زهرا ترابی؛ بازار: رییس بانک مرکزی در روزهای اخیر به استناد آمارهای بانک مرکزی مدعی شده نقدینگی در حال کنترل شدن است و درامد ارزی بیشتر شده، ضریب فزاینده کاهش یافته و لذا نرخ تورمی در ماه های پیش رو کاهش خواهد یافت. این ادعاها را در گفتگو با دو کارشناس اقتصادی بررسی کردیم.

کهندل تحلیلگر اقتصادی با اشاره به نقش بانک مرکزی در کاهش تورم؛ براین باور است که باید نقدینگی و منشا نقدینگی را کاهش بدهیم که بانک مرکزی حرکت های خوبی در این راستا انجام داده است. بااین حال در حال حاضر نقدینگی بسیار بالایی در اقتصاد کشور وجود دارد، اینکه رشد نقدینگی را کاهش بدهیم اثر قابل توجهی بروی نقدینگی موجود در اقتصاد کشور ندارد اما مهم این است بانک مرکزی و دست اندر کاران اقتصاد کشور و مدیران اقتصاد کشور شرایطی را فراهم کنند که نقدینگی را به بخش تولید و واقعی اقتصاد هدایت کنند.

محمد کهندل تحلیلگر اقتصادی در گفت وگو با تحلیل بازار، درباره صحبت های اخیر رییس بانک مرکزی مبنی براینکه، رشد ۲۸ درصدی پایه پولی در طول یک سال به مراتب پایین‌تر از عملکرد سال‌های پیشین است که این جای امیدواری را ایجاد می‌کند که بانک مرکزی بتواند با تداوم این روند، شرایط کاهش تورم را فراهم کند؛ گفت: همه علت تورم در اقتصاد ایران ناشی از افزایش نقدینگی نیست. لذا اگر موضوع نقدینگی را به شکلی مهار کنیم و سیاست های انقباضی را در این ارتباط اعمال کنیم نتیجه حاصله این است که کاهش تورم را می توانیم هدف گذاری کنیم و به اهدافی که داریم نائل شویم.

وی در ادامه افزود: اقدامات بانک مرکزی را طی دو سال اخیر مثبت ارزیابی می‌کنم. ولی اینکه صرفا از طریق مسائل پولی و ارزی مشکل تورم را حل کنیم دور از واقعیت اقتصاد ایران است. موضوع تورم در اقتصاد ایران دلایل متفاوت و متعددی دارد. لذا باید به آنها تک تک پرداخت. مهمترین مشکل اقتصاد ایران به بخش واقعی اقتصاد برمی گردد که بخش تولید باید در این ارتباط فعال شود و تنگناهای تولید و شاخص های محیط کسب و کار را بهبود بخشیم تا اینکه شرایط تولید و بخش عرضه اقتصاد جان بگیرد و هم بتواند هزینه های خود را کاهش بدهد.

باید نقدینگی و منشا نقدینگی را کاهش بدهیم که بانک مرکزی حرکت های خوبی در این راستا انجام داده است. بااین حال در حال حاضر نقدینگی بسیار بالایی در اقتصاد کشور وجود دارد، اینکه رشد نقدینگی را کاهش بدهیم اثر قابل توجهی بروی نقدینگی موجود در اقتصاد کشور ندارد اما مهم این است بانک مرکزی و دست اندر کاران اقتصاد کشور و مدیران اقتصاد کشور شرایطی را فراهم کنند که نقدینگی را به بخش تولید و واقعی اقتصاد هدایت کنند

باید معاملات بخش دارایی ها را کم کنیم

این استاد دانشگاه اظهار کرد: علاوه بر مسائل پولی، بخش سفته بازی اقتصاد همچنان فعال است و بعضا هم دامن زده می شود. منظور از بخش سفته بازی، اقتصاد بازار دارایی هاست. متاسفانه به بازار دارایی ها دامن می زنیم و مشروعیت می دهیم و شرایط لازم را برای فعال شدن آن فراهم می کنیم و بعد به دنبال آن هستیم نقدینگی را کاهش بدهیم یا به بخش تولید هدایت کنیم. این دو نکته کاملا با هم در تعارض است. اگر توانستیم معاملات بخش دارایی ها را کوچک کنیم و مبادلات را کاهش دهیم قطعا نقدینگی به سمت بخش تولید هدایت خواهد شد.

