فرارو- روز جمعه، ۲۸ اردیبهشت ماه، نشریه اکسیوس در گزارشی به نقل از منابع آگاه نوشت که دو مقام ارشد دولت جو بایدن با مقامات ایرانی در عمان به طور غیر مستقیم درباره چگونگی جلوگیری از تشدید درگیری‌های منطقه‌ای گفتگو کرده اند.
به گزارش فرارو، نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل متحد روز شنبه ۲۹ اردیبهشت در پاسخ به پرسش رسانه‌ها، مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و آمریکا را مورد تایید قرار داد و گفت: «مذاکرات یک روند درحال انجام است».
اگرچه این نخستین دور مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا نیست، اما دور جدید مذاکرات، یک ماه پس از حمله موشکی ایران به اسرائیل انجام می‌شود. بر اساس گزارش اکسیوس، برت مک گورک، مشاور ارشد رئیس‌جمهور آمریکا در خاورمیانه و آبرام پالی، نماینده موقت ایالات متحده در امور ایران هستند. ودانت پاتل، معاون سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده، دوشنبه ۲۴ اردیبهشت، گفته بود که دولت بایدن در صورتی که ضرورت یابد، راه‌هایی برای برقراری ارتباط با ایران دارد و واشنگتن بر این باور است که رهبر ایران برای از سرگیری برنامه هسته‌ای نظامی خود که ایالات متحده معتقد است تهران در پایان سال ۲۰۰۳ آن را تعلیق یا متوقف کرده، تصمیم تازه‌ای نگرفته است.
تا این لحظه، کاخ سفید و وزارت امور خارجه آمریکا از اظهار نظر درباره مذاکرات در عمان خودداری کردند. اسفند ماه سال گذشته بود که مذاکراتی با حضور علی باقری کنی معاون وزیر خارجه و مسئول مذاکرات هسته‌ای ایران، برت مک‌گِرک و ابرام پیلی در عمان شکل گرفته بود. گزارش‌ها در آن زمان نشان می‌داد که دور اول مذاکرات بین ایران و آمریکا به شکل غیرمستقیم انجام شده و مقامات عمان حامل پیام‌های طرفین به همدیگر بوده‌اند. بخش عمده‌ای از مذاکرات مذکور به مسئله حوثی‌ها در یمن و تنش‌های منطقه‌ای مرتبط بود و به نظر می‌رسد این بار نیز مسائل منطقه‌ای و لزوم ثبات در خاورمیانه از محور‌های گفتگو بوده است.
با توجه به این شرایط پرسش‌هایی مطرح است از جمله این که قرار است مذاکرات ایران و عمان به چه نتیجه‌ای برسد و این نتایج چگونه قابل اتکا و طولانی مدت خواهد بود؟ فرارو در راستای پاسخ دهی به این پرسش‌ها با علی بیگدلی، کارشناس ارشد سیاست خارجی و تحلیلگر روابط بین الملل گفتگو کرده است:
مذاکرات برای ایران و امریکا به یک اندازه مهم است
علی بیگدلی به فرارو گفت: «حقیقت این است که هم ایران و هم ایالات متحده در شرایطی هستند که باید تن به این مذاکرات برای کاهش تنش دهند. در حال حاضر منطقه خاورمیانه درگیر یک بحران بسیار شدید است و ایران نیز به لحاظ مسائل اقتصادی با مشکلات گسترده‌ای رو به رو است. آمریکایی‌ها نیز به علت قرار داشتن در آستانه انتخابات ترجیح می‌دهند درگیر مسائل منطقه خاورمیانه نباشند و هم از جهت کنترل تنش در منطقه و هم از جهت پیشگیری از درگیری‌های جدید، ترجیح می‌دهند مذاکراتی انجام دهند که نتیجه بخش باشد. از سوی دیگر این را نیز فراموش نکنیم که با بروز یک بحران جدید در منطقه، قیمت نفت افزایش پیدا خواهد کرد و قیمت انرژی و بنزین امریکا بالا می‌رود و با توجه به این که امریکایی‌ها روی قیمت بنزین بسیار حساس هستند، این می‌تواند باعث کاهش رای‌های رای دهندگان آمریکا به بایدن شود. افزون بر همه این‌ها کشور‌های عرب منطقه و به ویژه عربستان سعودی ترجیح می‌دهند بین ایران و امریکا تنش‌ها به حداقل برسد، تا کشور‌های عرب منطقه بتوانند به برنامه‌های بلندپروازانه‌ای برسند که مبدع اکثر این برنامه‌ها محمد بن سلمان است.»
