در بررسی چرایی‌ این تشییع میلیونی و ماندگار در کتاب تاریخ، با آیت‌الله محمود رجبی، عضو خبرگان رهبری و رئیس مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) گفت‌وگو کرده‌ایم.

این جمله معروف را بسیار شنیده‌ایم که برای شهید شدن باید شهید زیست و زندگی کرد، چقدر زیست شهیدگونه در زندگی آیت‌الله رئیسی جریان داشت؟
زندگی‌نامه و شرح حال و وصیت‌نامه شهدای ما موجود است و به‌خوبی نشان می‌دهد آن‌ها براساس احساس وظیفه و در پی لبیک به دعوت خدا در نهایت اخلاص، صفای باطن و صداقت در کلام و عمل، راهی جبهه‌های دفاع مقدس یا دفاع از حرم و نیز دیگر جبهه‌ها شدند و از جان در این مسیر گذشتند؛ شهید رئیسی عزیز هم این‌گونه بود و در همه مناصب و مسئولیت‌هایی که بر عهده گرفت با صداقت، صفای باطن و اخلاص به میدان آمد تا به مردم، خدمت و مشکلات آن‌ها را حل کند.
ویژگی دیگر زیست شهدایی، عشق به مردم است؛ این خصیصه هم به‌وفور در رئیس‌جمهور شهید وجود داشت. ایشان هم واقعاً به مردم عشق داشت و هم دل‌نگران مشکلات و درد‌های آن‌ها بود و همه توان خود را برای گره‌گشایی از کار مردم به‌ویژه محرومان به کار می‌گرفت. 
علاوه بر این، همان‌طور که شهدای ما استکبارستیز و مدافع مظلومان عالم و جبهه مقاومت بودند، شهید رئیسی هم به‌شدت اهل استکبارستیزی و روحیه استکبارستیزی در سلوک ‌ایشان نمایان بود؛ کمکی که به جبهه مقاومت کرد، بسیار بیشتر از چیزی است که ما می‌دانیم. عشق به مظلومان و محرومان عالم و دردمندی آن‌ها در شهید رئیسی بسیار بود به‌ویژه در چند ماه اخیر، بسیار برای مردم مظلوم غزه دردمند بود.
​​​​​​​
چه ویژگی‌های دیگری در آیت‌الله رئیسی وجود داشت که زیست ‌ایشان را شهیدگونه کرده بود و درنهایت هم زندگی‌شان به شهادت ختم شد؟
شهدای ما فعال و خستگی‌ناپذیر بودند، رئیس جمهور شهید هم واقعاً خستگی را خسته کرده بود، اگر رزومه همین مدت کوتاه ریاست جمهوری ایشان را بررسی کنیم از این همه تلاش، کوشش و مجاهدت شگفت‌زده می‌شویم و این سند دیگری بر شهید زیستن آیت‌الله رئیسی است.
علاوه بر این، شهدای ما ولایتمدار بودند؛ برای آن‌ها فرمایشات امام و رهبر معظم انقلاب نصب‌العین و سرمشق بود؛ این ویژگی در شهید رئیسی تجلی خاص داشت و واقعاً ولایتمدار بود و فرمایشات رهبر معظم انقلاب را قطب‌نمای فعالیت خود قرار داده بودند.
همان‌طور که توسل به اهل‌بیت(ع) در زندگی شهدا بسیار پررنگ بود، رئیسی عزیز نیز چنین بود و چه در جمع خانواده و چه در دیگر جمع‌ها توسل دائمی به اهل‌بیت(ع) داشت. ویژگی دیگر زیست و سبک زندگی شهدا شجاعت و راه ندادن ترس به خود است، رئیس جمهور شهید نیز چنین بود و در هیچ عرصه‌ای از ارزش‌ها کوتاه نیامد و مقابل استکبار محکم ‌ایستادگی کرد.

از نخستین دقایق اعلام خبر سانحه برای بالگرد حامل رئیس جمهور تا تشییع تاریخی و آرام گرفتن ‌ایشان در جوار امام رئوف(ع) مردم لحظه‌ای آرام نداشتند؛ از توسل و استغاثه گرفته تا اشک‌های جانسوز و عزاداری؛ این همه عشق و ارادت به سید محرومان از کجا ریشه می‌گیرد؟
این تشییع باشکوه و تاریخی دو دلیل عمده دارد؛ یکی فهم و بصیرت ملت ماست. هر چه صحنه‌های مهم پیش می‌آید، اعتقاد و ‌ایمان ما به این فهم و بصیرت و ارتقای معرفتی، سیاسی و اجتماعی مردم افزایش می‌یابد و به آن افتخار می‌کنیم و دنیا بیشتر با این جلوه از بصیرت ملت ایران آشنا می‌شود؛ چنان‌که باوجود همه تلاش‌ها و توطئه‌های دشمنان برای ایجاد فاصله میان ملت و مسئولان و باوجود همه سیاه‌نمایی‌ها علیه دولت مردمی و انقلابی، مردم توطئه آن‌ها را با بصیرت خود به‌خوبی درک کرده و آن را ناکام گذاشتند.
علاوه بر این، آیت‌الله رئیسی صادقانه خدمت کرد، به همه سِمت‌ها به چشم مسئولیت نگاه کرد و تا هنگام شهادت، از نظر تواضع و روحیه انقلابی در اوج قرار داشت. مردم هم که رئیس جمهور را در خدمت؛ صادقانه، دغدغه‌مند و دردمند خود یافتند، چنین حماسه‌ای را در تشییع رئیس جمهور محبوب خود رقم زدند، حماسه‌ای که همه جهان را به حیرت و تواضع واداشت. 

آیه ۲۳ سوره مبارکه احزاب که از معامله برخی انسان‌ها با خدا و وفاداری‌شان به این عهد سخن می‌گوید، چقدر در سیره شهید رئیسی تبلور داشت و آیا می‌توان سوز دل مردم و تشییع تاریخی را هم از دستاورد‌های چنین معامله‌ای دانست؟
بنابر تصریح این آیه شریفه، هر کس در راه خدا تلاش کند خدا برای او کافی است، اگر کسی از روی صداقت و عمل به عهدی که با خدا بسته رفتار کند، خدا هم آنچه را شایسته است و به ذهن بشری خطور نمی‌کند در دنیا و آخرت به او پاداش می‌دهد. این حضور میلیونی همراه با اشک و آه در بدرقه رئیس‌جمهور به خانه ابدی صرفاً اثرات دنیایی معامله با خداست و قطعاً اثرات اخروی آن به مراتب بیشتر و بهتر است.
صداقتی که شهدای خدمت در وفای به عهد با خدا داشتند سبب شد دل‌ها اینچنین متوجه و داغدار آن‌ها شود، چون دل‌ها در دست خداست و او است که محبت کسی را به دل دیگران می‌اندازد. همان‌طور که دیدیم مردم صرفاً در تشییع شهید رئیسی حضور نیافتند بلکه حضورشان با سوز دل همراه بود و این سنت الهی است که هر کس به عهد خود با خدا وفا کند، خدا او را در دنیا و آخرت عزیز و سربلند می‌کند.

خبرنگار: آمنه مستقیمی