کهندل اضافه کرد: دو نکته وجود دارد؛ اول، نقدینگی و منشا نقدینگی را کاهش بدهیم که بانک مرکزی حرکت های خوبی در این راستا انجام داده است. نکته دوم، در حال حاضر نقدینگی بسیار بالایی در اقتصاد کشور وجود دارد، مهم این است بانک مرکزی و دست اندر کاران اقتصاد کشور و مدیران اقتصاد کشور شرایطی را فراهم کنند که نقدینگی را به بخش تولید و بخش واقعی اقتصاد هدایت کنند.

وی افزود: باید بخش دارایی ها را کوچک کنیم تا نقدینگی به سمت تولید هدایت شود. این موضوع تا زمانی که به طور جد در دستور کار قرار نگیرد مشکل تورم از سمت بخش عرضه اقتصاد انجام نخواهد شد.

این تحلیلگر درباره نقش بانک مرکزی در کاهش نرخ تورم پاسخ داد: بانک مرکزی می تواند در ارتباط با موضوع پرداخت های بین المللی که بین کشورها و شرکای ایران وجود دارد شرایطی را فراهم کند که این مبادلات تسهیل شود تا حجم تجارت خارجی ایران افزایش پیدا کند. علاوه بر موضوع عرضه یکی از دلایل افزایش تورم موضوع ارز است، اگر بانک مرکزی شرایطی فراهم کند که بازار تجارت خارجی ایران بالا برود می تواند تاثیرات مثبتی در اقتصاد ایجاد کند. متاسفانه تا به امروز سهم تجارت خارجی ایران از اقتصاد کشور سهم بالایی نیست و لذا حجم تجارت خارجی کشور پایین است. به دلیل اینکه این رقم پایین است و بدخواهان کشور به راحتی با تخصیص مبالغ یکی، دو میلیارد دلاری به راحتی می توانند شوک های بزرگی را در بخش ارزی کشور ایجاد کنند. لذا بانک مرکزی و مدیران اقتصاد کشور باید این هدف گذاری را داشته باشند که حجم تجارت خارجی ایران از ۱۵۰ میلیون دلار به ۵۰۰ میلیون دلار طی دو سال و به هزار میلیارد دلار طی پنج سال افزایش دهند.

او در ادامه افزود: اگر بتوانیم حجم تجارت خارجی ایران را افزایش بدهیم زمینه ای فراهم می شود تا شوک های خارجی در بخش تجارت خارجی ایران کم اثر شود و تورم ناشی از دلار و ارز خارجی را تقریبا از این مسیر حذف کنیم و یا بسیار کاهش دهیم.

با اقداماتی که بانک مرکزی دنبال می کند؛ انتظارات تورمی می تواند در کنار مولفه های اقتصادی مانند کنترل نقدینگی و هدایت منابع به بخش مولد کاهش یافته و سرعت رشد نرخ تورم را به خوبی کاهش دهد و چنانچه بتواند بانک مرکزی نرخ دلار را تثبیت کند و یا رشد آن را کنترل کنند می تواند ماه های اتی شاهد کاهش محسوس نرخ تورم نسبت به سال گذشته باشیم

بازار خرید طلا و ارز از تب و تاب افتاد

دکتر مهدی فتحی مقدم کارشناس اقتصادی نیز در این باره می گوید: کاهش سرعت تولید نقدینگی بر اساس نظریه مقداری پول حتما اثرات خود را در ماه های بعد نشان خواهدداد.

