به گزارش سرویس فناوری «جهان صنعت نیوز»؛ بر هیچ‌کس پوشیده نیست اجرای طرح صیانت که به منظور فیلترینگ اطلاعات و محدود کردن دسترسی به اینترنت است با شکست مواجه شده و توانایی تبدیل به قانون را ندارد اما شنیده‌ها حاکی از آن است که مجلس یازدهم در انتهای دوره خود سعی دارد تا طرح صیانت را به صحن علنی بازگرداند.

از طرفی نظرسنجی‌ها نشان داده است که بخش گسترده‌ای از جامعه ایران از این طرح حمایت نمی‌کنند و آن را به شدت رد می‌کنند. این اعتراضات نشان‌دهنده عدم اعتماد مردم به دولت است.

طرح صیانت از فضای مجازی به شکلی گسترده در پی محدودسازی شدید دسترسی شهروندان به محیط وب و انواع پلتفرم‌هاست. با وجود فیلترینگ گسترده، بازار فروش فیلترشکن‌ها هم رونق گرفته و به ارزش چند هزار میلیاردی در سال رسیده و مخالفت کارشناسان و حتی نمایندگان را هم به همراه داشته است.

با این حال با اعلام دستور کار صحن علنی مجلس برای هفته جاری مشخص شد که طرح مشهور به «صیانت» که نام کامل ابتدایی آن «طرح صیانت از فضای مجازی» بود و بعدتر به «صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی و ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی» تغییر نام داد اما حامیانش آن را طرح «حمایت از حقوق کاربران» یا «طرح تنظیم مقررات ارتباطات رادیویی» معرفی می‌کنند، بار دیگر در دستور کار صحن علنی مجلس قرار گرفته است.

چندی قبل جلال رشیدی‌کوچی نماینده مجلس درباره طرح احتمال بررسی مجدد طرح صیانت در مجلس گفته بود: «‌طرح صیانت علنا از دستور کار مجلس خارج شد ولی زمزمه‌هایی شنیده می‌شود مبنی بر اینکه برخی در تلاش هستند هفته آخر مجلس، این طرح مورد بررسی قرار گیرد. امیدوارم چنین اتفاقی رخ ندهد زیرا سر منافع مردم معامله کردن با جریانی خاص قطعا به ضرر آن اشخاص خواهد بود.»

محمد‌جواد آذری‌جهرمی وزیر سابق ارتباطات در کانال تلگرامی خود نوشت: «بازگرداندن ناگهانی طرح صیانت به صحن علنی در روزهای پایانی و بی‌رمق این مجلس ضعیف، دو معنای بین سطور دارد؛ اول اینکه طراحان امید خود برای تصویب این طرح در مجلس بعد را با توجه به ترکیب آن از دست داده‌اند و دوم اینکه با توجه به عملکرد دولت سیزدهم، احتمال تک‌دوره‌ای شدن دولت را زیاد می‌دانند، لذا می‌خواهند با تصویب قانونی فرمان توسعه اینترنت را برای همیشه از دست دولت‌ها خارج کنند. هر دو احتمال یک معنا دارد، اینکه اعتمادبه‌نفس‌شان فرو ریخته است.»

سعید امینیان کارشناس فناوری اطلاعات و ارتباطات درخصوص بازگشت طرح صیانت به مجلس به «جهان‌صنعت» گفت: حدود شهریور سال ۱۴۰۱ رییس وقت کمیسیون امور داخلی مجلس شورای اسلامی گفته بود که طرح موسوم به «صیانت» دیگر «در دستور کار مجلس نیست» و به «شورای‌عالی فضای مجازی» سپرده شده است، اگرچه با وجود مسکوت ماندن طرح صیانت در مجلس، کلیات آن این روزها در جامعه به‌ طور عملی در حال پیاده‌سازی و اجراست.

