به‌گزارش میراث‌آریا، پنجم ماه ذی‌القعده و پنجمین روز از دهه کرامت با عنوان روز «تجلیل از امامزادگان(ع) و بقاع متبرکه» نامگذاری شده است.

نگاهی به جایگاه معنوی و تأثیرگذار امامزادگانی که در شهر قم به خاک سپرده شدند، نشان می‌دهد نام و یاد هر کدام از این عزیزان می‌تواند این شهر را بیش از همیشه به جهان اسلام بشناساند و محوریت این اَقطاب به نوعی پیوست فرهنگی توسعه شهری در قم محسوب می‌شود.

شهر قم از سده‌های گذشته منطقه‌ای شناخته‌شده در جغرافیای جهان اسلام و در میان مسلمانان بوده است، به ویژه عناوین و جملاتی که امامان معصوم(ع) درباره این شهر بیان کردند، موجب شد تا این جایگاه برجسته‌تر و تأثیرگذارتر شود.

حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه(س) قطب گردشگری زیارتی و مذهبی این شهر محسوب می‌شود و قم سالانه پذیرای حدود ۲۰ میلیون زائر است، در کنار این بارگاه ملکوتی، مزار امامزاده اسماعیل(ع)، امامزاده موسی مبرقع(ع)، امامزاده حمزه(ع)، امامزاده علی ابن جعفر(ع)، امامزاده احمد ابن اسحاق(ع)، امامزاده حلیمه خاتون(س)، امامزاده سکینه خاتون(س)، امامزاده ابراهیم(ع) و چندین امامزاده دیگر در استان قم قرار دارد.  

همچنین بیش از ٤٤٠ امامزاده(ع) در این استان مدفون هستند که ١٨٣بقعه برای این عزیزان ساخته شده است، از این تعداد حدود به ٢٨ بقعه در شهر قم، ١٩ بقعه در شهرستان کهک و ١٧ بقعه در بخش سلفچگان است که این تعداد امامزاده(ع) دارای شجره‌نامه، مدارک و ثبت میراث‌فرهنگی و ملی است.

وجود امامزادگان بین‌المللی در قم

١٠ امامزاده(ع) در قم جایگاه بین‌المللی دارند، برای مثال بقعه چهل‌اختران و امامزاده موسی مبرقع(ع) جزء امامزادگانی هستند که از کشورهای گوناگون از جمله هند و عراق زائران زیادی دارند.  

طرح بهسازی چهل‌اختران در کنار تجربه‌هایی مانند ساخت امکان اقامتی در امامزاده جمال(ع) یا بهسازی محور تاریخی امامزاده حمزه(ع) و سید سربخش(ع)، از نمونه‌های موفقی در شهر قم است که نشان می‌دهد می‌توان از ظرفیت بقاع متبرکه با همکاری ارگان‌ها استفاده‌ای شایسته داشت.

با وجود مساجد و مدارس علمیه تاریخی از جمله مسجد مقدس جمکران، مسجد امام حسن عسکری(ع)، مسجد اعظم، مسجد فاطمیه و مسجد پنجه‌علی، مدرسه فیضیه، مدرسه غیاثیه (پامنار)، مدرسه جهانگیر خان، مدرسه رضویه و مدرسه  سِتّیه و آرامگاه افراد شناخته‌شده در تاریخ و فرهنگ این کشور همچون آرامگاه علی ابن بابویه قمی و مقبره خواجه اصیل‌الدین، زکریا ابن آدم اشعری، میرزای قمی، کربلایی کاظم ساروقی، علامه طباطبایی، شهید آیت‌الله مرتضی مطهری، آیت‌الله‌العظمی سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی، آیت‌الله‌العظمی محمدتقی بهجت فومنی و بسیاری از بزرگان دیگر نیز در این دیار وجود دارد. اگر این ظرفیت‌های عظیم مذهبی و تاریخی را با ویژگی‌های فرهنگی و طبیعی استان قم تلفیق کنیم، به طور حتم نتیجه حاصله بسیار پرفروغ خواهد بود.

همه این داشته‌ها و سرمایه‌ها می‌تواند قم را تبدیل به مقصد تعداد بیش‌تری از مسافران و زائران به نسبت آمار کنونی کند، اما برای دستیابی به این هدف پیش‌نیازهایی لازم است که مهم‌ترین آن توجه ویژه مدیران شهری و استانی به توسعه بازدیدپذیری هر کدام از مکان‌های نام برده شده به ویژه بقاع متبرک امامزادگان(ع) است. تعداد و نسبتی که امامزادگان(ع) مدفون در قم با اهل بیت(ع) دارند، به گونه‌ای است که اگر بقعه هر کدام از آن‌ها در شهر دیگری بود، به تنهایی سبب حضور وسیع زائران و مسافران می‌شد، بنابراین ظرفیتی چنین عظیم نیازمند توجهی همیشگی و راهبردی است.

