علیرضا عسکری چاوردی مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید در یادداشتی نوشت: این جام زرّین با همکاری معاونت میراث فرهنگی وزارت و اداره کل استان فارس، اداره کل موزه‌ها، موزه ملّی ایران باستان و پایگاه میراث جهانی تخت جمشید از ۲۹ اردیبهشت به مدت یک ماه در موزه تخت جمشید برای عموم مردم به نمایش گذاشته‌شده است و هرروز قابل بازدید است.

جام زرین خشایارشا:

این جام زرین که احتمالاً از هگمتانۀ باستان (همدان امروزی) کشف شده، دارای طرح زورقی، دهانۀ باز، لبه‌های برگشته، تزئینات گیاهی و سطحی شیاردار است؛ آرایه‌هایی که از شاخصه‌های ظروف تجملاتی و ارزشمند دورۀ هخامنشی به شمار می‌روند. تزئینات برجستۀ این ظرف به‌منظور مشاهده از بیرون برجسته‌کار شده‌اند. در کف ظرف گل رُزتی با دوازده پر و در اطراف ظرف بیست‌ویک شیار به‌مانند یک رُزت بزرگ به تصویر کشیده شده‌اند.

در حاشیۀ زیر لبه این ظرف کتیبه‌ای به سه زبان، پارسی باستان، عیلامی و بابلی هخامنشی کنده‌کاری‌شده است که معنای آن: متن کتیبه: «خشیارشا، شاه، بزرگ».

ارتفاع: ۱۱.۴۳ سانتیمتر

قطر: ۲۰.۳۲ سانتیمتر

وزن: ۱.۴۰۷ کیلوگرم

این جام حکایت از فناوری و هنر بی‌نظیر ایرانیان درزمینهٔ جواهرسازی دارد، احتمالاً از هگمتانۀ باستان (همدان امروزی) کشف‌شده و نمادی از ارزش‌ها، فرهنگ و تمدن بی‌نظیر هخامنشیان همراه با طرح‌های زیبا و هنرمندانه در دوره حاکمت خشایارشا است. در حاشیۀ گردن این ظرف کتیبه‌ای به سه زبان، فارسی باستان، عیلامی هخامنشی و بابلی هخامنشی قرارگرفته دارد.

خشایارشا در ساخت زیرساخت‌های سرزمین ایران نقش مهمی ایفا کرد. او دستور بازسازی و گسترش مجموعه بناهای تخت جمشید، پایتخت سنّتی هخامنشی را صادر کرد. مجموع اقدامات باشکوه وی، تخت جمشید را به نماد قدرت، ثروت و شکوه فرهنگی ایران تبدیل کرد.

خشایارشا، شاه قدرتمند هخامنشی، در حدود سال ۵۱۹ پیش از میلاد در خاندان پرقدرت هخامنشیان به دنیا آمد. او فرزند داریوش بزرگ و ملکه آتوسا بود و از همان دوران کودکی برای ایفای نقش رهبری در امپراتوری ایران آماده شد.

خشایارشا از کودکی آموزش‌های گسترده‌ای در استراتژی نظامی، حکومت‌داری و سنت‌های غنی فرهنگی و مذهبی ایران فراگرفت. به‌عنوان پسر پادشاه، او روند حکمرانی پدرش را از نزدیک مشاهده کرد و تجربه ارزشمندی در ادارۀ بخش‌های گسترده تحت کنترل ایران، از مصر تا هند، به دست آورد. این آمادگی به خشایارشا کمک کرد تا زمانی که در سال ۴۸۶ پیش از میلاد پس از مرگ داریوش به قدرت رسید، به‌خوبی از عهده امور برآید.

یکی از اولین اقدامات مهم خشایارشا به‌عنوان پادشاه، سرکوب سریع یک شورش در مصر بود که در اواخر دوران حکومت پدرش آغازشده بود. او با بسیج ارتشی عظیم به دلتای نیل لشکرکشی کرد و به‌سرعت کنترل پارس را بر این منطقه بازگرداند.

با تثبیت سلطه شاهنشاهی هخامنشی بر مصر، خشایارشا توجه خود را به دولت‌شهرهای یونانی معطوف کرد که از شورش اولیه ایونیا علیه حکومت هخامنشی حمایت کرده بودند. در سال ۴۸۰ پیش از میلاد، او تهاجمی گسترده به سرزمین یونان آغاز نمود و ارتش و ناوگان عظیمی را از طریق هلسپونت به قلمرو یونانی هدایت کرد. این حملۀ نظامی به‌عنوان دومین تهاجم ایرانیان به یونان شناخته می‌شود و به یکی از مشهورترین درگیری‌های جهان باستان تبدیل شد.

خشایارشا همچنین درزمینهٔ معماری و توسعه زیرساخت‌های شاهنشاهی نقش مهمی ایفا کرد. او دستور بازسازی و گسترش مجموعه کاخ‌های سلطنتی در تخت جمشید، پایتخت سنتی امپراتوری هخامنشی را صادر کرد. این اقدام باشکوه، تخت جمشید را به نماد قدرت، ثروت و پیچیدگی فرهنگی ایران تبدیل کرد.

افزون بر این، خشایارشا به ابتکارات مذهبی و فرهنگی توجه ویژه‌ای داشت و از اهورامزدا، بزرگ‌ترین ایزد آیین مزدیسنا، دین غالب در امپراتوری ایران، حمایت کرد. در زمان سلطنت او، آتشکده‌ها و اماکن مذهبی متعددی در سرتاسر قلمرو هخامنشیان ساخته شد.

باوجود دستاوردهای چشمگیر خشایارشا، دوره فرمانروایی او فاقد چالش نبود. در سال ۴۶۵ پیش از میلاد، پس از حکمرانی تقریباً ۲۱ ساله، او توسط اعضای دربار خود به قتل رسید. پسر او، اردشیر اول، جای او را بر تخت سلطنت هخامنشیان گرفت.

میراث خشایارشا به‌عنوان یکی از قدرتمندترین و تأثیرگذارترین حاکمان جهان باستان غیرقابل‌انکار است. مبارزات نظامی، پروژه‌های معماری و ابتکارات مذهبی او جایگاه برجسته او را در تاریخ تثبیت کرده است. اگرچه تهاجم او به یونان با شکست مواجه شد، اما دوره سلطنت خشایارشا اوج گسترش و توسعه فرهنگی امپراتوری هخامنشی به شمار می‌رود.

امروزه خشایارشا به‌عنوان یک شخصیت تاریخی چندوجهی شناخته می‌شود که جاه‌طلبی، بینش و سرانجام سقوط او همچنان موردبررسی و مطالعه محققان است. داستان زندگی او نمادی از ظهور و سقوط امپراتوری‌های بزرگ و قدرت پایدار روح انسانی در برابر چالش‌ها است.

انتهای پیام/