او بیان کرد: در طول چند سال گذشته، کارشناسان و صاحب‌نظران این حوزه بارها اشکالات و ایرادات متعدد این طرح را مطرح و آن را یک طرح غیرمنطقی و غیرکارشناسی و غیرقابل اجرا توصیف کرده‌اند که باعث ضرر و زیان به کشور و مردم خواهد شد. اگرچه طرح بارها توسط تهیه‌کنندگان آن تغییر یافت و اصلاح شد و حتی عنوان آن به اشکال مختلف تغییر داده شد ولی ماهیت و هویت آن اصلاح نشد.

امینیان در ادامه افزود: به تازگی نیز در اقدامی عجیب و غیرمنتظره، طرح موسوم به «صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی» که پیشتر به دلیل مغایرت با حقوق اولیه کاربران و نقض آزادی اینترنت با واکنش‌های گسترده مردم و کارشناسان روبه‌رو شده بود، بار دیگر به صحن علنی مجلس راه یافته است. این موضوع بار دیگر نگرانی‌ها را در مورد آینده اینترنت در ایران و تشدید محدودیت‌ها در فضای مجازی افزایش داده است. اگرچه حامیان این طرح تلاش می‌کنند که آن را با عناوین فریبنده‌ای مانند «حمایت از حقوق کاربران» یا «تنظیم مقررات ارتباطات رادیویی» معرفی کنند، اما محتوای واقعی آن چیزی جز اعمال محدودیت‌های گسترده و سلب آزادی‌های مدنی کاربران در فضای مجازی نیست.

وی افزود: موارد نگران‌کننده متعددی در این طرح وجود دارد که اجرای آن موضوعات مختلفی را به دنبال خواهد داشت: ۱) این طرح منجر به فیلتر و مسدودسازی بی‌ضابطه وب‌سایت‌ها و پلتفرم‌های آنلاین خواهد شد و می‌تواند به نقض آزادی بیان و از بین رفتن حقوق اولیه کاربران بینجامد. ۲) همان‌طور که فعالان این عرضه قبلا به کرات گفته‌اند، این طرح با وضع قوانین و مقررات دست‌و‌پاگیر، فعالیت کسب‌وکارهای آنلاین را با چالش‌های جدی روبه‌رو خواهد کرد و به رونق کسب‌وکارهای اینترنتی در کشور ضربه خواهد زد. ۳) این طرح می‌تواند حریم خصوصی افراد را به طور جدی تهدید کند و ناقض حریم خصوصی کاربران باشد. ۴) این طرح با اعمال محدودیت‌های ترافیکی و افزایش هزینه‌های استفاده از اینترنت، دسترسی آزاد به اطلاعات را برای مردم دشوارتر خواهد کرد.

این کارشناس در ادامه خاطرنشان کرد: بازگشت طرح صیانت به مجلس، به این شکل و وضع و در این زمان نشان‌دهنده این است که موضوع از جنبه کارشناسی خارج شده و این طرح به ابزاری برای جریانات قدرت و منافع گروهی تبدیل شده است. این طرح نه‌تنها منافع کاربران ایرانی را تامین نمی‌کند، بلکه به ضرر اقتصاد کشور و منزوی شدن ایران در فضای بین‌المللی خواهد بود. شایسته‌تر این است که با بهره‌گیری از دیدگاه‌ها و نظرات متخصصان این حوزه و تجربیات سایر کشورها و با نگاهی به تجربیات موفق و ناموفق گذشته در حوزه‌های مرتبط، ایرادات و اشکالات اساسی طرح مرتفع شده تا به طرحی تبدیل شود که واقعا از حقوق کاربران در فضای مجازی صیانت کند، نه اینکه حقوق اولیه و پایه‌ای را نیز به خطر بیندازد و در وضعیت فعلی اقتصادی آسیب‌های زیانباری به پیکره کسب‌وکارهای آنلاین وارد کند. او در پایان گفت: مسوولان و تصمیم‌گیران باید این را بدانند که آزموده را آزمودن خطاست و هزینه‌های این کارها از جیب ملت خرج می‌شود و هر بار از دفعه پیش پرهزینه‌تر و با تبعات بیشتر و سنگین‌تر خواهد بود.