علی ولی‌اللهی- با پایان یافتن دوره دو ساله محرومیت شهاب‌الدین عزیزی‌خادم و با توجه به اینکه برکناری او توسط مجمع صورت نگرفته است، به نظر می‌رسد او دوباره رییس قانونی فدراسیون فوتبال است.
آنچه گذشت
به گزارش روزنامه اعتماد، 28 بهمن 1400 شهاب‌الدین عزیزی خادم با تصمیم عجیب اعضای هیات رییسه با اتهام‌هایی که هرگز ثابت نشد به صورت موقت از ریاست فدراسیون فوتبال عزل شد. عزیزی‌خادم کمتر از یک سال قبل از آن تاریخ با رای مجمع به مدت چهار سال به عنوان رییس فدراسیون فوتبال انتخاب شده بود. طبق اساسنامه عزل قطعی رییس فدراسیون فوتبال به برگزاری مجمع فدراسیون فوتبال و تصمیم اعضا موکول شد. چرا که طبق اساسنامه تنها اعضای مجمع فدراسیون فوتبال به عنوان رکن اصلی فوتبال می‌توانند چنین تصمیمی را اتخاذ کنند.
در تاریخ 25 اردیبهشت 1401 عزیزی خادم با رای کمیته اخلاق دو سال از هرگونه فعالیت فوتبالی محروم شد. خیلی از کارشناسان این محکومیت را تلاشی برای جلوگیری از حضور عزیزی خادم در مجمعی که قرار بود خرداد برگزار شود و در مورد ماندن یا رفتن رییس فدراسیون تصمیم بگیرد ارزیابی کردند که این اتفاق هم افتاد.
در حالی که مجمع فوق‌العاده فدراسیون برای رسیدگی به وضعیت ریاست فدراسیون فوتبال در تاریخ 10 خرداد برگزار می‌شد و بررسی عزل رییس فدراسیون در دستور کار جلسه قرار داشت و برای عزیزی‌خادم به عنوان یکی از اعضای مجمع دعوتنامه فرستاده شده بود با جو مسموم به راه افتاده و فشارها از بیرون از حضور او جلوگیری به عمل آمد و در نهایت مجمع بدون تعیین تکلیف وضعیت عزل موقت رییس برگزار شد و به پایان رسید. در آن جلسه اعضای مجمع در اعتراض به چنین وضعی چهار عضو هیات رییسه را به استیضاح کشاندند که از آنها یک نفر یعنی مهرداد سراجی از هیات رییسه عزل شد.
مجمع تصمیم نگرفت، همه چیز بلاتکلیف ماند!
نکته بسیار جالب توجه آن جلسه واکنش نماینده فیفا به شرایط فوتبال ایران بود که می‌گفت تاکنون با چنین پدیده‌ای مواجه نشده است! یعنی عزل رییس فدراسیون به صورت موقت و بعد رها کردن آن بدون تعیین تکلیف قطعی! در نهایت بعد از اینکه نزدیک به 6 ماه ریاست فدراسیون فوتبال به شکل سرپرستی در اختیار میرشاد ماجدی قرار داشت، در شهریور 1401 انتخابات جدید فدراسیون فوتبال با ابهام‌های برگزار شد و مهدی تاج به صندلی ریاست بازگشت.
همان زمان که مجمع فدراسیون فوتبال در خرداد ماه 1401 برگزار شد، بسیاری از کارشناسان حقوقی و مدیران پیشین فدراسیون فوتبال در مورد بلاتکلیف ماندن وضعیت رییس فدراسیون ابراز نگرانی کردند. این گروه از کارشناسان معتقد بودند چنین روندی در آینده می‌تواند پیچیدگی‌های حقوقی زیادی به وجود بیاورد. با این حال گویا آنها که تحت تاثیر فشارهای خارج از فوتبال تصمیم به چنین اقدامی گرفته بودند آنقدر عجله داشتند که به چنین پیامدهایی فکر نمی‌کردند. آنها که انگار از هول حلیم توی دیگ افتاده بودند حتی به این نکته فکر نکردند که بعد از پایان دو سال محرومیت عزیزی‌خادم تکلیف مدیریت فدراسیون فوتبال چه خواهد شد؟ در آن مقطع نهادهای ناظر و مخصوصا وزارت ورزش که می‌بایست چنین پروسه‌ای را مدیریت می‌کرد هم رفتار منفعلانه‌ای در پیش گرفت و در آستانه جام جهانی اجازه داد فوتبال ایران دستخوش تغییری بنیادین شود که نتایجش هم در قطر مشخص شد.
