شفقنا آینده- یک کارشناس محیط زیست درباره چشم انداز کشور در حوزه کم آبی می گوید: ایران جزو کشور هایی است که به لحاظ وضعیت اقلیمی و منابع آبی همواره در رده کشور های پر ریسک قرار دارد. منابع آبی ایران با توجه به شرایط اقلیمی در مقایسه با سایر نقاط جهان کمتر از میانگین جهانی است.

ایران جزو کشور هایی است که به لحاظ وضعیت اقلیمی و منابع آبی همواره در رده کشورهای پر ریسک قرار دارد

منابع آبی ایران با توجه به شرایط اقلیمی در مقایسه با سایر نقاط جهان کمتر از میانگین جهانی است

خانم فاطمه شاهسوند در گفت وگو با خبرنگار شفقنا آینده در پاسخ به این سوال که با توجه به خشکسالی چند ساله در کشورمان تبعات این کم آبی در آینده چگونه خواهد بود؟ آیا احتمال جابه جایی جمعیتی و مهاجرت وجود دارد؟ آیا کشور شاهد دوره هایی از تر سالی خواهد بود؟ اظهار داشت: ما در منطقه ای گرم و خشک هستیم. ایران جزو کشور هایی است که به لحاظ وضعیت اقلیمی و منابع آبی همواره در رده کشور های پر ریسک قرار دارد. این کشور ها از منظر بحران های آبی مورد تهدید قرار دارند. منابع آبی ایران با توجه به شرایط اقلیمی در مقایسه با سایر نقاط جهان کمتر از میانگین جهانی است.

وقتی سطح آب دریا ها بالا آید ممکن است طی دهه های آینده کشور هایی مثل کشور های حاشیه خلیج فارس از بین بروند

وی افزود: مساله ای به نام تغییر اقلیم این وضعیت را تشدید می کند، ممکن است برخی از کشور ها را به سمت تجربه ترسالی ببرد و برخی کشور ها در شرایط خشکسالی قرار می گیرند، در این بین ممکن است برخی کشور ها ناپدید شوند. وقتی سطح آب دریا ها بالا آید ممکن است طی دهه های آینده کشور هایی مثل کشور های حاشیه خلیج فارس از بین بروند و یا کشور های جدیدی در ناحیه اقیانوس ها پدید بیایند. این احتمال وجود دارد که کشوری مثل ژاپن یا فیلیپین زیر آب بروند و سرزمین های جدیدی ایجاد شوند. تغییرات اقلیمی می توانند اتفاقات مختلفی را در سطح بین المللی رقم بزنند.

ایجاد اکوسیستم های جدید

انرژی های پاک کم کم جایگزین سوخت های فسیلی خواهند شد

وی تصریح کرد: در سطح ملی و در مورد کشور خودمان می توانیم ایجاد اکوسیستم های جدیدی را پیش بینی کنیم. برخی از اکوسیستم های جنگلی از بین خواهند رفت و جایگزین هایی مثل اکوسیستم های استپی یا مرتعی خواهند داشت. این موضوع می تواند به صورت عکس اتفاق بیفتد و شاهد جنگلی شدن اکوسیستم های مرتعی باشیم. این روند طبیعی است و تمام تغییرات اقلیمی منشا غیر طبیعی ندارند. این اتفاق در اعصار مختلف در سیاره زمین اتفاق افتاده است. نکته بد ماجرا این است که فعالیت های انسانی به این موضوع دامن زده است. در ایران هم برخی فعالیت ها از جمله سد سازی ها و بحث بیابان زایی به این قضیه دامن زده است یا پوشش گیاهی که در حال از بین بردن آن هستیم جنگل زدایی ها همه به این موضوع دامن زده است. یا بحث انرژی هایی که ما به آن نیاز داریم ولی باید به سمت انرژی های پاک برویم. انرژی های پاک کم کم جایگزین سوخت های فسیلی خواهند شد. ما می توانیم برخی از فعالیت های انسانی مخرب را کاهش بدهیم.

شاهسوند با بیان اینکه برای برخی تغییر رفتار ها باید تغییر سیاست اتفاق بیفتد به ویژه در مورد تغییرات اقلیمی اظهار داشت: سیاستگذار باید همراهی کند به طور مثال وقتی در کشوری با میزان تبخیر بالا هستید دستگاهی مثل وزارت نیرو باید برای این مساله تمهیدات ویژه بیاندیشد. چیزی که در کشور ما زیاد است دانش زیاد است. ما دانش و فناوری داریم و از لحاظ علمی پیشتاز هستیم ولی در سطح سیاست گذاری که نیاز است برنامه ها وارد مرحله انبوه و مرحله حمایتی شود و خود را در جامعه نشان دهد در این مرحله مشکل وجود دارد. در مورد فناوری های جدیدی که در حوزه مدیریت آب وجود دارد باید این فناوری ها را وارد کنیم یا نخبگان را برای تولید این فناوری ها حمایت کنیم.

سازه هایی مثل سد با اقلیم ما سازگاری ندارد

در شرایط خطر فرونشست زمین باید تغذیه مصنوعی آبخوان ها را داشته باشیم

وی ادامه داد: سازه هایی مثل سد با اقلیم ما سازگاری ندارد، باید سازه های دیگری را جایگزین این پروژه ها کنیم. ایران از دیرباز کشوری قنات ساز بود. نیکان ما در مورد آب متناسب با اقلیم رفتار می کردند و سازه هایی مناسب طراحی کرده بودند این نشان دهنده هوشمندی آنان است. ما با حرکتی انفجاری به سمت سد سازی های انبوه با هزینه های هنگفت رفتیم بدون اینکه بدانیم چه سازه ای مناسب اقلیم ما است. در شرایطی که آب های زیر زمینی ما ته کشیده و خطر فرونشست زمین که پدیده ای غیر قابل برگشت است برخی از استان های ما از جمله اصفهان و خراسان را تهدید می کند باید تغذیه مصنوعی آبخوان ها را داشته باشیم و از طرفی با سازه ها و فناوری های جدید متناسب با بوم و اقلیم خود کار کنیم.

باید به دنبال جایگزینی برای پروژه های انتقال آب باشیم

باید به سمت جایگزینی فناوری های جدید برویم

موضوع مهاجرت ها به آینده پژوهی نیاز دارد

وی تصریح کرد: به جای اینکه تقصیر را به گردن بخش کشاورزی بیاندازیم باید با بخش هایی نظیر وزارت نیرو به دنبال جایگزینی برای پروژه های انتقال آب باشیم، این پروژه ها دهان پر کن است ولی بیشتر مخرب است. باید به سمت جایگزینی فناوری های جدید برویم. قاعدتا مهاجرت هایی خواهیم داشت. اکوسیستم های جدیدی تشکیل خواهند شد و تغییراتی در اکوسیستم ها به توالی رخ خواهد داد ولی موضوع همین مهاجرت ها به آینده پژوهی نیاز دارد، باید این بحث را در کشور جدی بگیریم و بر این اساس پیش بینی هایی درباره مهاجرت ها داشته باشیم و بسته های آمایش سرزمینی تعریف کنیم. در کشور ما باید این مطالعات موجود باشد که چه تغییراتی در پیش است و کدام نقاط برای اتفاقات جدید مناسبتر است هر منطقه ای چه ظرفیت هایی دارد و چه امکانات اکولوژیکی در هر استان وجود دارد.