توجه به زیرساخت‌های بقاع، شامل توسعه زیرساخت‌های ترافیکی، رفت‌وآمد و راه‌های دسترسی، توقفگاه (پارکینگ) مناسب و امکانات رفاهی برای حضور طولانی‌تر مسافران و زائران می‌شود. از جمله مکان‌هایی که پس از حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه(س) و مسجد مقدس جمکران در این شهر بسیار مورد توجه است، بقعه امامزاده موسی مبرقع(ع) فرزند بلافصل امام جواد(ع) است که تنها در این مکان ٤٣ امامزاده(ع) مدفون هستند. در این منطقه مشکلات بسیاری وجود داشت که باعث کاهش توجه و مراجعه زائران و مسافران و گاهی ساکنان شهر قم برای بهره‌بردن از فضای معنوی این بقعه می‌شد و اختلافات ایجاد شده بین برخی بخش‌های مرتبط با این بقعه، تلاش‌ها برای کاهش مشکلات این منطقه را بی‌ثمر کرده بود، اما با طراحی یک طرح تفصیلی و بازآفرینی، این محله در حال تغییر به سمت جذب بیشتر گردشگر مذهبی است.   

در این طرح تفصیلی نزدیک به ۱.۸ هکتار منطقه با رویکرد ساماندهی و طراحی شهری مورد توجه قرار گرفت و صحن و فضای پیرامون آن به ‌عنوان فضای باز شهری و با رویکرد اجرایی طراحی ‌شد. رواق‌های اطراف، تأسیسات شهری و اجرای گذر تاریخی از دیگر موضوعات قرار گرفته در این طرح است، همچنین در این طرح مسیر ادامه پیدا کرده، محله چهل‌اختران به محور نوبهار متصل می‌شود.

آن طور که مجید متین‌فر، معاون شهرسازی و معماری شهرداری قم گفته است: اجرای این طرح از نیازها و درخواست‌های اهالی منطقه چهل‌اختران به منظور دسترسی‌های بهتری محلی بود که پیگیری شد و در دستور کار شهرداری قم قرار گرفت.

در نهایت توقفگاه (پارکینگ) در نظر گرفته شده برای این منطقه به طور قطع می‌تواند قدم مهمی برای تکمیل این طرح و تحقق اهداف آن باشد. توقفگاه (پارکینگ) چهل‌اختران به مساحت ۲هزار و ۸۶۵ مترمربع طراحی شد که ظرفیت ۸۷ توقفگاه (پارکینگ) سواری و پنج دستگاه اتوبوس در آن پیش‌بینی ‌شد و با شروع سال ۱۴۰۳ توسط شهرداری قم در اختیار عموم مردم قرار گرفت.

اهمیت توسعه زیرساخت‌های بقاع متبرکه

برنامه‌های کوتاه‌مدت فرهنگی و اجتماعی در بقاع متبرکه می‌تواند موجب کسب یک تجربه به یادماندنی برای مسافران و زائران باشد و امری ضروری است، ولی در کنار آن باید توسعه زیرساخت‌های پذیرش تعداد بیش‌تری از زائران و مسافران با اقدام‌های فنی و عمرانی مورد توجه باشد تا شاهد طولانی‌تر شدن حضور مسافران و زائران در این مکان‌ها یا تکرار این حضور باشیم. این مهم هماهنگی و همفکری همه بخش‌های استان و شهر را می‌طلبد تا همچون طرحی که برای توسعه چهل‌اختران اتفاق افتاد در سایر بقاع متبرکه نیز در نظر گرفته شود.

دهه کرامت از اول ذی‌القعده همزمان با سالروز میلاد حضرت معصومه(س) شروع می‌شود و تا ۱۱ ذی‌القعده سالروز میلاد امام رضا(ع) ادامه دارد و همچنین ششم ذی‌القعده روز بزرگداشت حضرت احمد ابن‌ موسی شاهچراغ(ع) است. امسال دهه کرامت، مصادف با ۲۱ تا ۳۱ خردادماه است و نخستین روز از ماه ذی‌القعده، سالروز تولد حضرت معصومه(س) روز دختر نامیده شده است.

انتهای پیام/