وی افزود: «در کنار همه تحولات و مسائل مذکور، شرایط نتانیاهو در اسرائیل نیز از ابتدای جنگ غزه، بسیار متزلزل است و نتانیاهو در تنگنا قرار گرفته است. همچنین با توجه به این که بنی گنتس، وزیر دفاع اسرائیل، تهدید کرده در صورت متعهد نشدن دولت اسرائیل به طرح جنگ غزه، از کابینه کنار می‌رود، اصلا بعید نیست که کل کابینه نتانیاهو سقوط کند که همین موضوع نیز برای آمریکا و ایران به دلایل مختلفی مهم است. همچنین ما سفر گروسی، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی به ایران را داشتیم و سپس دیدیم که مصاحبه‌ای را در وین انجام داد و از فعالیت‌های هسته‌ای ایران ابراز نارضایتی کرد. مجموعه این مسائل باعث می‌شود که هم ایران و هم ایالات متحده انگیزه‌های زیادی برای ادامه مذاکرات در عمان داشته باشند. شاید تنها پیشنهادی که بتوان به تیم دیپلماسی ایران کرد این است که از موقعیت پیش آمده استفاده کنند و پشت میز مذاکره با تدبیر بالاتر حاضر شده و امتیازاتی را دریافت کنند. یکی از مهمترین موضوعاتی که باید حتما مدنظر تیم دیپلماسی ما باشد، کاهش تحریم‌ها و افزایش مبادلات تجاری است که در نهایت منتهی به افزایش رونق اقتصادی کشور می‌شود.»
آیا ترامپ توافق‌های شکل گرفته در عمان را نابود می‌کند؟
این تحلیلگر سیاسی در ادامه گفت: «چشم انداز آتی توافق‌های احتمالی در عمان را می‌توان از این زاویه نگاه کرد که پوتین همان افکاری را دارد که ترامپ دارد، بنابراین نمی‌توانیم این حقیقت را منکر شویم که متاسفانه در رسیدن به یک نقطه مشترک با ایالات متحده یا رسیدن به توافقاتی در حوزه‌های مختلف، تعلل زیادی کردیم. ما باید خیلی زودتر از این‌ها با بایدن به توافقاتی می‌رسیدیم و این توافقات را به سطح تصویب در کنگره آمریکا می‌رساندیم و در نتیجه، با این روش یک تکیه گاه و نقطه امن داشتیم که ترامپ (در صورت رئیس جمهور شدن) نتواند آن را از بین ببرد. درواقع زمانی که بخش‌هایی از توافقات ما با آمریکا به شکل قانون در بیاید، زیر این قوانین زدن و ملغی کردن آن به راحتی محقق نمی‌شد. تاکید من بر این است که شرایط، بسیار حساس است و اگر ترامپ به قدرت برسد، حساسیت‌ها پیچیده‌تر نیز خواهد شد.»
وی افزود: «اتفاقا اگر در مذاکرات عمان قوی عمل کنیم و رسیدن به توافقات را سرعت ببخشیم، می‌توانیم امیدوار باشیم که از طریق اقدامات قانونی، مانع از کارشکنی‌های احتمالی ترامپ شویم. حقیقت این است که تا زمانی که نتوانیم امتیازات یا توافقات مدنظرمان را به تصویب کنگره آمریکا برسانیم، سطح نگرانی هایمان تغییر نخواهد کرد. ترامپ دقیقا از همین موضوع سوء استفاده کرد و با توسل به اختیارات قانونی خود در مقام رئیس جمهور، ایالات متحده را از برجام خارج کرد. این بار و برای هر نوع توافقی که با آمریکا داریم باید به دنبال قانونی شدن و تصویب آن در کنگره باشیم. البته با توجه به این که کنگره آمریکا ترکیب عمدتا اعضای جمهوری خواه دارد، این کار اصلا ساده نخواهد بود و ایران کاری بسیار دشوار در پیش دارد. بایدن اکنون فقط مجلس سنا را با خود همراه دارد و مجلس نمایندگان با او چندان همفکر نیست. اما این وضعیت نباید مانع از تلاش‌های ایران شود. ما خواهان گسترش بحران در منطقه نیستیم و باید با رفتارهایمان نیز این موضوع را نشان داده و بر آن تاکید کنیم. قطعا جمهوری خواهان نیز علاقه‌ای ندارند بین ایران و اسرائیل یا ایران و آمریکا درگیری‌های نظامی وجود داشته باشد.»
این کارشناس مسائل بین الملل گفت: «حتی اروپایی‌ها هم به علت سرمایه گذاری‌های خود در منطقه، از توسعه درگیری‌ها متضرر می‌شوند و حتی اختلال در واردات کالا‌ها از اروپا، زمینه ساز فشار اقتصادی بر برخی کشور‌های اروپا می‌شود. حرکت کشور‌های منطقه به سمت توافق و آرامش، تقریبا برای تعداد زیادی از کشور‌ها حائز اهمیت است و امیدوارم که ایران با درک همه این موضوعات به سمت بهبود شرایط خود گام بردارد.»
نظر شما