هم از نام‌های خارجی بهره ببرند.

به نظر می‌رسد با رفتار دو نرخه آگهی‌های بازرگانی جلوی تبلیغ کردن در تلویزیون با نام خارجی گرفته نشده می‌بایست از بسته‌های تشویقی به سمت مانع‌تراشی حرکت کرد. البته همگان می‌دانند بخش عمده‌ای از درآمد تلویزیون از آگهی‌های بازرگانی است اما یکی از ارکان اصلی پاسداشت زبان فارسی در صداوسیما به تبلیغات تلویزیونی برمی‌گردد و این امکان زمانی فراهم می‌شود صاحبان سرمایه‌ها و کالاها به سمت نامگذاری فارسی و ایرانی سوق پیدا کنند.

هرچند امروزِ تلویزیون را نمی‌توان با دیروز تلویزیون که همه مجریان و کارشناسان برنامه‌ها از واژه‌های خارجی استفاده کنند، مقایسه کرد. اصلاً «سرزمین شعر» و برخی از برنامه‌های دیگر در این مسیر حرکت می‌کند که فارسی در تلویزیون پاس داشته شود.

چرا که بارها رهبر معظم انقلاب در دیدارهای مختلف خصوصاً با شاعران، مطالبه جدّی نسبت به زبان فارسی و پاسداشت آن داشته است. هرچند که در حاشیه امسالِ نمایشگاه کتاب هم در گفت‌وگو با یکی از ناشران این جدّیت در گفتار معظم‌له کاملاً دیده شد که استفاده از واژگان خارجی را نمی‌پسندند.

به نظر می‌رسد مسئولان امر، تهیه‌کنندگان و برنامه‌سازان فرمایشات مقام معظم رهبری در این زمینه را مرور کنند. جایی که ایشان با انتقاد از ولنگاری زبانی و ساخت لفظی بسیار نازل برخی ترانه‌ها و پخشِ آن‌ها از صداوسیما فرمودند: «زبان فارسی قرن‌های متمادی است که عمدتاً به‌وسیله شاعران بزرگ حفظ شده و این‌گونه سالم و فصیح به دست ما رسیده است، بنابراین ما باید حرمت زبان را حفظ کنیم و اجازه نداریم با بی‌مبالاتی آن را به دست فلان ترانه‌سرای بی‌هنر بدهیم که الفاظ را خراب کند و بعد نیز با پول بیت‎المال در صداوسیما و دستگاه‌های دولتی و غیردولتی پخش شود.»

همچنین جایی که نگرانی‌شان را رسماً از پاسداشت زبان فارسی اعلام می‌کنند. «راجع به زبان فارسی بنده در حقیقت نگرانم. من از صداوسیما گله‌مندم؛ به‌جای اینکه زبان صحیح و معیار و صیقل‌خورده‌ی کاملاً درست را ترویج کند، زبان بی‌هویت را ترویج می‌کند، زبان بی‌هویتی که گاهی غلط و بدتر از همه پُر از تعبیرات فرنگی و خارجی است. وقتی یک مجری یک تعبیر فرنگی از یک مترجم یا نویسنده را در صداوسیما تکرار می‌کند، موجب عمومی شدن آن لغت و آلوده شدن زبان به زوائد مضرّ می‌شود. ما داریم مفت زبان خودمان را آلوده می‌کنیم.

اما ماجرای استفاده از اسامی خارجی در آگهی‌های بازرگانی جدی است؛ جایی که حدادعادل هم به عنوان رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی به این استفاده از واژه‌ها در آگهی‌های بازرگانی انتقاد دارد و از صاحبان کالا که عناوین و اسامی خارجی روی کالاها و محصولاتشان می‌گذارند گلایه کرد. او اعتقاد دارد که باید عدم تبلیغ این کالاها در یک بازه زمانی معقول تا اصلاح نام و عنوانشان در دستور کار تلویزیونی‌ها قرار بگیرد. به گونه‌ای در پَسِ نمایش تجمل و اشرافی‌گری در تبلیغات تلویزیون، این ایراد به صورت ملموس دیده می‌شود؛ برخی از کارشناسان نیز اعتقاد دارند بسیاری از اسامی کالاهای خارجی تبلیغ شده در شبکه‌های انگلیسی‌زبان نیست، بلکه آگهی کالاهای ایرانی در صدا و سیمای خودمان است. آنها خواستار پاسداشت زبان فارسی شده‌اند.

البته در عین حال پیگیری‌های خبرنگار تسنیم نشان می‌دهد اداره بازرگانی صداوسیما بخشنامه‌‌ای در رابطه با پاسداشت زبان فارسی و رعایت هنجارهای زبان فارسی به همه شرکت‌های طرف قراردادش ابلاغ و آنها را مکلف کرده برای استفاده حداکثری از زبان فارسی اقدام کنند.

پیش از این بخشی از این ایراد به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم برمی‌گشت که به اسامی خارجی محصولات ایرانی مجوز می‌دادند که صرفاً صنایع خوراکی هم نبودند و حتی خودروهای ایرانی هم با نام انگلیسی عرضه می‌شدند. در این دولت، نسبت به پاسداشت زبان فارسی و جلوگیری از مجوز دادن به محصولات ایرانی با نام خارجی تلاش شده است اما باید این تلاش قدرتمندانه‌تر و به شکل بازدارندگی پیش برود تا فرهنگِ نامگذاری ایرانی و پاسداشت زبان فارسی بیش از پیش گسترش پیدا کند.

انتهای پیام/