عزیزی خادم برمی‌گردد؟
امروز 26 اردیبهشت 1403 است؛ روز گذشته دو سال محرومیت شهاب‌الدین عزیزی‌خادم به اتمام رسیده است و طبق نظر برخی کارشناسان حقوقی او از همین امروز رییس قانونی فدراسیون فوتبال است چرا که او طبق هیچ کدام از بندهای اساسنامه از سمت خود به صورت دائم عزل نشده است. در اساسنامه فدراسیون فوتبال، رییس فدراسیون تنها در سه صورت از سمت خود کنار می‌رود: یا فوت شود، یا استعفا بدهد یا توسط اعضای مجمع از سمت خود کنار برود. در اساسنامه فدراسیون فوتبال چیزی به اسم «عزل خودکار» یا «عزل آ- چهاری (به معنی نوشتن دستور عزل روی برگه آ- چهار و امضای چند نفر) » یا عزلی که مشمول گذر زمان بشود، نداریم. البته در سمت مقابل عده‌ای نیز معتقدند با آمدن رییس جدید، مساله رییس قبلی فدراسیون منتفی است.
نمونه این اتفاق را چند سال گذشته شاهد بودیم. علی کفاشیان، نایب‌رییس اول فدراسیون فوتبال با حکم کمیته اخلاق 5 سال از فعالیت فوتبالی محروم شده بود ولی بعد از اینکه حکم او به یک سال کاهش پیدا کرد، در خرداد 1399 با پایان یافتن دوران محرومیتش بلافاصله در فدراسیون فوتبال حاضر شد و به سمت خود برگشت. خود علی کفاشیان جزو کسانی است که معتقدند مجمع فدراسیون فوتبال تصمیم نهایی را اتخاذ کرده است.
همانطور که گفته شد طبق نظر برخی کارشناسان حقوقی و از منظر اساسنامه‌ای از امروز عزیزی‌خادم، رییس قانونی فدراسیون فوتبال است. اما از آن طرف رییس فدراسیون مستقری در فدراسیون هست که به هر حال از مجمع رای گرفته است و این یعنی یک بحران بزرگ حقوقی در فوتبال ایران. در واقع از امروز فوتبال ایران دو رییس قانونی دارد؛ شهاب‌الدین عزیزی‌خادم و مهدی تاج. از یک سو می‌توان گفت با توجه به اتفاقات رخ داده روز پایان محرومیت عزیزی‌خادم روز پایان ماموریت مهدی تاج است و از سمت دیگر می‌توان چنین توضیح داد که مهدی تاج تا پایان امسال از مجمع فدراسیون فوتبال رای گرفته است.
داریوش مصطفوی: مجمع سریعا تصمیم بگیرد!
راه حل چیست؟ به نظر می‌رسد تنها راه حل موجود برگزاری یک مجمع فوق‌العاده و تعیین تکلیف وضعیت ریاست فدراسیون فوتبال توسط اعضای مجمع با نظارت نهادهای بالادستی است. داریوش مصطفوی، رییس پیشین فدراسیون فوتبال در همین رابطه با تاکید بر برگزاری مجمع، به روزنامه «اعتماد» گفت: «مجمع در آن زمان باید در مورد عزل عزیزی‌خادم تصمیم می‌گرفت که نگرفت. ما الان هم آقای تاج را به عنوان رییس داریم. اینجا یک سوال بزرگ از مجمع باید پرسید: در شرایطی که محرومیت عزیزی‌خادم تمام شده و شما هم تصمیم به عزل ایشان نگرفته‌اید، شرایط برگشت به کار ایشان به چه صورت است؟» مصطفوی در ادامه افزود: «عزیزی‌خادم عزل نشده بود اصلا. به این جوان ظلم شد؛ جوانی که می‌توانست فوتبال را متحول کند ولی نگذاشتند.»
دکتر جلالی: انتخابات فدراسیون برگزار شود
همین‌‌طور دکتر رضا جلالی، استاد حقوق دانشگاه که سال‌ها سابقه کار در فوتبال و فدراسیون را دارد، می‌گوید در شرایط موجود فقط یک راه باقی است؛ انتخابات جدید!
