بازار؛ گروه بین الملل: حادثه سقوط بالگرد رئیس جمهور فقید ایران، اگرچه به یک تراژدی بزرگ در سطح ملی تبدیل شد؛ اما در جریان برگزاری مراسم رسمی تشییع پیکر آیت ا... رئیسی شاهد حضور و ارسال پیام از سوی مقام های ارشد برخی از کشورها بودیم که شاید کسی انتظارش را نداشت.

بیش از تمامی مهمان ها، حضور مقام های ارشد امارات، عرسبتان سعودی و بحرین در این مراسم جلب توجه می کرد که نشانگر رویکردی جدید از سوی کشورهای عربی منطقه خلیج فارس در قبال تهران بود.به ویژه آن که محمد مخبر رئیس جمهوری برای ادامه سیاست های توسعه دیپلماسی منطقه ای از ولیعهد عربستان دعوت به حضور در ایران کرده است.

اعزام هیات عالیرتبه از سوی کشورهای یاد شده به سمت تهران، نشان از چرخش دولت های عربی در قبال تهران داشته و می تواند زمینه ساز روابطی جدید میان ایران و همسایگان جنوبی خود شود که حتما در بهبود شرایط اقتصادی منطقه ، فرصت های صادراتی ، توسعه تجارت ودر نهایت افزایش درآمدهای دلاری و سهولت در مراوردات مالی را به همراه خواهد داشت

تاکید اعضای شورای همکاری خلیج فارس بر تعامل سازنده با تهران

اعزام هیات عالیرتبه از سوی کشورهای یاد شده به سمت تهران، نشان از چرخش دولت های عربی در قبال تهران داشته و می تواند زمینه ساز روابطی جدید میان ایران و همسایگان جنوبی خود شود.

در مهمترین اظهارات مقام های کشورهای عربی، محمد مخبر، سرپرست ریاست جمهوری در پاسخ به تماس تلفنی «محمد بن سلمان» از دستور بسیار خوب ولیعهد عربستان برای استقبال از زوار ایرانی تشکر و بر دعوت رئیس‌جمهور شهید از وی برای سفر به تهران تأکید کرد. مخبر گفت: همانگونه که رئیس‌جمهور فقید ما پیش از این از جنابعالی برای سفر به ایران دعوت کرده بود، مجدداً از جنابعالی دعوت می‌کنم به کشور دوست و برادر خود سفر کنید. به نوشته ایرنا، ولیعهد عربستان نیز ضمن پذیرش این دعوت، متقابلاً از سرپرست ریاست جمهوری اسلامی ایران برای سفر به عربستان دعوت کرد.

«انور قرقاش» مشاور دیپلماتیک رئیس دولت امارات عربی متحده نیز در صفحه کاربری خود در شبکه ایکس نوشت: سیگنال‌های مثبتی میان کشورهای خلیج(فارس) و ایران به وجود آمده است که نشان‌دهنده تمایل مشترک برای تقویت روابط و کاهش تنش در منطقه است.

قرقاش در ادامه توئیت خود نوشت: رد و بدل شدن سیگنال های مثبت بین کشورهای عرب حوزه خلیج [فارس] و ایران، نشان دهنده تمایل مشترک برای تقویت روابط و کاهش تنش در منطقه است. مشاور دیپلماتیک بن زاید ادامه داد: حضور گسترده مقامات کشورهای عرب حوزه خلیج [فارس] در مراسم تشییع پیکر رئیس جمهور فقید ایران تا اظهارات سازنده دوجانبه در مورد سیاست حسن همجواری، از جمله این سیگنال‌هاست.

وی همچنین تصریح کرد: این فرصتی است که ممکن است تاریخی باشد و باید از آن برای خدمت به ثبات و شکوفایی منطقه استفاده کرد.

«شیخ حمد بن عیسی آل خلیفه» پادشاه بحرین که برای دیدار با پوتین به روسیه سفر کرده، در دیدار با رئیس جمهوری روسیه در مسکو گفت که کشورش از عادی سازی روابط با ایران حمایت می کند.

نکته دیگر، در جریان رخدادهای اخیر، سفر وزیر خارجه بحرین به ایران با وجود قطع روابط دیپلماتیک و رسمی میان دو کشور بود که بسی جای تعجب داشت. در منامه نیز ظاهرا اوضاع در حال تغییر است. «شیخ حمد بن عیسی آل خلیفه» پادشاه بحرین که برای دیدار با پوتین به روسیه سفر کرده، در دیدار با رئیس جمهوری روسیه در مسکو گفت که کشورش از عادی سازی روابط با ایران حمایت می کند.

وی همچنین گفت که مشکلات میان دو کشور، از میان رفته اند و دلیلی برای تاخیر در برقراری روابط عادی میان دو طرف نیست. پادشاه بحرین افزود: به صورت کلی، روابط میان همه کشورها، خوب است اما درباره حل مشکلات میان ایران و بحرین باید گفت واقعیت ها نشان می دهد مشکلاتی وجود ندارند. خدا رو شکر هیچ دلیلی برای تاخیر (در عادی سازی روابط میان ایران و بحرین) نیست. خواهان دوستی ایران برای اهل بحرین هستیم. اهالی بحرین با ایران تاریخ دارند و سفرهایی به این کشور وجود دارد. تلاش است زندگی و توسعه و تجارت به صورت مثبت گسترش یابد.