وی در عین حال به استناد امارهای اعلامی بانک مرکزی و افزایش ذخیره دلاری در ماه فرودین گفت: اگر این روند در حوزه صادرات ادامه دار باشد می توان امیدوار بود که جریان تجارت خارجی هم بهتر شده و لذا نگرانی در حوزه منابع هم کمتر می شود که این به معنای دستان باز بانک مرکزی برای مانور بیشتر و آرامش بازار برای کاهش ولع ذخیره مواد اولیه است.

فتحی مقدم ادامه داد: همچنین در ماه های اخیر اقدامات قابل تاملی به ویژه در حوزه کنترل نرخ ارز مانند تزریق درهم در بازار امارات، برگزاری کمیسیون اقتصادی مشترک میان ایران و امارات و تلاش برای توسعه روابط مالی در کنار اخبار مثبت در حوزه سیاست خارجی رخ داده که به نظر همگی مانند آب روی آتش شعاه ور شده قیمت ارز بود و چند وقتی استت که نرخ ارز بعد از روند نزولی ارام گرفته است و نشان می دهد که انتظارات تورمی فروکش کرده است و بازارهایی مانند خرید ارز و طلا از تب و تب افتاد.

تنوع بخشی برای تامین سرمایه در گردش شرکت های بزرگ

این کارشناس اقتصادی خاطر نشان کرد: از دیگر اقدامات انجام شده در ماه های اخیر تنوع بخشی در حوزه بازارهای مالی همچون اوراق گام و برات الکترونیک است که میتواند نقش به سزایی در تامین نقدینگی شرکت های بزرگ به ویژه پتروشیمی ها و فولادی داشته باشد . احتمالا دکتر فرزین به همین خاطر با اطمینا بیشتری از چشم انداز مثبت در ماه های روبرو سخن گفته است.

وی با بیان این که طبق اخبار برآورد می شود 60 همت از روش های جدید تامین مالی برای شرکت های بزرگ تامین مالی صورت بگیرد، گفت: به این ترتیب نقش بانک مرکزی در هدایت به موقع نقدینگی به بنگاه ها از روش های متداول در دنیا در حال گسترش است که تنوع بخشی در حوزه تامین مالی ریالی می تواند کمک بزرگی برای کاهش هزینه تمام شده کالا و تورم در بخش عرضه و رونق اقتصادی باشد.

فتحی مقدم گفت:با این اوصاف و با اقداماتی که بانک مرکزی دنبال می کند؛ انتظارات تورمی می تواند در کنار مولفه های اقتصادی مانند کنترل نقدینگی و هدایت منابع به بخش مولد کاهش یافته و سرعت رشد نرخ تورم را به خوبی کاهش دهد و چنانچه بتواند بانک مرکزی نرخ دلار را تثبیت کند و یا رشد آن را کنترل کنند می تواند ماه های اتی شاهد کاهش محسوس نرخ تورم نسبت به سال گذشته باشیم.

این کارشناس در پایان تاکید کرد: البته این به معنای کاهش قیمت ها نیست و نباید مردم کاهش نرخ تورم را با کاهش قیمت ها اشتباه بگیرند. ولی حتما افزایش فشار هزینه ها هم به بخش تولید و هم به سبد خانوار کم خواهد شد که احتمالا نمود آن در شاخص شامخ قابل رویت خواهد شد.

گفتنی است شامخ (PMI)، شاخص بسیار با اهمیت اقتصادی است که به صراحت نمایانگر وضعیت رونق و رکود در بخش های مختلف کسب و کار است. شاخص ارزیابی مدیران خرید در بیشتر کشور های توسعه یافته، هر ماه از طریق اطلاعات حاصل از پرسشنامه‌ای کـه بین مدیران شرکت‌های بخشهای مختلف اقتصادی توزیع می‌شود، محاسبه می‌شود.