مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست با تذکر این نکته که کشاورزی بزرگترین مصرف‌کننده آب در حوزه آبخیز دریاچه ارومیه است، گفت: علیرغم آبگیری مناسب دریاچه ارومیه، شرایط این دریاچه همچنان شکننده و ناپایدار است.
به گزارش تسنیم، آرزو اشرفی‌زاده درباره آخرین شرایط دریاچه ارومیه اظهار کرد: بر اساس آمار رسمی وزارت نیرو، سطح تراز دریاچه ارومیه در تاریخ ۲۹ اردیبهشت ماه ۱۲۷۰.۶۳ متر است که نسبت به مدت زمان مشابه در سال گذشته افزایش ۲۳ سانتی متری و نسبت به مهر ماه سال ۱۴۰۲ یعنی شروع سال آبی جاری، افزایش ۸۱ سانتی متری داشته است؛ بر اساس همین آمار وسعت دریاچه، ۲ هزار کیلومترمربع و حجم آن نیز ۲.۶ میلیارد مترمکعب اعلام شده است.
وی، درباره پیش‌بینی شرایط دریاچه ارومیه در فصل تابستان امسال ضمن تاکید بر شرایط شکننده و ناپایدار دریاچه تصریح کرد: با وجود بارش‌های نسبتاً خوب بهاری امسال در حوضه آبخیز ارومیه که منجر شد میزان تبخیر کمتر از میزان پیش‌بینی شده باشد، انتظار داریم تا پایان تابستان شاهد کاهش ۶۰ سانتی‌متری سطح تراز دریاچه نسبت به شرایط کنونی باشیم؛ اگرچه این شرایط باعث می‌شود، بخش‌های از دریاچه مجدد خشک شود اما پیش‌بینی می‌شود شرایط در تابستان امسال نسبت به تابستان گذشته بهتر باشد.
اشرفی زاده متذکر شد: در راستای تامین نیاز آبی محیط زیستی ۳ میلیارد و ۴۲۶ میلیون مترمکعب دریاچه امسال صرفاً حدود یک میلیارد مترمکعب آب از سدها به سمت دریاچه ارومیه رهاسازی شد.
وی با اعلام اینکه از این میزان، ۲۱۰ میلیون مترمکعب از سمت کانی سیب رهاسازی شده است، تصریح کرد: امیدواریم با تکمیل شبکه بادین آباد، شاهد افزایش حجم آب رهاسازی شده از این محل باشیم؛ بر اساس اسناد ارزیابی این طرح، مقرر بود با تکمیل شبکه ۶۲۳ میلیون متر مکعب از این محل به دریاچه وارد شود.
مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست با یادآوری اهمیت پایبندی دستگاه‌ها به انجام تکالیف مرتبط با دریاچه ارومیه گفت: در ارتباط با اقدام‌های صورت گرفته برای اصلاح الگوی کشت و آبیاری در حوضه آبریز دریاچه ارومیه موضوع کشاورزی مهم‌ترین سرفصل اقدام‌های تعریف شده نرم‌افزاری برای احیا و نجات ارومیه است اما شرایط کنونی با وضعیت پیش‌بینی شده بر اساس مصوبات ستاد احیا، فاصله دارد.
عدم اصلاح الگوی کشت و آبیاری، پاشنه آشیل احیای دریاچه ارومیه
این مقام مسئول تاکید کرد: کشاورزی بزرگترین مصرف کننده آب در حوزه آبخیز دریاچه ارومیه است و از این رو اصلاح الگوی کشت و آبیاری پاشنه آشیل احیای دریاچه ارومیه است.
وی با یادآوری اینکه توقف توسعه اراضی کشاورزی از نخستین مصوبه‌های ستاد بود، افزود: متاسفانه در حالی شاهد توسعه اراضی کشاورزی در حوضه آبخیز دریاچه ارومیه هستیم که حسب مصوبه‌های ستاد مقرر شده بود توسعه اراضی کشاورزی در حوضه و اراضی شیب‌دار نباشد.
مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: دولت و سازمان حفاظت محیط زیست در تصمیم‌گیری‌های خود به موضوع معیشت کشاورزان نیز توجه ویژه دارند و از این رو، اصلاح الگوی کشت و آبیاری منجر به ایجاد شرایط سخت برای کشاورزان واقعی نخواهد شد.
وی ادامه داد: از همین رو تلاش شده به موازات برخورد با کسانی که بدون برخورداری از حقابه قانونی اقدام به برداشت غیرمجاز از منابع آب سطحی و زیرزمینی می‌کنند، حقابه کشاورزانی که از گذشته به کشاورزی اشتغال داشته‌اند، اعمال شود.