کشورهای عربی به ویژه از زمان روی کار آمدن محمد بن سلمان در ریاض، ماهیت دکترین امنیتی خود را تا حد زیادی تغییر داده اند. شواهد متعددی حاکی از حرکت کشورهای عربی از بازدارندگی نظامی به سمت نوعی بازدارندگی اقتصادی بوده که در همین راستا، طی دو سال گذشته، شاهد کاهش قابل توجه خرید تسلیحات آمریکایی از سوی ریاض و ابوظبی بوده ایم

همکاری از رهگذر بازدارندگی اقتصادی

نکته مهمی که باید به آن پرداخت اینکه، کشورهای عربی به ویژه از زمان روی کار آمدن محمد بن سلمان در ریاض، ماهیت دکترین امنیتی خود را تا حد زیادی تغییر داده اند. شواهد متعددی حاکی از حرکت کشورهای عربی از بازدارندگی نظامی به سمت نوعی بازدارندگی اقتصادی بوده که در همین راستا، طی دو سال گذشته، شاهد کاهش قابل توجه خرید تسلیحات آمریکایی از سوی ریاض و ابوظبی بوده ایم. نشریه فوربز نیز در گزارش ماه گذشته خود به این نکته اشاره کرده و اعلام کرد که بحرین، تنها کشور عربی باقیمانده در صف خریداران تانک های مدرن غربی بوده و دیگر کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، سفارشی برای خرید این تانک ها به ثبت نرسانده اند.

پایتخت های عربی ظاهرا به این نتیجه رسیده اند که می توانند خطرات بالقوه ای چون قدرت هسته ای و تسلیحاتی ایران را با افزایش مراودات تجاری به طور کامل از میان برداشته و از گذرگاه تعامل دوجانبه نسبت به دفع خطرات احتمالی اقدام نمایند.

در حقیقت، کشورهای عربی به رهبری ریاض سعی دارند امنیت دسته جمعی خود را از طریق افزایش تعاملات اقتصادی با کشورهای همسایه و غیر همسایه تامین نمایند. به عنوان مثال، می توان به سرمایه گذاری های همزمان آمریکا و چین در زمینه انرژی های تجدیدپذیرعربستان اشاره کرد که تا پیش از روی کار آمدن بن سلمان، امری کم سابقه بوده است.

بر همین اساس، به نظر می رسد مدعیات سران کشورهای عربی برای افزایش تعامل با ایران کاملا رنگ و بوی واقعی داشته و از سر تعارف نباشد. پایتخت های عربی ظاهرا به این نتیجه رسیده اند که می توانند خطرات بالقوه ای چون قدرت هسته ای و تسلیحاتی ایران را با افزایش مراودات تجاری به طور کامل از میان برداشته و از گذرگاه تعامل دوجانبه نسبت به دفع خطرات احتمالی اقدام نمایند.

نکته مهم اینکه هر مقدار کشورها نسبت به کشور دیگری حساسیت امنیتی بیشتری داشته باشند، می بایست سرمایه گذاری بیشتری در آن کشور انجام دهند تا از گزینه وابستگی متقابل اقتصادی برای تامین امنیت حداکثری خود بهره ببرند.

در این زمینه باید به اصل مهمی در تجارت جهانی اشاره کرد و آن اینکه، در تعاملات اقتصادی بین المللی، حفظ امنیت سرمایه گذاری های دوجانبه از همه چیز مهمتر است. یعنی اگر قرار باشد ایران و عربستان به میزان قابل توجهی سرمایه گذاری دوجانبه در خاک یکدیگر انجام دهند، هیچ یک از دو کشور حتی فکر دست اندازی به خاک طرف مقابل را از سر نخواهد گذراند. چراکه پیش از فرود نخستین گلوله شلیک شده از سوی کشور مهاجم در خاک رقیب، ارزش سهام و دارایی های آن کشور در خاک مقابل تا حد زیادی از بین خواهد رفت. در حقیقت، در دکترین بازدارندگی اقتصادی، امنیت سرمایه کشورها ضامن امنیت آنها خواهد بود.

در چنین فضایی، بودجه نظامی کشورها جای خود را به ثمن سرمایه گذاری خارجی آنها خواهد داد و این سرمایه، تضمین کننده امنیت آنها خواهد بود. نکته مهم اینکه هر مقدار کشورها نسبت به کشور دیگری حساسیت امنیتی بیشتری داشته باشند، می بایست سرمایه گذاری بیشتری در آن کشور انجام دهند تا از گزینه وابستگی متقابل اقتصادی برای تامین امنیت حداکثری خود بهره ببرند.

به نظر می رسد تغییر رویکرد کشورهای عربی عضو شورای همکاری خلیج فارس در قبال ایران از همین منظر بوده و رهبران کشورهای مذکور به این نتیجه رسیده اند که تعامل اقتصادی متقابل با ایران، بهترین روش برای مهار تهدید از یک سو و بهره مندی از مواهب ژئوپولیتیکی همچون دسترسی به مسیرهای ترانزیتی ایران، افزایش مبادله تجاری با کشورهای آسیای مرکزی، ترکیه و روسیه از طریق مسیر کشورمان و همچنین افزایش کنترل بر کشورهای هدف ایران یعنی عراق و یمن به حساب می آید.

به این ترتیب می توان حدس زد که با توسعه روابط نه تنها فرصت هایسرمایه گذاری مشترک و تجارت خارجی فراهم میشود بلکه اثار و برکات آن نیز دراقتصاد کشورها به ویژه اقتصادایران نمود عینی بیشتری خواهد داشت که می توان به افزایش درآمدهای ارزی بیشتر، ثبات در قیمت ها، تقویت پول ملی و کاهش تورم منجر خواهد شد.