محمدعلی فراهانی، پژوهشگر حقوق عمومی با تاکید بر اینکه تعداد روزهای تعطیل در کشور ما نسبت به دیگر کشورها کمتر است، گفت: «شاید تصور ما این باشد تعطیلات‌مان نسبت به کشورهای دیگر بیشتر است اما من در یک پژوهش که دوستانم در وزارت میراث فرهنگی انجام داده بودند دیدم که این‌گونه نیست و تعطیلات کشورهای دیگر به نسبت کشور ما اگر خیلی بیشتر نباشد قطعا کمتر نیست. بنابراین من خیلی با این موافق نیستم که تعطیلات ما نسبت به دیگر کشورها بیشتر است. نکته دیگری که وجود دارد این است که ما از حیث راندمان کاری و کار مفید دچار مشکل هستیم و تا وقتی که فکری به حال این مشکل نکنیم و درمانی برای آن نداشته باشیم، افزایش تعطیلات می‌تواند به راندمان پایین کاری ما دامن بزند. بنابراین به لحاظ قواعد و مقررات اداری نیاز است تدبیری درباره شیوه‌های ارزیابی محیط‌های کاری روش‌های استخدامی و پاداش حقوق و مزایا اندیشیده شود.
بخش عمده‌ای از مشکلات بهره‌وری کاری ما ریشه فرهنگی دارد. اما از حیث حقوقی، آن چیزی که در قانون اساسی به‌عنوان تعطیل رسمی هفتگی اعلام شده صرفا روز جمعه است. براساس برخی از نظرات حقوقدانان ما دیگر نمی‌توانیم روز دیگری را به‌عنوان روز تعطیل هفته انتخاب کنیم. روزی که در نظام حقوقی ما به‌عنوان تعطیل رسمی هفتگی اعلام شده روز جمعه است. بنابراین تعطیل کردن رسمی روز دیگر خلاف قانون اساسی قلمداد می‌شود. اما برخی از حقوقدانان هم معتقدند این روز جمعه‌ای که در قانون اساسی به‌عنوان روز تعطیل عنوان شده «اطلاق حصر» ندارد و قانونگذار می‌تواند در کنار روز جمعه روز دیگری را نیز تعطیل کند، مهم این است که قانونگذار نمی‌تواند تعطیلی روز جمعه را لغو کند. من تخصصی در موضوعات فقهی و شرعی ندارم اما نکته‌ای که به نظرم می‌رسد و از این جهت موضوع را مورد تامل می‌کند، بحث اسناد بین‌المللی است و نزدیک شدن تدریجی نظام اداری و حقوق کشور به آن چیزی که در جامعه جهانی به دنبالش هستند.»
تعطیلی روز پنجشنبه متناسب با ذائقه جامعه است
فراهانی با اشاره به تعطیلات 13روزه نوروز گفت: «این حجم{پایین} از تعطیلی‌ها باعث می‌شود که آن ۱۳روز اوج فشار سفرها باشد، در‌حالی‌که فرض کنید تقویم به صورتی شود تعطیلات قمری در روزهای جمعه یا پنجشنبه قرار گیرد و مثلا ما یک فصل را بدون تعطیلی سپری کنیم. با ایجاد این حجم از نیاز به تعطیلی، فشار مردم برای مسافرت افزایش پیدا می‌کند، از این جهت باید نسبت به فراوانی تعطیلی و تقسیم و توزیع تعطیلات در طول سال تدبیرهایی صورت گیرد. اما با توجه به این وضعیت کاری بدون اینکه نسبت به زایش بهره‌وری در محیط کاری و افزایش ساعات کاری مفید فکر کنیم، بیندیشیم و برایش چاره‌ای پیدا کنیم. اگر صرفا بخواهیم نسبت به تعطیلات و افزایش آن اقدام کنیم ممکن است نتایج ناقصی صورت گیرد و نتیجه‌ای که می‌خواهیم حاصل نشود. البته من هم موافق هستم اگر ما ساعات کاری مفید و بهره‌وری بالایی داشته باشیم تعطیلی پنجشنبه به فرهنگ و ذائقه جامعه ما بیشتر تناسب دارد تا تعطیلی روز شنبه یا یکشنبه. تعطیلی روز شنبه از جهت تناسب با کشورهای اروپایی است که شاید به لحاظ فرهنگی هم تناسب و تقارنی با فرهنگ ایرانی- اسلامی ما نداشته باشد. روز پنجشنبه به‌عنوان روز مقدم بر جمعه که به‌نوعی تعطیلی مذهبی ماست و آدابی دارد و از این جهت که در فرهنگ دینی و ایرانی ما پنجشنبه‌ها روزی است که در آن مردم یاد اموات کرده و در آرامستان‌ها حضور پیدا می‌کنند. این مناسبات نشان می‌دهد تعطیلی روز پنجشنبه با ذائقه فرهنگی- اجتماعی جامعه ما تناسب بیشتری دارد. در تهران که پایتخت کشور است و عمده مناسبات تجاری و اداری کشور در آن صورت می‌گیرد روزهای پنجشنبه بخش عمده‌ای از ادارات تعطیل هستند و به‌نظر من روز پنجشنبه تناسب و سیاق بیشتری را با ذائقه فرهنگی و اجتماعی جامعه ما دارد.»
ابتدا فرهنگ‌سازی کنید
این پژوهشگر حقوق عمومی با اشاره به نقش مهم فرهنگ‌سازی در قانونگذاری توضیح داد: «ما بدون اینکه بخواهیم مقدمه‌سازی و حرکتی فرهنگی انجام دهیم، می‌خواهیم از طریق قانون ذائقه جامعه را تغییر دهیم که این شاید مقداری سخت و نشدنی باشد، بالاخره روز شنبه روز کاری برای ماست و همیشه هم شوخی با این روز انجام می‌دهیم که اگر بخواهیم کاری را شروع کنیم، می‌گوییم «از شنبه آغاز می‌کنیم». یعنی فرهنگ ما با این قضیه اخت شده و شروع فعالیت از صبح شنبه در ذهن‌مان شکل گرفته است. حالا با توجه به این وضعیت ساعت کاری و بهره‌وری اگر بخواهیم روز آغاز کارمان را تعطیل اعلام کنیم چه‌بسا بهره‌وری کاری را پایین آورده و وضعیتش را بغرنج‌تر خواهد کرد. اما به هر حال بدون این پیوست‌های فرهنگی، نظام قانونگذاری ما پیش می‌رود.»
نظر شما