دکتر جلالی در این رابطه به «اعتماد» گفت: «به عنوان کسی که 10 سال با فدراسیون همکاری داشتم، به ویژه در دوره آقای دادکان و دوره انتقالی می‌گویم واقعا شرایط بغرنجی به وجود آمده. این مشکل باید به شکل حقوقی برطرف شود. اگر دستگاه‌های خارج از کشور نظیر AFC و FIFA دخیل شوند یا فشار دستگاه‌های بالادستی به صورت مستقیم یا غیر‌مستقیم مخل اراده اعضای مجمع شود، شرایط سخت می‌شود.»
دکتر جلالی ادامه داد: «من به عنوان جانباز 70درصد و همرزم دیروز شهدا می‌گویم، نهادهای امنیتی اشتباهات زیادی در حوزه فوتبال انجام دادند. به عنوان دلسوز کشور و کسی که بیش از 9 مجروحیت در دوران دفاع مقدس داشتم، می‌گویم آقایان بنشینند و تصمیم عاقلانه بگیرند. کسی مقابل من گارد نگیرد. من حاضرم با مقامات فرهنگی نهادهای امنیتی مناظره کنم و اشتباهات‌شان را مطرح کنم.»
دکتر جلالی تصریح کرد: «فدراسیون جایگاه حساسی دارد. پیشنهادم این است مجمع باید به سرعت تشکیل شود و این ابهام را برطرف کند. این کار از طریق یک انتخابات جدید صورت می‌گیرد. به هر حال این شائبه باید به نوعی از بین برود. انتخابات سالم و آزاد و بدون فشار نهادهای خارج از فوتبال انجام شود. من از نظر حقوقی می‌گویم. این اشتباهی است که اعضای هیات رییسه انجام دادند و باید این مشکل امروز برطرف شود. افرادی که بر اثر انباشت قدرت به مسیر اشتباهی رفتند. آن آقا که تیم برتر مشهد را ساقط کرد. آن آقای سراجی که استیضاح شد. انباشت قدرت فسادآور است. این نقدی است که من به رییس وقت فدراسیون دارم که چرا اعضای هیات رییسه را به عنوان روسای کمیته معرفی کرد. زمان آقای دادکان اعضای هیات رییسه هر 6 ماه یک‌بار می‌آمدند جلسه.»
مردم در انتظار نتیجه!
جدا از این مسائل بدون شک فدراسیون جهانی فوتبال فیفا هم در حال رصد کردن موضوع است. البته که رییس عزل شده و حالا قانونی فدراسیون فوتبال پیش از این گفته بود قصد شکایت نزد فیفا را ندارد چرا که می‌تواند در آستانه جام جهانی منجر به تعلیق فوتبال ایران شود و برای همین هم شکایتش را نزد کمیته اخلاق و محاکم داخلی برد. کمیته اخلاق از دو سال گذشته به این شکایت رسیدگی نکرد و دادگاه داخلی هم رای به عدم استماع داد. با این حال حتی در صورت ورود فیفا هم باز در نهایت این مجمع فدراسیون فوتبال است که باید تصمیم نهایی را بگیرد.
اقدامات سه سال گذشته عده‌ای که خودسرانه با به سخره گرفتن قانون و با وجود هشدارهای مداوم کارشناسان و رسانه‌ها برنامه خود را پیش بردند امروز فوتبال ایران را به یک بن‌بست واقعی کشانده است. این در حالی بود که تیم ملی ایران تازه موفق شده بود سریع‌ترین و ارزان‌ترین صعود خود به جام جهانی را تجربه کند و مردم احساس خوبی نسبت به فوتبال ملی پیدا کرده بودند اما حالا شرایط متفاوت شده است. نمونه‌اش مطرح شدن پرونده فساد گسترده در فوتبال است که هم‌اکنون در حال پیگیری است.
تعیین تکلیف هرچه سریع‌تر این موضوع علاوه بر اینکه فوتبال ملی را از سردرگمی نجات می‌دهد، حسن‌های دیگری هم دارد. اول از همه احترام به قانون است و دوم احترام به افکار عمومی برای اینکه ببینند پرونده‌های این‌چنینی به سرانجام می‌رسند یا خیر؟ ضمن اینکه دیگرانی اگر بخواهند دوباره دست به چنین اقدامی بزنند متوجه می‌شوند که در نهایت با چه مشکلاتی روبه‌رو می‌شوند.
نظر شما