اشرفی‌زاده، کنترل برداشت آب از منابع آب سطحی و زیرزمینی را از دیگر موارد مهم در مدیریت منابع و مصارف حوزه‌های آبریز همچون ارومیه برشمرد و گفت: با وجود پایش‌های صورت گرفته توسط وزارت نیرو و سازمان حفاظت محیط زیست، همچنان شاهد برداشت‌های غیرمجاز آب از محل منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی هستیم.
مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه ضمن تاکید بر ضرورت برخورد قاطع با برداشت‌های غیر مجاز آب تصریح کرد: وزارت نیرو به عنوان متولی این موضوع می‌تواند متخلفان را به دستگاه قضایی معرفی کند.
ممنوعیت احداث سد جدید در حوضه ارومیه
اشرفی‌زاده، با اشاره به وجود و احداث سدهای متعدد بدون ارزیابی محیط زیستی در حوضه ارومیه در سال‌های گذشته گفت: جلوگیری از احداث سد جدید در این حوضه از نخستین مصوبه‌های ستاد احیا بود اما به دلیل نبود نگاه جامع مدیریتی و رویکرد سنتی به توسعه و ایجاد پروژه‌های عمرانی، همچنان شاهد درخواست‌هایی برای احداث سد در این حوضه هستیم.
اشرفی‌زاده تأکید کرد: سازمان حفاظت محیط زیست موضع رسمی و دلایل فنی خود برای مخالفت با هرگونه احداث سد جدید در این حوضه را به وزارت نیرو اعلام کرده است همچنین ضروری است با توجه به شرایط کنونی دریاچه، برای سدهای موجود نیز، ارزیابی اثرات تجمعی صورت گیرد.
وی اشاره‌ای هم به وضعیت مطلوب تالاب‌های اقماری دریاچه ارومیه داشت و اظهار کرد: با توجه به نقش تالاب‌های اقماری به عنوان پشتوانه اکولوژیک دریاچه ارومیه، حفاظت و احیای این تالاب‌ها در سازمان حفاظت محیط زیست با جدیت پیگیری می‌شود.
این مقام مسئول با یادآوری پشتیبانی سایت‌های اقماری از دریاچه به ویژه در شرایط کنونی که شاهد کاهش تنوع زیستی دریاچه هستیم، گفت: اقدام به لایروبی انهار ورودی تالاب‌های اقماری از جمله اقدام‌های صورت گرفته در این زمینه و آبگیری کامل تالاب درگه سنگی از جمله رامسر سایت‌های ایران پس از چند سال خشکسالی از دستاوردهای آن است.
وی اضافه کرد: در همین زمینه خوشبختانه تالاب گردقیط و میندازی نیز پس از سال‌ها با مشارکت جوامع محلی آبگیری شده است سایر تالاب‌ها از جمله کانی بارزان، سولدوز و قوپی بابا علی نیز وضعیت مطلوبی دارند؛ خوشبختانه این تالاب‌ها با مشارکت جوامع محلی و سمن‌های منطقه به خوبی پایش و اقدامات حفاظتی مناسبی صورت می‌گیرد.
تا احیای کامل دریاچه ارومیه، راه طولانی داریم
مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه برنامه‌ها و اقدام‌های مرتبط با دریاچه ارومیه به دو بخش سخت‌افزاری و نرم‌افزاری تقسیم می‌شود، تأکید کرد: راه بسیار طولانی تا احیا دریاچه ارومیه داریم و برای رسیدن به این هدف نیاز به کمک و مطالبه‌گری مردم و تعهد تمامی دستگاه‌ها به انجام دقیق و درست تکالیف مرتبط داریم.
اشرفی‌زاده تأکید کرد: بدون کمک کشاورزان واقعی و در نظر گرفتن معیشت آن‌ها و معیشت‌های جایگزین همچنین اصلاح الگوی کشت و در نظر گرفتن تغییر شرایط اقلیمی، احیای کامل دریاچه امکان‌پذیر نخواهد بود.
اشرفی‌زاده گفت: گرچه بارش‌های اواخر سال گذشته و بهار امسال مناسب بوده اما این بارش‌ها باید در مسیر جبران کمبودهای آبی گذشته باشد و نباید مصارف جدیدی برای آن‌ها تعریف کنیم و البته این موضوع باید به اصل کلی برای تمامی حوضه‌های آبخیز تبدیل شود چرا که هیچ یک از حوضه‌های آبریز کشور، ظرفیت و توانی برای تعریف مصرف جدید ندارد و از این رو تمامی برنامه‌ریزی‌ها باید معطوف به اجرای برنامه‌های بهینه‌سازی مصرف آب باشد.